پشت پرده بازار کن: فروشنده یا مشتری؟
حضور آمازون در بازار کن یک اتفاق تازه است. پخش کنندگان خصوصی از چادر سینمای دولتی ایران پرهیز می‌کنند. فارابی هم همچنان حضور دارد. آیا فیلم فرهادی در ایران اکران می‌شود؟
در جشنواره فیلم کن دو نوع فیلم به نمایش درمی‌آید: فیلم‌هایی که مسئولان جشنواره برای بخش‌های مختلف برگزیده‌اند و یک فیلم زنده که توسط مانور نیروهای امنیتی به بهانه مقابله با خطر تروریسم در سطح شهر اجرا می‌شود. در افتتاحیه مهم‌ترین جشنواره فیلم اروپا، عملیات نیروهای امنیتی خبرساز شد. یکشنبه ۱۵ مه هم مانور ضد تروریستی یک شرکت اینترنتی، مهمانان یک هتل مجلل در ساحل کوت‌آزور را به وحشت انداخت.
این مانورها اما تنها خبرهای تازه کن نیست. تی‌یری فرمو، دبیر اجرایی کن برای اولین بار پنج فیلم به تهیه‌کنندگی شرکت آمازون را در بخش‌های مختلف این جشنواره سینمایی شرکت داده است. این موضوع از تحول تازه‌ای در بازار فیلم اروپا نشان دارد. تا پیش از این کن، شرکت آمازون و نت‌فلیکس را به خاطر نمایش فیلم‌های سینمایی در اینترنت به بازی نمی‌گرفت.
«پارترسون» ساخته جیم جارموش، «شیطان نئون» ساخته نیکلاس ویندینگ رفن و همچنین فیلم افتتاحیه کن، «کافه سوسایتی» ساخته وودی آلن که این روزها در برخی از سینماهای پاریس هم‌زمان با برگزاری جشنواره فیلم کن اکران شده است. ظاهراً آمازون رقیب مهمی شده برای تهیه‌کنندگان و پخش‌کنندگان فیلم.
برگزارکنندگان جشنواره فیلم کن یک بار دیگر نشان دادند که آینده‌نگرند و به اقتصاد سینما و تحولات بازار توجه می‌کنند. کن می‌خواهد همچنان محلی باشد برای داد و ستد فیلم و معامله‌های سودآور. در این جشنواره فقط در طی ۱۰ روز از سال، ۴۰ تا ۴۵ درصد فیلم‌های تولید شده در جهان خرید و فروش میشوند. باقی فیلم‌ها در طول سال، در بازارهای دیگر معامله میشوند.
«یک عشق آرام» ساخته ترنس دیویس، کارگردان بریتانیایی درباره شرح حال امیلی دیکنسون در بازار کن به چندین خریدار بین‌المللی از آلمان، اسپانیا، استرالیا، کره جنوبی، اسکاندیناوی و خاورمیانه فروخته شد.
«دنیل بلیک» تازه‌ترین فیلم کن لوچ، فیلمساز بریتانیایی که یک فیلم اجتماعی درباره یک نجار بیمار، رابطه او با مادرش و مشکلاتش در تأمین هزینه‌های درمان است، با استقبال پخش‌کنندگان فیلم مواجه شد. حق نمایش این فیلم به کشورهای فرانسه، آلمان، اسپانیا، یونان، سوئیس، مجارستان، جمهوری چک، یوگسلاوی سایق، رومانی، ترکیه، منطقه بالکان، خاورمیانه و آمریکای لاتین فروخته شد.
پرهیز خصوصی‌ها از حضور در چتر سینمای دولتی
بعد از موفقیت «زندگی و دیگر هیچ» عباس کیارستمی در سال ۱۹۹۲ در جشنواره فیلم کن، پخش‌کننده‌های جهانی با او قرارداد بستند و زمینه‌های اکران این فیلم در جهان را فراهم کردند. از آن زمان بازار کن برای سینمای ایران اهمیت پیدا کرد.
