چگونه از وقوع تجاوز جلوگیری کنیم؟

مدرسه فمینیستی: تجاوز جنسی (rape)، نزدیکیِ جنسی با فردی، بدون رضایت اوست. تجاوز جنسی در حقیقت تنها یک حمله فیزیکی و جنسی به قربانی نیست، بلکه در عین حال حمله معنوی و حمله به شأن انسان است که در آن قربانی از حق خود محروم می‌شود و این خشونت، هر چند همیشه منجر به قتل نشود، ولی عموماً تهدید به قتل را به همراه دارد. در این میان نزدیکی فرد بالغ با افراد کم سن و سال و کودکان، حتی اگر با رضایت آنها باشد، تجاوز محسوب می‌شود. [1]

بهترین راه برای جلوگیری از تجاوز، افزایش سطح آگاهی و آموزش تمام اقشار جامعه و آگاهی بخشی به هر دو جنس است تا احترام و یاری رساندن به هم نوع را بیاموزند. همچنین آموزش و آگاهی در جان به در بردن از موقعیت های خطرناک بسیار مؤثر است. به خصوص همواره باید کودکان را به نحوی آموزش داد که بتوانند مواقع پرخطر را شناسایی کرده و از خود دفاع کنند؛ و در مواردی که مورد سوء استفاده قرار گرفتند، بتوانند به آشنایان و افراد بزرگ‌تری که به آنان اطمینان دارند، موضوع را در میان بگذارند.

لیکن همواره به خاطر داشته باشید هنگامی که تجاوز به وقوع پیوست، مقصر تمام و کمال این عمل، فرد متجاوز است و قربانی کاملاً از گناه و تقصیر مبرا است.

باید دانست که بهترین راه برای امنیت زنان در جامعه، فرهنگی است که آن‌ها خود در مقابل یکدیگر در پیش گرفته‌اند؛ مشهود است که هر مردی از یک زن زاده می‌شود و عموماً در دامان او پرورش می‌یابد، بنابراین وظیفه‌ی زنان یک جامعه است تا پسران و مردانی مسئولیت‌پذیری بار بیاورند که به زنان احترام می‌گذارند و به این ترتیب جامعه را به سمت احترام و ارزش‌گذاری به جنس مؤنث – به عنوان جنسی برابر با جنس مذکر – سوق دهند.

یکی از نمونه‌های فرهنگی ناپسند، وجود “جک‌های جنسی” است که در بین نوجوانان به خصوص پسران رواج دارد و در آن، قسمت‌هایی از بدن زنان مورد تمسخر قرار گرفته و مسئله‌ی تجاوز را تا حدی خنده دار و بی اهمیت جلوه می‌دهد. بنابراین بهترین راهکار، اجتناب از پخش این گونه جک‌ها در جامعه است.

مسئله‌ی دیگر تجاوز به جنس مذکر است که با وجود شیوع کمتر، اما وجود دارد؛ این تفکر که “اساساً مردان مورد تجاوز قرار نمی‌گیرند” باعث شده است تا مردان قربانی در ابراز این موضوع بسیار خجالت زده و ناتوان بمانند.

در هنگام دادن دستورالعمل‌هایی به دختران و زنان جهت محافظت از خود، گاهی این دیدگاه پیش می‌آید که پیشگیری از تجاوز تماماً به “برخورد صحیح و رفتار مناسب آنان” وابسته است و اینکه این “کوتاهی آن‌ها” است که زمینه حمله‌ی فرد متجاوز را فراهم می‌کند؛ قطعاً این دیدگاه به‌هیچ‌عنوان درست و مورد قبول نیست و باید هدف از این توصیه‌ها، صرفاً جهت توانمندسازی زنان در برخورد با موقعیت‌های خطرناک باشد و نه مقصر جلوه دادن آنها.

در ادامه چند نکته‌ی کاربردی برای محافظت از خود و دیگران از وقوع احتمالی تجاوز را متذکر می‌شویم:

در ابتدا و قبل از هرگونه تلاش برای پیشگیری از هتک حرمت، باید بپذیرید که اگر مورد تجاوز قرار گرفتید، این خطا ۱۰۰% از جانب فرد خاطی، یعنی متجاوز بوده و هر کاری از جانب شما و هر آنچه پوشیده‌اید و یا گفته‌اید، ابداً دلیل حمله و تجاوز به شما نیست.

