مرزبندی علوی‌های سوریه با دستگاه قدرت بشار اسد

نمایندگان اقلیت علوی سوریه نیز مانند مخالفان اسد، از طرح دولت وحدت ملی او استقبال نکرده‌اند. آنها در  یک بیانیه از رویکردهای دستگاه سیاسی اسد اعلام برائت کرده و خواهان گفت‌وگو با سنی‌ها شده‌اند.

اپوزیسیون جدیدی در حال شکل‌گیری در سوریه است که می‌تواند از همه گروه‌های شبه‌نظامی یا سیاسی تشکیل یافته در سال‌های اخیر، برای اسد خطرناک‌تر باشد. مقاومتی از جبهه خودی علیه اسد در شرف تکوین است: از علوی‌ها؛ همان اقلیتی که اسد و خانواده‌اش بدان وابسته‌اند.

بزرگان اقلیت علوی در بیانیه‌ای که  یکشنبه (سوم آوریل/ ۱۵ فروردین) در نشریه آلمانی «ولت آم زونتاگ» منتشر شده، از سیاست‌های دولت اعلام برائت کرده و پیشنهاد آشتی ملی را به اکثریت سنی سوریه داده‌اند.

در این بیانیه از جمله ‌آمده است: «قدرت سیاسی حاکم، معرف ما و هویت ما و یا ضامن امنیت و حیات ما نیست.» مبتکران این بیانیه توضیح داده‌اند که رژیم کنونی، نظامی تمامیت‌خواه است و تصویری از جامعه علوی نیست.

چهره‌های روحانی یا سیاسی که این بیانیه را تهیه کرده‌اند، از مناطق مختلف سوریه و از خانواده‌های محترم و شناخته‌ شده‌ علوی هستند. آنها هم‌چنین اعلام کرده‌اند که افسران بلندپایه علوی نیز با مواضع این بیانیه تفاهم دارند.

در بیانیه نامی از کسی برده نشده زیرا همه نویسندگان آن در سوریه زندگی می‌کنند. آنها گفته‌اند که نظرات یک سوم تا چهل درصد جامعه علویان سوریه را بازتاب می‌دهند.

علویان سوریه (نصیریون) که خانواده اسد نیز از بین آنها برخاسته‌ است، کمتر از ده درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند اما همین اقلیت کوچک، بر مسند بیشترین مناصب عالی ارتش و سرویس‌های اطلاعاتی تکیه زده است. این اقلیت مذهبی معمولا جزء شیعیان حساب می‌شوند و یکی از دلایل پشتیبانی رژیم ایران از رژیم اسد در برابر شورشیان سنی و گروه‌های قومی دیگر هم همین تلقی است.

اما تهیه‌کنندگان این بیانیه با اسلام شیعی نیز مرزبندی روشنی کرده و گفته‌اند که علویان، سومین فرقه مذهبی اسلام هستند. آنها به طور روشن خواستار آشتی با سنی‌ها شده و برای گفت‌وگو با نمایندگان اکثریت سنی در سوریه اعلام امادگی کرده‌اند.

طرح دولت وحدت ملی

نزدیک ۷۴ درصد جمعیت سوریه به مسلمانان سنی تعلق دارد. علوی‌ها، شیعیان دوازده امامی و اسماعیلیان با مجموع ۱۲ درصد، اقلیت‌های دیگر مذهبی این کشورند. سهم علویان ۶ درصد، دوازده امامی‌ها ۵ درصد و اسماعیلیان حدود یک درصد است. ۱۰ درصد جمعیت سوریه نیز مسیحی هستند و بقیه جمعیت شامل دروزیان و یزیدیان می شود. مسلمانان شیعه بیشتر در شهرهای دمشق، حلب و روستاهای اطراف حمص ساکن‌اند..

بیش از ۹۰ درصد علویان در استان لاذقیه و روستاهای اطراف آن زندگی می‌کنند.

در مذاکرات صلح سوریه در ژنو که با میانجی‌گری سازمان ملل در جریان است، نمایندگان دولت اسد بحث کناره‌گیری را نپذیرفته و متقابلا پیشنهاد دولت وحدت ملی با مشارکت نمایندگان اپوزیسیون را مطرح کرده‌اند. این پیشنهاد علاوه بر گروه‌های مخالف داخلی، از سوی واشنگتن و لندن نیز رد شده است.

فیلیپ هاموند، وزیر خارجه بریتانیا می‌گوید معنای دولت وحدت ملی مورد نظر بشار اسد آن است که او به یک یا دو نماینده نزدیک‌ به دولت در اپوزیسیون، پست‌های نه چندان مهم بدهد و بس. هاموند تاکید کرده که چنین روندی معنای دولت وحدت ندارد بلکه تشکیل یک دولت انتقالی در سوریه ضروری‌تر است.

دولت آمریکا نیز بر تشکیل هر چه زودتر دولت انتقالی در سوریه و فراهم شدن زمینه انتخابات برای یک دولت جدید تاکید می‌ورزد و با بقای اسد و حضور او در دولت گذار به شدت مخالف است.

بشار اسد روز چهارشنبه (۳۰ مارس/ ۱۱ فروردین) به خبرگزاری روسی «ریانووستی» گفت که دولت جدید سوریه می‌تواند متشکل از سه گروه  مخالفان‌، نیروهای مستقل و افراد وفادار به رژیم او باشد.

ولید معلم، وزیر خارجه دولت سوریه نیز در حاشیه مذاکرات ژنو گفته است بشار اسد خطر قرمز آنهاست. ولید معلم یادآوری کرد: «ما با کسی که بخواهد بر سر ریاست جمهوری بحث کند، حرفی نداریم.»

طبق قطعنامه صلح سوریه که ۱۸ دسامبر ۲۰۱۵ در شورای امنیت تصویب شد، آتش‌بسی از ماه ژانویه در سوریه برقرار شده و  طرفین جنگ داخلی سوریه باید برای تشکیل دولتی انتقالی به گفت‌وگو با یکدیگر بپردازند و بسترهای لازم را برای برگزاری انتخابات ظرف ۱۸ ماه فراهم سازند.