گرمایش اقیانوس‌ها و ضرورت گذار از سوخت‌های فسیلی

دانشمندان می‌گویند آب اقیانو‌س‌ها با نرخ فزاینده‌ای گرم‌تر شده است. نیمی از این گرما، از زمان صنعتی شدن جهان تا کنون، در ۲۰ سال گذشته رقم خورده است.

تأثیر انتشار گازهای گلخانه‌ای و مصرف بیش از حد انسان از سوخت‌های فسیلی را اینک می‌توان علاوه بر جو زمین، در اعماق ۷۰۰ متری اقیانوس‌ها هم جست. گویی این تأثیرات مضر و خطرناک دیگر زمین و آسمان نمی‌شناسد.

این تحقیق را یک تیم از دانشمندان آمریکایی اخیراً در مجله « تغییرات آب و هوایی نیچر» منتشر کرده است.

دانشمندان آمریکایی در این تحقیق دریافته‌اند که بیش از ۳۵ درصد از گرمای اضافی (که در نتیجه استفاده از سوخت فسیلی حاصل شده) در عمق ۷۰۰ متری اقیانوس‌ها به سر می‌برد. بنابر آمار مندرج در این تحقیق، این رقم تا ۲۰ سال گذشته ۲۰ درصد بوده است.

اساساً اقیانوس‌ها به این خاطر بر شرایط اقلیمی تأثیر بسیار دارند که مقدار زیادی از گرما و دی اکسید کربن را ذخیره می‌کنند. بخش اعظمی از گرما و حرارت مازاد نیز در اعماق اقیانوس‌ها مدفون شده است.

آب اقیانوس‌ها ظرفیت جذب گرمای بسیار بالاتری نسبت به جو زمین دارد. تنها چندین متر از آب‌های سطح اقیانوس می‌تواند بیشتر از کل اتمسفر، به جذب گرما بپردازد. لذا وقتی در مورد گرمایش جهانی حرف می‌زنیم، در واقع در مورد گرم‌شدن اقیانوس‌ها سخن می‌گوییم. در سال‌های اخیر و با اوج گرفتن انتشار گازهای گلخانه‌ای مقادیر عظیمی از حرارت توسط اقیانوس‌ها جذب شده است.

بر اساس این تحقیق، اقیانوس‌ها بیش از ۹۰ درصد از حرارت مازاد زمین و بیش از ۳۰ درصد از دی‌اکسید کربنِ ناشی از مصرفِ انسانیِ سوخت‌های فسیلی را جذب می‌کنند.

اما جذب گرمای اضافه باعث شده تا اقیانوس‌ها سخت‎‌تر بتوانند اکسیژن را در خود نگه دارند و عملاً کارکرد مثبت خود را از دست بدهند و زیرساخت‌های زیست محیطی را تخریب کنند.

بر اساس داده‌های این بررسی، تنها در سال ۲۰۱۱ آب‌های اقیانوس‌ جنوبی بیش از ۱.۲ میلیارد تن دی‌اکسید کربن را جذب کردند. این مقدار جذب دی‌اکسید کربن تقریباً معادل تولید یک سال دی‌اکسید کربن اتحادیه اروپا است.

در تحقیقی که دانشمندان لابراتوار ملی لارنس لیورمور، با همکاری سازمان ملی اقیانوسی آمریکا انجام دادند، تغییرات دمای اقیانوس‌ها از سال ۱۸۶۵ تا کنون مطالعه شده است.

به گفته پتر گلکر، سرپرست این تیم تحقیقاتی، افزون بر دمای چشمگیر در سطح اقیانوس‌ها، دما در اعماق اقیانوس‌ها نیز «چند دهم درجه» نسبت به زمان صنعتی‌شدن افزایش‌یافته که امری است تقریباً بی‌سابقه.

اسیدی‌شدن و بالا آمدن آب اقیانوس‌ها

آن‌طور که گلکر می‌گوید تا کنون اغلب تحقیقات درباره گرمایش زمین بر روی سطح آب اقیانوس‌ها انجام شده، ولی تحقیق ما نشان می‌دهد که دما در اعماق بسیار پایین اقیانوس‌ها نیز بالا رفته و این مسئله به بالا آمدن آب اقیانوس‌ها کمک فراوانی می‌کند.

علاوه بر این، افزایش میزان مصرف سوخت‌های فسیلی و همچنین بالا رفتن میزان نشر گازهای گلخانه‌ای باعث کاهش PH آب اقیانوس‌ها شده است، عاملی که به اسیدی‌شدن این آب‌ها می‌انجامد. از سال ۱۹۹۰ بدین سو ۳۰ درصد آب افیانوس‌ها اسیدی شده‌ است.

اسیدی‌شدن آب افیانوس‌ها می‌تواند زندگی گونه‌های دریایی مانند مرجان‌ها و بعضی انواع پلانکتون‌ها که دارای اسکلت آهکی هستند را با چالش جدی روبه‌رو کند. از سوی دیگر، بالارفتن اسیدیته اقیانوس‌ها خود باعث گرمایش بیشتر زمین می‌شود.

بدین ترتیب ما همزمان شاهد گرم‌شدن، اسیدی‌شدن و بالا آمدن بی‌وقفه آب اقیانوس‌ها هستیم.

بر اساس آمارهای علمی سطح آب‌‌های آزاد تا پایان قرن حاضر به طور میانگین ۱.۱ متر بالا می‌آید. همچنین این رقم در برخی نقاط به ۱.۵ متر نیز می‌رسد. باید توجه داشت که این رقم در قرن گذشته تنها ۴۰ سانتی‌متر بود. افزایش سطح آب‌ها‌ی آزاد می‌تواند تراژدی بزرگی را در آینده‌ای نزدیک رقم بزند.

احتمال می‌رود در پی افزایش فعلی سطح آب اقیانوس‌ها تا پایان قرن حاضر کشوری جزیره‌ای نظیر مالدیو به زیر آب رود و بخش‌هایی از کشور‌های اندونزی و تایلند با مشکل جدی مواجه شوند.

از سوی دیگر خرد شدن یخ‌های قطب جنوب و آب شدن تدریجی‌اش -که اکنون شاهد آن هستیم- می‌تواند محور گردش زمین را تا ۵۰۰ متر جابه‌جا کند و منطقه‌ای مثل گرینلند را به کل نابود سازد.

اکنون به نظر می‌رسد بحران اقیانوس‌ها به طرز بی‌سابقه‌ای آغاز شده و در حال گسترس است. بحرانی که ابعاد گوناگون یافته است. این بحران بیش از هر چیز به ما خاطر نشان می‌کند که گذار از سوخت‌های محدود فسیلی به منابع انرژی پاک‌ و تجدیدپذیر بیش از هر زمان دیگر اجتناب‌ناپذیر است.

منبع: گاردین

بیشتر بخوانید: آخرالزمان زمین، مجموعه مقالاتی درباره تغییرات آب و هوایی