۳۰ درصد از کودکان کار و خیابانی به مدرسه نمی‌روند

هشتم اکتبر در برخی نقاط دنيا از جمله ايران روز جهانی کودک است. همزمان با این روز، یک خبرگزاری داخل ایران گزارشی منتشر کرده که در آن به وضعیت کودکان کار در ایران اشاره شده است. این گزارش به آئین نامه کودکان کار اشاره می‌کند که ۹ سال قبل تصویب شده، اما اقدامات زیادی بر اساس آن انجام نشده است.

کودکان کار و خیابان در ایران در حالی در معرض انواع آسیب‌های جسمی و روحی قرار دارند که بازنگری آئین نامه‌ای که ۹ سال قبل تصویب شده هنوز از سوی حکومت ایران ادامه دارد. اکنون با تغییر دولت بار دیگر ساماندهی این کودکان با بازنگری این آئین نامه مطرح شده است.

خبرگزاری مهر با انتشار گزارشی در این زمینه، ایران را با برخی کشور‌ها مانند ترکیه، آذربایجان و حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس مقایسه کرده که در گذشته نسبت به ایران وضعیت بدتری داشتند، اما حالا این گزارش تاکید می‌کند که وضعیت کودکان کار ایران از کشورهای یادشده بد‌تر شده است.

آئین نامه ساماندهی کودکان کار و خیابان اولین بار در دولت نهم مطرح و تصویب شده است. بر اساس این آئین‌نامه، قرار بود با همکاری دستگاه‌ها و ارگان‌های ذیربط در زمینه جمع آوری و ساماندهی این کودکان، اقداماتی برای بهبود وضعیت این کودکان انجام شود، اما در عمل، تنها دو جلسه برای این موضوع برگزار شد. سال گذشته، دولت حسن روحانی یک جلسه و امسال نیز جلسه‌ای دیگر با حضور نمایندگان و فعالان حوزه کودکان کار و خیابان برگزار کرد و در ‌‌نهایت قرار شد آئین نامه یادشده بازنگری شود.

کار‌شناسان معتقدند تدوین آئین نامه اصلی چندین ماه زمان برده و از نظر تمامی فعالان و کار‌شناسان متخصص نیز در آن استفاده شده است و نیازی به بازنگری مجدد و اتلاف چند ماه زمان دیگر ندارد.

یکی از ارگان‌هایی که وظیفه اصلی در نگهداری کودکان کار و خیابان دارد، سازمان بهزیستی است که براساس آئین نامه موجود باید زمینه نگهداری و آموزش این کودکان را برعهده گیرد. این سازمان کودکانی را که از سطح شهر جمع آوری می‌شوند نگهداری می‌کند، اما بر اساس قانون کودکانی را که دارای سرپرست هستند مدتی پس از نگهداری به خانواده‌هایشان باز می‌گردانند.

بازگشت کودکان کار به خیابان

خبرگزاری مهر می‌نویسد که براساس آمارهای سازمان بهزیستی ۷۵ درصد کودکان کار و خیابان دارای سرپرست هستند و با بازگشت به خانواده درصد زیادی از آنان به خیابان باز می‌گردند.

مدیر کل آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی، مدتی قبل به تحقیقی در مورد کودکان خیابانی شده اشاره کرده که نشان می‌دهد حدود ۳۰ درصد از کودکان کار و خیابانی به مدرسه نمی‌روند همچنین حدود ۳۱ درصد کودکان خیابانی شش تا ۱۱ سال و ۹ درصد نیز زیر شش سال سن دارند.

از سوی دیگر شرایط اقتصادی بد و نابسامانی خانواده‌ها، بدسرپرستی و معضلات و آسیب‌های اجتماعی باعث شده ۶۰ درصد کودکان کار و خیابان نان آور خانواده خود باشند درحالی که براساس قوانین بین المللی کار کودک زیر ۱۸ سال نباید کار کند.

همچنین به گفته کار‌شناسان، کارکودکان در خیابان و محیط‌های ناامن و پنهانی، باعث بروز آسیب‌های اجتماعی زیادی مانند اعتیاد می‌شود.

به گفته مسئولان بهزیستی ۶۵درصد کودکان کار و خیابانی در کل کشور و همچنین ۴۰ درصد کودکان کار و خیابان در تهران، غیرایرانی هستند، اما از آنجا که در آئین نامه ساماندهی کودکان کار و خیابان صحبتی از این گروه به میان نیامده، ساماندهی و تحصیل این کودکان دچار مشکل شده است.

از سوی دیگر حل مشکل کودکان خیابانی نیازمند همکاری فرابخشی میان دستگاه‌های مختلف است، اما روزبه کردونی، مدیر کل آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته است: «شورای ساماندهی کودکان خیابانی بعد از هشت سال از تصویب تعطیل بود و علی رغم اینکه ۱۱ دستگاه عضو آن هستند، اما جلسه‌ای برای ساماندهی کودکان تشکیل نشد.»

مدیر کل آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به وظایف دستگاه‌های عضو اشاره کرده: «با توجه به اینکه در سال‌های گذشته اقدام عملی در زمینه ساماندهی کودکان کار و خیابان انجام نشده به همین دلیل هفت ماه کار کرده‌ایم تا وظایف ۱۱ دستگاه عضو به طور واضح و شفاف مشخص و به آن‌ها اعلام شود تا دیگر مشکلی در اجرا ایجاد نشود.»

بازگشت به نقطه صفر

یک عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، بازنگری آئین نامه ساماندهی کودکان خیابانی و کار را اقدام بیهوده‌ای دانسته است که باعث می‌شود مجدداً به اول خط بازگردیم و معتقد است ساماندهی این کودکان نیاز به همکاری دولت و مشارکت مردم دارد.

او در مورد کودکان کار و خیابان گفته است: «مشکل ما این است که همیشه سراغ علت نمی‌رویم بلکه مشغول پیدا کردن معلول می‌شویم به همین علت نمی‌توانیم راه حل درستی برای رفع مشکلات اجتماعی پیدا کنیم.»

مخبر کمیسیون اجتماعی مجلس تاکید کرده جمع‌آوری و‌‌ رها کردن کودکان خیابانی کار بیهوده‌ای است.

استفاده دولت از مشارکت مردم در رفع معضلات اجتماعی پیشنهاد این نماینده مجلس ایران است: «دولت به تنهایی نمی‌تواند با توجه به امکاناتی که دارد از عهده تمام مشکلات اجتماعی برآید به همین دلیل نباید فقط به این امکانات توجه کرد.»

به گفته سعیدی، آئین نامه ساماندهی کودکان کار و خیابان، ۹سال است که به تصویب رسیده و بازنگری آن درست نیست و مجلس از وزیر رفاه در این خصوص سئوال خواهد کرد.