هیچ مکانی حتی خانه و ماشین شخصیتان امن نیست! در موارد زیادی دیده شده که فرد متجاوز به فاصله‌ی اندکی از این دو مکان، در کمین قربانی بوده و به‌محض باز شدن در، او را به داخل خانه و یا اتومبیل هل داده و در را از پشت قفل کرده است؛ لذا ترجیحاً فاصله‌ی زمانی‌ای را که بیرون از خانه و یا اتومبیل ایستاده و به دنبال کلید یا سوییچ می‌گردید کوتاه کنید و به هنگام باز کردن قفل، با یک نگاه، اطرافتان را وارسی نمایید.

هنگامی‌که در خانه هستید در را به روی افراد ناشناس – هرچند خود را مأمور آب، برق و… معرفی کند – باز نکنید، مگر اینکه کارت شناسایی و یا یونیفرم مخصوص با نام شرکت به همراه داشته باشد. جهت اطمینان از وی بخواهید با شرکت اعزامی خود تماس گرفته تا از طرف شرکت با شما تماس حاصل کنند؛ و یا اینکه شماره شرکت مربوطه را از وی دریافت کرده و خود با آن شرکت تماس بگیرید.

افراد متجاوز لزوماً ظاهر و قیافه ای بدجنس، کثیف یا مجرمانه ندارند، و همچنین بسیاری از آنان با قربانیان آشنایی قبلی داشته‌اند. آمارهای کشورهای غربی حاکی از آن است که تنها 9 تا ۳۳% متجاوزان نسبت به قربانی کاملاً غریبه بوده‌اند؛ علاوه بر این، نسبت فرد متجاوز با قربانی می‌تواند: رییس، معلم، همسایه، دوست پسر (و یا با شیوع کمتر دوست دختر) و یا از بستگان و نزدیکان باشد. در یک تحقیق در ایالات متحده مشخص شده که ۱۶% قربانیان جنسی توسط یکی از بستگان و ۱۱% توسط پدر یا ناپدری خود مورد تجاوز قرار گرفته بودند. [2]

باید متذکر شد که ترس از تجاوز نباید مایه بدبینی و پارانویای شما شود و زندگی شما را برای ترک منزل، خوش‌گذرانی و یا رفتن به مکان‌های مورد علاقه‌تان، مختل کند.

به حس ششم خود اعتماد کنید! اگر در موقعیتی قرار کردید که در آن احساس ناامنی می‌کنید، این حس خود را پشت گوش نیندازید. بر اساس یک مطالعه، قریب به یک سوم مواردِ تجاوز در قرار ملاقات‌ها اتفاق افتاده‌اند؛ در این‌گونه مواقع، درصورتی‌که از سوی طرف مقابل به برقراری رابطه جنسی دعوت شدید، چنانچه مایل نیستید، قاطعانه “نه” بگویید و مرزهای خود را با وی روشن نمایید؛ به هیچ عنوان اجازه ندهید شما را ضعیف یا ترسو خطاب کرده و به خاطر تصمیماتتان در شما احساس گناه ایجاد کنند. در این مواقع از اینکه نیازها و خواسته‌هایتان را واضح بیان کنید، نترسید و در صورت لزوم صدایتان را بالا ببرید، در شرایطی که از طرف مقابل مورد تهدید قرار می‌گیرید، لازم نیست مؤدب بمانید.

مکان‌های خلوت و تاریک مانند پارکینگ‌ها و کوچه های کم عبور و مرور و… مورد علاقه متجاوزان است؛ لذا در مکان های مذکور به اطراف خود دقت داشته باشید و چنانچه احساس کردید کسی شما را دنبال می‌کند، شروع به ایجاد سر و صدا بکنید، به عنوان مثال: بلند با خود صحبت کنید، با یک فرد خیالی صحبت کنید یا وانمود کنید که با تلفن همراه خود صحبت می‌کنید؛ هر چه بلندتر بهتر! چرا که این اقدام شما معمولاً از سوی متجاوزان پیش بینی نشده است و با احتمال بیشتری، به علت تعجب یا ترس از گیر افتادن، از حمله منصرف خواهند شد.

