«دابق»، راوی ترس‌های داعش

در پی عقب‌نشینی‌های دنباله‌دار داعش، «دابق» (Dabiq) مجله‌ تبلیغاتی این گروه که به زبان انگلیسی منتشر می‌شود، کارزار تازه‌ای را برای جذب نیرو و افزایش شمار جنگجویان آغاز کرده است.

داعش نه تنها در عرصه‌‌های عینی مبارزه، بلکه در دنیای مجازی هم قابلیت‌های زیادی از خود نشان داده است. «دولت اسلامی» با به کارگیری دستگاه تبلیغاتی قوی خود، می‌تواند تا اندازه‌ای پاسخگوی جاه‌‌طلبی‌هایش باشد.

این گروه نشان داده است که از ابزارهای پیشرفته‌ صنعت رسانه،می‌تواند به خوبی استفاده کند و در این زمینه، به هیچ وجه همانند سایر گروه‌های جهادی عمل نمی‌کند. به طور نمونه، سازوکارهای تبلیغاتی «القاعده» در قیاس با داعش به نوعی پیش‌پا‌افتاده است.

واقعیت این است که «دولت اسلامی»، محصول زمان خود است. این گروه، نخستین گروه جهادی است که دارد از «رسانه» به عنوان سلاحی نیرومند استفاده می‌کند.

به نظر می‌رسد که داعش از طریق دو رسانه‌ای که در اختیار دارد، در این حوزه بسیار موفق عمل می‌کند. یکی از این دو، مرکز رسانه‌ای «الفرقان» است که مسئولیت تولید و توزیع ویدیوهای این گروه را بر عهده دارد و دیگری هم «الحیات» نام دارد.

مرکز رسانه‌ای «الحیات» علاوه بر تهیه ویدئو و پیام‌های صوتی، مجله‌های این گروه همانند "آی‌اس ریپورت»، «آی‌اس نیوز» و «دابق» را هم منتشر می‌کند. همه این موارد، به سرعت و با چند کلیک ساده بر روی اینترنت، در سایت‌هایی نظیر «آرشیو» یا «جاست پیست» قابل دسترسی‌ است.

در میانه ماه دسامبر، پنجمین شماره‌ مجله‌ «دابق» منتشر شد. این مجله برای مخاطبان اعتباری دارد و هدف آن هم ظاهراً غربی‌ها و عرب‌های جوانی هستند که مایلند زیر پرچم خلافت اسلامی بجنگند.

طراحی و صفحه‌آرایی این مجله خوب و حرفه‌ای است. «دابق» به راحتی بر روی اینترنت قابل دسترس است، به چندین زبان منتشر می‌شود و در فرمت PDF هم قابل بارگذاری است.

بیشتر بخوانید: داعش شبکه تلویزیونی راه‌اندازی می‌کند

با کمی دقت بر روی نخستین سطرهای شماره‌ آخر «دابق»، می‌توان پی برد که «دولت اسلامی» تا چه اندازه از ضعف خود در جذب نیروی کافی برای جبران شکست‌هایش و جایگزین کردن جنگ‌جویان از دست رفته آگاه است.

مقاله‌هایی که در پنجمین شماره‌ این نشریه منتشر شده‌اند؛ به نوعی در جهت تقویت روحیه جهادی‌ها است. این گروه خود را موظف می‌داند بر روی کاغذ هم که شده، شکست‌های اخیر خود را جبران کند.

در اینجا اگر بخواهیم به چند عقب‌نشینی این گروه اشاره کنیم؛ باید بگوییم که در اواخر ماه اکتبر گذشته نیروهای داعش، کنترل شهر استراتژیک «بیجی» را از دست دادند و در پی آن هم دسترسی‌شان به بزرگ‌ترین پالایشگاه نفت عراق پایان یافت.

در همان زمان، نیروهای «دولت اسلامی»، کنترل دو شهر «جلولا» و «سعدیه» در استان «دیالی» را نیز به نیروهای ارتش عراق، پیشمرگه‌های کرد و واحدهایی از نظامیان شیعه واگذاشتند.

