پیمان چند میلیارد یورویی اروپا و مصر: «تقویت روابط» علیه مهاجران

براساس گزارش خبرگزاری رویترز رهبران اروپایی قرار است روز یکشنبه ۱۷ مارس/۲۷ اسفند در قاهره مجموعه‌ای از کمک‌های مالی چند میلیارد یورویی را به نام «تقویت روابط با مصر» اعلام کنند. این کمک‌ها به عنوان بخشی از فشارهای اروپا برای متوقف کردن جریان مهاجران در سراسر دریای مدیترانه از سوی گروه‌های حقوق بشری مورد انتقاد قرار گرفته است.

اورسولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا روز یکشنبه هیئتی را در قاهره رهبری می‌کند که نخست وزیران ایتالیا و یونان و رئیس‌جمهوری قبرس نیز در آن حضور دارند؛ کشورهایی که در سال‌های اخیر نقش پررنگی در بستن درهای اروپا به روی پناه‌جویان ایفا کرده‌اند.

به نوشته رویترز توافقنامه اتحادیه اروپا با مصر «در جهت تقویت همکاری در زمینه‌هایی از جمله انرژی‌های تجدیدپذیر، تجارت و امنیت و در عین‌حال ارائه کمک‌های بلاعوض، وام‌ها و سایر بودجه‌ها در سه سال آینده برای حمایت از اقتصاد متزلزل مصر طراحی شده است».

خبرگزاری فرانسه ظهر یکشنبه ۱۷ مارس به نقل از یک مقام ارشد اروپایی که مایل به فاش‌شدن نامش نبوده گزارش داد اروپا بر سر مبلغ ۷,۴ میلیارد یورو کمک به مصر به توافق رسیده است.

دولت‌های اروپایی مدت‌هاست که از خطر بی‌ثباتی در مصر و به‌ویژه تبعات آن برای اروپا ابراز نگرانی می‌کنند. مصر با ۱۰۶ میلیون نفر جمعیت با تورم بی‌سابقه، بحران ارزی و مشکلات اقتصادی متعدد مواجه است و همین مسئله تعداد مهاجران مصری را افزایش داده است.

با این‌حال دولت مصر ماه گذشته قرارداد بی‌سابقه‌ای را با امارات متحده عربی برای سرمایه‌گذاری در مصر منعقد کرد و در ادامه وام بیشتری از صندوق بین‌المللی پول گرفت.

به گفته محمد معیت، وزیر دارایی مصر دولت این کشور پس از افزایش وام و برنامه اصلاحات اقتصادی خود با صندوق بین‌المللی پول، در مجموع رقم کمک‌های مالی چندجانبه را ۲۰ میلیارد دلار برآورد می‌کند. محمد معیت به الشرق بیزینس گفت که انتظار می رود از این مبلغ، ۵ تا ۶ میلیارد دلار بودجه از سوی اتحادیه اروپا تأمین شود.

بخشی از این توجه یکباره اروپا به مصر ناشی از جنگ‌های مرگبار در سودان و غزه و آوارگی گسترده مردم سودان و فلسطین است. مصر به‌عنوان همسایه سودان جنگ‌زده، که به گفته دیپلمات‌های اروپایی «بزرگترین بحران آوارگی در جهان» را ایجاد کرده و همچنین هم‌مرزی غزه با شبه‌جزیره سینا برای اروپا اهمیت استراتژیکی دارد.

این کشور در ماه‌های گذشته مجرای اصلی ارسال کمک‌های بشردوستانه بین‌المللی به غزه بوده و همراه با قطر و ایالات متحده آمریکا به‌عنوان میانجی آتش‌بس بین اسرائیل و حماس عمل کرده است؛ آتش‌بسی که محقق نشده است.

گذرگاه مهاجران

مقام‌های مصری خود را به‌دلیل میزبانی حدود ۹ میلیون مهاجر و پناهجو و «جلوگیری از مهاجرت از سواحل شمالی مصر از سال ۲۰۱۶ تاکنون» شایسته قدردانی اروپا می‌دانند. با این‌حال اتحادیه اروپا می‌خواهد شریان پناهجویان و مهاجران را تقریباً مسدود کند.

به‌رغم این‌که دولت مصر بر اقدام‌های ضدمهاجرتی خود می‌بالد، تعداد مصری‌هایی که تلاش می‌کنند از طریق لیبی به اروپا بروند، افزایش یافته است. در ماه‌های اخیر، جزایر یونانی کرت و گاودوس هم شاهد افزایش شدید مهاجرانی بوده‌اند که عمدتاً از مصر، بنگلادش و پاکستان به این مناطق رسیده‌اند.

منظر دیگر بده‌بستان اروپا با مصر مسئله نقض حقوق بشر از سوی دولت عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر است. گروه‌های حقوق بشری می‌گویند که دولت السیسی ده‌ها هزار نفر را در سرکوب مخالفانش از طیف‌های مختلف سیاسی، به زندان انداخته است.

حامیان السیسی سرکوب مخالفان را تحت عنوان «تدابیر امنیتی لازم برای ایجاد ثبات در مصر پس از آشفتگی قیام "بهار عربی" در سال ۲۰۱۱ و هموار کردن راه برای تامین حقوق اجتماعی مانند مسکن و شغل» توجیه می‌کنند.

اقدام‌های اتحادیه اروپا برای ارائه کمک مالی در ازای محدود کردن مهاجرت در کشورهای دیگر از جمله در تونس با موانع و انتقاداتی روبرو شده است.

دیده‌بان حقوق بشر درباره طرح تقویت روابط با مصر و تامین منابع مالی جدید گفت: «طرح اولیه همان معاملات معیوب اتحادیه اروپا با تونس و موریتانی است: جلوی مهاجران را بگیرید، سوءاستفاده‌ها را نادیده بگیرید.
این گروه مستقر در ایالات متحده در بیانیه ای تأکید کرد: «این رویکرد [اروپا] حاکمان خودکامه را تقویت کرده و خیانت به مدافعان حقوق بشر است».

این گزارش با اطلاعات جدید به‌روز شده است.