در سال‌های گذشته معمولاً بنیاد فارابی در محل برگزاری جشنوار فیلم کن غرفه بزرگی را برپا می‌کرد و آثاری از سینمای ایران را عرضه می‌کرد، بدون آنکه توفیق چندانی در بازاریابی به دست بیاورد. به بهانه عرضه فیلم‌هایی مانند «چ» از ابراهیم حاتمی‌کیا یا «رستاخیر» محمد رضا درویش، بیش از ۱۲ مدیر سینمایی به ساحل کوت‌آزور سفر می‌کردند.
ایرج تقی‌پور، مدیر بخش بین‌الملل سازمان سینمایی ایران با توجه به تجربه‌های نه چندان موفقیت‌آمیز مدیران سینمایی ایران در کن گفته بود: «قرار نیست به کن لشکرکشی کنیم» و وعده داده بود که بنیاد فارابی فقط زیرساخت‌ها را عرضه کند، از روی صحنه به پشت صحنه برود و به جای این بنیاد قدرتمند دولتی، پخش‌کننده‌های خصوصی برای بازاریابی فیلم‌های ایرانی بکوشند.
کتایون شهابی که یکی از اعضای هیأت داوران جشنواره فیلم کن است، غرفه جداگانه دارد. او که از پخش‌کننده‌های شناخته‌شده سینمای ایران است، فیلم‌های «اورنگی» ساخته بهنام بهزادی، «لاک قرمزی» به کارگردانی جمال سیدحاتمی و «باران می‌بارد»، کار مشترک علیرضا امینی و علی مردانی را برای فروش عرضه کرده است.
نسرین میرشب هم مانند کتایون شهابی در غرفه مستقلی فیلم‌های «دختر» رضا میرکریمی، «مالاریا» پرویز شهبازی، «ابد و یک روز» سعید روستایی، «دوئیت» نوید دانش، «اینجا کسی نمی‌میرد» حسین کندری، «جدایی» نوید محمودی، «رویای دم صبح» مهرداد اسکویی و «خشم و هیاهو» هومن سیدی و مستند «والدراما» عباس امینی را پخش می‌کند.
سازمان هنری رسانه‌ای «اوج» که زیر نظر سپاه پاسداران فعالیت می‌کند، چهار فیلم سینمایی «بادیگارد»، «ایستاده در غبار»، «هیهات» و یک انیمیشن درباره جنگ ایران با عراق را در بازار جهانی عرضه کرده. «اوج» یکی از دو پخش‌کننده‌ای‌ست که ایرج تقی‌پور، پیش از برگزای جشنواره فیلم کن از آوردن نام آن‌ها به مصلحت خودداری کرده بود.
فارابی که قرار بود فقط زیرساخت‌ها را ارائه دهد، به وعده‌اش عمل نکرد و با فیلم‌های «سیانور»، «امکان مینا»، «قشنگ و فرنگ»، «سینما نیمکت»، «خانه‌ای در خیابان چهل و یکم»، «رویای آب» و «ربوده شده» در بازار کن حضور دارد.
فروشنده یا مشتری؟
تنها فیلم ایرانی که در بازار کن از هم‌اکنون موفق است، فیلم «فروشنده» اصغر فرهادی است. این فیلم که به تهیه‌کنندگی کمپانی قدرتمند ممنتو ساخته شده، به عنوان محصول مشترک ایران و فرانسه با نام متفاوت «مشتری» در سینماهای فرانسه اکران خواهد شد. «جدایی نادر از سیمین» هم با سرمایه‌گذاری همین تهیه‌کننده ساخته شده بود و در میان فیلم‌های ایرانی از نظر فروش و بازاریابی رکورد زد.
جشنواره فیلم دوحه و شبکه تلویزیونی آرته هم با کمپانی ممنتو و اصغر فرهادی در تهیه فیلم «فروشنده» مشارکت کرده‌اند. اینها همه از پیش موفقیت «فروشنده» در اکران را تضمین می‌کنند.
اصغر فرهادی اظهار امیدواری کرده که پخش کننده‌های ایرانی بتوانند امتیاز نمایش این فیلم را از ممنتو بخرند. اکران این فیلم در ایران به این توفیق بستگی دارد، در حالی‌که فیلم‌های تبلیغی مانند «بادیگارد» حاتمی‌کیا همچنان در انتظار بازار جهانی به سر می‌برند.
نظرها
نگارمهر
معیار انتخاب داوران چیست؟
ایرانی
امیدوارم آقای فرهادی موفق باشد