کمی پس از این شکست‌ها بود که به دنبال نبرد «الرمادی»، ارتش عراق موفق شد مناطق «هیث» و«حوز» در استان الانبار را هم از دست نیروهای داعش خارج کند. کشته شدن شمار زیادی از نیروهای داعش در جریان این درگیری‌ها، تا اندازه‌‌ای می‌تواند گویای تغییر سیاست‌های دولت اسلامی در فضای مجازی باشد.

صبر و مقاومت

دولت اسلامی، اصرار زیادی دارد که هر مجاهد داعش باید در برابر آنچه که «فتنه» می‌خواند ایستادگی و مقاومت به خرج دهد.

در این فضاسازی‌ها، معمولاً بر عناصر و روایت‌های دینی تاکید می‌شود. به عنوان مثال، پای «یحیی بن زکریا» به میان می‌آید. پیامبری که بنا به روایت‌های دینی، پیامش «هتک حرمت» پادشاه وقت بنی‌ اسراییل تلقی شد و در نهایت نیز کشته شد.

«یحیی» پیامبری بود که به روایت این متون دینی، موفق شده بود با غلبه بر ترس‌ها و شک‌هایش، رسالت پیامبری را به‌جا آورد. دستگاه تبلیغاتی دولت اسلامی، از چنین نمونه‌ها و سرگذشت‌هایی استفاده می‌کند تا ذهنیت‌مردم را جهت‌دهی کند.

«گذشته» در کلیت خود، همواره از سوی داعش، با هدف ترغیب و اغوای مبارزان، در حال بازخوانی و بزرگ‌نمایی است. آنها «گذشته» و «حال» را در هم می‌آمیزند تا به اهداف تبلیغاتی خود برسند.

همانند وضعیتی که خود «یحیی» در آن گرفتار بود؛ جهادی امروز هم آکنده از ترس‌ است. اما باید بتواند با پیروی از پیامبران خدا بر ترس‌ها و تردید‌هایش فائق بیاید. او باید متوجه باشد که پروردگارش همواره در کنار اوست. در عین حال، «الله» قرار است که ایمان بندگانش را بیازماید. همانند داستان خود «یحیی»، یک مجاهد و جهادی هم باید در راه جهادش، ثابت قدم باشد.

رهبران گروه «دولت اسلامی» از نفرات خود می‌خواهند که صبور باشند: «سعی کنید قوی بمانید؛ ایمان داشته باشید. به گفته‌ پروردگار، پیروزی از آن آنهایی است که در راه او جهاد می‌کنند.»

«دابق»، مستندات و شواهدی از جمله عکس‌هایی را منتشر کرده است که حکایت از قدرت‌نمایی مطلق این گروه دارد. علاوه بر ۳۰ روستایی که هم‌اکنون در منطقه‌ حلب زیر پرچم داعش است، نبرد در «عین‌العرب» یا همان «کوبانی»، هم برایشان نوید پیروزی دارد.

آنها با اشاره به درگیری‌های اخیر در کوبانی مدعی هستند که با وجود بمباران‌های شدید و حضور «مرتدان پ‌ک‌ک » - یا همان حزب کارگران کردستان ترکیه- و سایر احزاب کمونیستی و نیز با وجود افزایش شمار «شهدا»، دولت اسلامی موفق شده با یاری «مجاهدان صبور و مقاومش»، خطوط دشمن را در هم شکند.

پیشروی به سوی مکه

به نظر می‌رسد که «دابق» با انتخاب تصویری از «کعبه» بر روی طرح جلد، به دنبال آن است که بر پیش‌روی‌های غیرقابل انکارش تاکید ورزد. به عبارت دیگر، دولت اسلامی، پیش‌روی به سوی مکه و گردآوردن تمامی مسلمانان جهان زیر پرچم خود را در چشم‌اندازش ترسیم می‌کند.

در شماره‌ آخر «دابق»، تهیه‌کنندگان مجله تلاش کرده‌اند تا این پیام ضمنی را نیز بدهند که دولت اسلامی، حضوری پررنگ و قوی در سایر کشورهای اسلامی دارد.