سعی کنید در خیابان‌های تاریک، ترجیحاً از میان جمعیت، زیر نور چراغ برق و یا از مقابل مغازه‌هایی با ویترین های بزرگ حرکت کنید؛ هرگاه احساس ناامنی کردید می‌توانید از پیاده رو به خیابان آمده و در کناره آن – جایی که در دیدرس ماشین‌ها و امکان تقاضای کمک احتمالی وجود داشته باشد – مسیر خود را بپیمایید.

درصورتی‌که در مهمانی‌های شبانه به سر می‌برید، سعی کنید از جمع دوستان خود خیلی دور نشوید؛ چراکه در صورت بروز مشکل، به علت صدای بلند موسیقی در این مکان‌ها، داد و فریاد هم مؤثر نخواهد بود. لذا همواره بدانید که دوستانتان کجا هستند و هر چند وقت یک‌بار از وضعیت یکدیگر مطلع شوید. در صورتی که دوستتان را با فردی در وضعیتی ناامن شناسایی کردید، از اینکه مداخله کنید ابایی نداشته باشید. ترجیحاً به صورت گروهی به سرویس بهداشتی در این مکان‌ها مراجعه کنید.

در مهمانی‌های شبانه، هنگامی‌که نوشیدنی‌های غیرمجاز مصرف شود، اهمیت موضوع چندین برابر می‌شود. در این شرایط برای حفظ هوشیاری و کنترل جهت محافظت از خود، هرگز زیاد ننوشید. از مصرف نوشیدنی‌های دست‌ساز خودداری کنید. همچنین نوشیدنی یا مواد خوراکی را که از دیگران در این مکان‌ها دریافت می‌کنید، هرگز مصرف نکنید، چرا که امکان دارد مواد بی‌هوش کننده یا توهم‌زا به آنها اضافه کرده باشند. حتی نوشیدنی خودتان را درصورتی‌که برای مدتی رها کرده‌اید، ترجیحاً دور بریزید، چون امکان دارد در زمانی که حواستان نبوده است ماده‌ای داخل آن ریخته باشند.

تا دیروقت در مهمانی های شبانه نمانید. متجاوزان معمولاً در ساعات دیر و زمانی که از ازدحام کاسته شده است به دنبال قربانیان می‌گردند؛ آنها به خصوص به کسانی حمله می‌کنند که تحت تأثیر الکل و مواد توهم زا بوده و نمی‌توانند از خود دفاع کنند.

راه حل این است که در ساعات ابتدایی شب و همراه با گروه دوستان خود از مهمانی یا کلوپ بیرون بیایید و یکدیگر را در مهمانی تنها رها نکنید. همچنین می‌توانید برای اطلاع از رسیدن هر یک از دوستانتان به صورت امن به خانه، بین خودتان یک سیستم پیامکی تهیه ببینید و از این طریق با یکدیگر در تماس باشید و درصورتی‌که از یکی از دوستانتان پیامی دریافت نکردید، درصدد بررسی بیشتر بر آیید.

نکته‌ی دیگر قرار ملاقات هایی است که به دنبال دوست یابی اینترنتی، گذاشته می‌شوند. ملاقات خصوصی با کسی که تاکنون هرگز ندیده‌اید نیز کاری پر ریسک است. جهت کاهش خطرات، می‌توانید یک دوست بزرگ‌تر خود را نیز به همراه ببرید و اینکه قرار ملاقاتتان را ترجیحاً در یک مکان عمومی ترتیب بدهید. به طور کلی، بهتر است آدرس و اطلاعات خصوصی‌تان را در اینترنت در معرض دید عموم قرار ندهید.

همواره تلفن همراه خود را با شارژ کافی در دسترس داشته باشید؛ اگر احتمال می‌دهید در مدتی که بیرون هستید، شارژش تمام خواهد شد، شارژر گوشی‌تان را نیز همراه ببرید.

اگر رانندگی می‌کنید، همواره مطمئن شوید به میزان کافی بنزین در باک ماشین موجود است و در راه نمی‌مانید.

سعی کنید قبل از خروج از منزل در مورد مسیر خود مطمئن شوید تا در خیابان گم و سرگردان نشوید. به خاطر داشته باشید که متجاوزان کمتر به افرادی که در پیمودن مسیر خود مصمم هستند حمله می‌کنند، لیکن افرادی که مسیر خود را گم کرده و مردد به نظر بیایید از دید حمله گران آسیب‌پذیرترند. بنابراین حتی درصورتی‌که در خیابان گم شده‌اید، با طرز نگاه و راه رفتنتان این موضوع را بروز ندهید و با اعتمادبه‌نفس را بروید.

