تابلوی تازه‌ای از رمبراند با چاپگر سه‌بعدی

پیش‌بینی عباس کیارستمی در فیلم «کپی برابر اصل» (۲۰۱۰) تحقق پیدا کرد. اثر تازه‌ای از رمبراند، نقاش هلندی قرن هفدهم، در قرن بیست و یکم با چاپگر سه بعدی ساخته شد. اثر ساخته شده از همه ویژگی‌های نسخه اصلی رمبراند برخوردار است، چنانکه اصل را از جعل به سختی می‌توان تشخیص داد. گام دیگری برای اسطوره‌زدایی از هنر؟

گروهی از کارشناسان هنری و متخصصان رایانه از موزه رمبراند در آمستردام و موزه لاهه و دانشگاه فنی دلفت هلند همراه با گروهی از کاشناسان شرکت مایکروسافت در طی یک سال و نیم تحقیق، روشی برای بازآفرینی آثار رمبراند به شکل سه بعدی طراحی کردند. آن‌ها ابتدا ۳۴۶ اثر رمبراند را به لحاظ تکنیک نقاشی و سوژه بررسی کردند و سرانجام به این نتیجه رسیدند که پرتره یک مرد قفقازی سی تا چهل ساله با ریش و لباس تیره و کلاه که سرش را اندکی به طرف راست گرفته، از سوژه‌های متعارف این نقاش هلندی در قرن هفدهم است.

پژوهشگران با نرم‌افزری که قابلیت تشخیص چهره را دارد، اطلاعات چهره در آثار رمبراند را گرد آوردند.سپس آثار این نقاش هلندی را از نظر رنگ‌آمیزی و ترکیب رنگ‌ها، جنس رنگ و حرکت قلم‌مو، هندسه و کمپوزیسیون و تناسب اجزاء بررسی کردند. حجم اطلاعات به دست آمده ۱۵ ترابایت و شش برابر حجم اطلاعات افشا شده در رسوایی اوراق پاناماست.

پژوهشگران آنگاه بر اساس این حجم عظیم از داده‌ها، آلگوریتمی نوشتند که با آن نه تنها می‌توان اثری از رمبراند را کپی کرد، بلکه بر اساس علائق رمبراند می‌توان حتی اثر تازه‌ای آفرید: «مردی با کلاه» حاصل این تلاش است.

رابرت هیوز، یکی از پژوهشگرانی که در این پروژه شرکت داشته به گاردین گفته است: «کسی ادعا نمی‌کند که می‌توان استعداد و خلاقیت رمبراند را در یک آلگوریتم گنجاند. فن‌آوری که ما ابداع کردیم برای هنرمندان این امکان را فراهم می‌کند که ایده‌هایشان را پیش از اجرا به آزمون بگذارند.»

یک شرکت طراحی آگهی‌های تجاری هزینه این پروژه را تأمین کرده است. باس کوستن که از سوی شرکت «جی والتر تامپسون» در این پروژه مشارکت داشته می‌گوید: «هدف این است که تأثیر فن‌آوری دیجیتال بر هنر نقاشی را هم بررسی کنیم. کامپیوتر دنیای موسیقی را تغییر داد. چنین تحولاتی به زودی در هنر نقاشی هم اتفاق می‌افتد.»

«مردی با طوقه و کلاه» (۱۶۲۶ تا ۱۶۲۷) یکی از شاهکارهای رمبراند است. «مردی با کلاه» به این تابلو نظر دارد. یک مرد قفقازی با کلاه سیاه که با بی تفاوتی به زمانه‌ای می‌نگرد که کپی برابر اصل است.