یکی از این کشورها عربستان سعودی است. سرزمین مقدسی که «با خون صحابه بالیده است.» آن دیگری، یمن؛ سرزمین عقل و ایمان، جایی که دولت اسلامی با شیعیان حوثی مبارزه می‌کند. شیعیانی که کماکان به داعش «تمکین» نکرده‌اند.

یک جای دیگر: سینای مصر، سرزمینی که در آن خداوند با موسی سخن گفته است؛ سرزمین مقاومت در برابر یهودیان و تلاش برای آزادسازی «بیت المقدس»، به مثابه‌ مرحله‌ای مهم در پیش روی.

و دو کشور دیگر، لیبی و الجزایر، «سرزمینی که مجاهدان آن طولانی‌ترین جهاد را در برابر رژیم «طاغوت» پیش گرفتند و سریع‌ترین حملات تلافی‌جویانه را ترتیب دادند.»

داعش می‌گوید، توانایی‌اش در جذب نیروهای جوانی که از دورترین نقاط جهان می‌آیند و حتی یک کلمه هم عربی بلد نیستند؛ یک نمایش قدرت است. به ویژه برای گروهی که به زعم خود تنها با اتکا بر قدرت کلمات‌، پیش می‌رود.

سرود، پرچم، مرز و پول رایج

نکته‌ جالب دیگری هم که در شماره‌ آخر «دابق» آمده این است که خود خلیفه در ضرب و انتشار پول‌های جدید نقش داشته است. به تازگی دولت اسلامی اقدام به ضرب سکه‌های دینار و طلا با طرحی از نقشه‌ی جهان کرد که در آن مرزهای خودتعریف دولت اسلامی هم مشخص شده است.

در یکی از سکه‌‌های ضرب شده، هفت شاخه‌ گندم دیده می‌‌شود که ارجاعی است به «زکات» به عنوان رکن سوم دین اسلام.

بر روی سکه‌های درهم دولت اسلامی، نقشی از یک نیزه و سپر آمده است که به تکلیف مسلمانان برای جهاد اشاره دارد. سکه‌های مسیِ دولت اسلامی نیز نقشی از درخت خرما دارند که ارجاعی هستند به ایمان عمیق مسلمانان و صبر و استقامتی که باید پیشه کنند.

بیشتر بخوانید‌: داعش به نام خود سکه ضرب می‌کند

هرچند این سکه‌ها، بهره‌وری و کارایی محدودی دارند و انتشارشان نیز کاملاً نمادین تلقی می‌‌شود، اما دولت اسلامی با ضرب آنها چند هدف را دنبال می‌کند: نخست می‌خواهد «دلار» را به عنوان پول رایج کنار بگذارد و بعد هم این پیام را بدهد که «فساد مالی» و «نظام اقتصادی سود‌محور جهان» را مطرود می‌شمارد.

دولت اسلامی همچنین با ضرب این سکه‌ها قصد دارد موجودیت خود را به مثابه‌ دولتی مستقل اثبات کند. دولتی که سرود، پرچم، مرز و حالا هم پول رایج و جداگانه‌ خود را دارد.

«دابق» به طور قطع یکی از اصلی‌ترین مراکز خبری دولت اسلامی در دنیای مجازی است. تنها با چند کلیک ساده (منهای ویدئوهایی که در دسترس است) مفاهیمی همانند «هجرت»، «جهاد در برابر طاغوت»، «مرتدان» یا «منحرف» و «مفسد»، برای مخاطبان این نشریه تبیین می‌شود.

شماره‌ آخر «دابق»، می‌خواهد تصویری کامل از مفهوم «خلافت» به عنوان یک «دولت مستقر» به دست داده باشد. نهادی عینی و واقعی و قابل اتکا که حتی پول رایج مختص به خود را هم دارد.

به نظر می‌رسد که در شماره‌‌ بعدی «دابق»، تهیه‌کنندگان مجله احتمالاً خبر از تصمیم‌های سازمانی فراگیرتر و مهم‌تری بدهند. فرضاً ممکن است که گزارش یا خبری در رابطه با تهیه‌ برگه‌های هویتی شهروندان یا آن طور که خودشان می‌‌خوانند «رُعایا» منتشر کنند.

منبع: جدلیه