اگر علاقه دارید با هدفون یا هندزفری به موسیقی گوش بدهید، توجهتان نسبت به محیط اطراف را از دست ندهید و ترجیحاً از جایی که مردم در حال عبور و مرور هستند، طی مسیر نمایید.

درصورتی‌که مورد حمله واقع شدید، با قدرت داد بزنید و توجه مردم را هر چه بیشتر به‌سوی خودتان جلب کنید. مثلاً می‌توانید داد بزنید:”به ۱۱۰ زنگ بزنید” یا “به من تجاوز شده است”. همچنین مطالعات نشان داده‌اند که مورد خطاب قرار دادن یک فرد خاص با صدای بلند در خیابان – با گفتن “آقایی که پیراهن سفید پوشیده‌ای” و سپس اشاره به او – و در خواست کمک از او نیز راه مؤثری بوده است.

در خصوص حمل سلاح‌هایی مانند اسپری فلفل و… حمل این سلاح‌ها در صورتی مناسب است که در استفاده از آن‌ها به خوبی مهارت داشته باشید؛ چرا که در غیر این صورت امکان دارد توسط فرد حمله کننده علیه خودتان استفاده شوند. به یاد داشته باشید که وسایل ساده ای از قبیل: کیف دستی، چتر، سر تیز کلید و کفش پاشنه بلند و… در چنین مواقعی می‌تواند سلاح های خوبی برای دفاع از خودتان باشند، با این مزیت که به احتمال کمتری علیه خودتان مورد استفاده قرار می‌گیرند. به خاطر داشته باشید که به هر نحوی که از خود دفاع کردید، در اولین فرصت باید فرار کنید، هیچ‌گاه فرصت ندهید که متجاوز دوباره قوای خود را بازیافته و این بار خشمگین تر به شما حمله کند.

اگر احساس کردید متجاوز بسیار نزدیک است، به عنوان آخرین راهکار پیشگیرانه می‌توانید با او ارتباط چشمی برقرار کرده و با جدیت تمام به چشمانش خیره شوید؛ معمولاً متجاوزان هنگامی‌که بفهمند قیافه‌شان به خوبی از سوی شما شناسایی‌شده است، احتمال بیشتری دارد که از این کار منصرف شود.

دوره‌های دفاع شخصی را در مراکز معتبر بگذرانید. یکی از روش های دفاع شخصی – اگر از پشت مورد حمله قرار گرفتید – به شرح زیر است: ابتدا خونسردی خود را حفظ کنید، سپس با آرنجتان یک ضربه محکم به قفسه سینه متجاوز (روی استخوان جناغ) وارد کنید؛ سپس بلافاصله با پایتان روی بر آمدگی پای حمله کننده بکوبید؛ وقتی‌که شما را رها کرد، سریعاً برگشته و بدون معطلی با کف دستتان ضربه‌ای با قدرت به بینی وی به سمت بالا وارد کنید و در آخر نیز با زانویتان محکم به آلت تناسلی وی ضربه وارد کنید. مدت زمانی که متجاوز در اثر این ضربات عملاً فلج شده است، برای دور شدن هرچه بیشتر شما از محل کافی است.

در صورت وقوع تجاوز، از خود یک نشان نزد متجاوز به جا بگذارید؛ به‌عنوان مثال: گاز گرفتن با دندان، خراش انداختن بدن وی، پاره کردن لباس، مشت محکم زیر چشم متجاوز و…؛ این نشانه‌ها جهت پیگرد قانونی ارزشمند است. به‌عنوان مثال در پزشکی قانونی، از آثار کبودی و یا آزمایشات DNA بقایای مو یا سلول های فرد قربانی روی بدن فرد مظنون، جهت شناسایی متجاوز استفاده می‌شود.

توصیه می‌شود در صورت وقوع تجاوز، به جهت عبور از تنش های روحی، اضطراب و افسردگی پس از آن از مشاوره تخصصی روانشناسی بهره بگیرید.

لینک مطلب در تریبون زمانه

منابع:

1. https://fa.m.wikipedia.org/wiki/

2. http://www.svfreenyc.org/survivors_factsheet_37.html

3. http://m.wikihow.com/Prevent-a-Potential-Rape