وضعیت اضطراری در ونزوئلا؛ ده نمای نزدیک

کشوری که میزان رضایتمندی جامعه آن از نظام دمکراتیک با نرخ ۸۲درصد در بالاترین سطح آمریکای لاتین قرار داشت، با بحران اقتصادی و شکاف سیاسی روبروست. کشوری که پنجمین صادر کننده نفت خام جهان و سومین تولیدکننده اوپک است و هشتمین رده جهانی در ذخایر گاز را دارد، اینک در وضعیت ویژه اقتصادی به سر می‌برد.

ونزوئلا در آستانه فروپاشی قرار دارد. صندوق جهانی پول پیش‌بینی کرده که در سال جاری، تورم در این کشور به ۷۲۰درصد برسد. در سال ۲۰۱۵ نرخ تولید ناخالص ملی ۵/۷درصد کاهش یافت و در سال جاری این میزان می‌تواند به منفی ۶/۲درصد برسد.

۷۰درصد درآمد ونزوئلا به صادرات نفت اتکا دارد. کمبود کالا، قطع آب و برق، تنش‌ها و ناآرامی‌های اجتماعی و سیاسی را دامن زده است. اپوزیسیون ونزوئلا که هیچگاه مخرج مشترکی با سوسیالیست‌ها نداشته، تقریبا همه روزه تظاهراتی برای کناره‌گیری نیکلاس مادورو از ریاست جمهوری ترتیب می‌دهد.

«ما گرسنه‌ایم...» این جمله‌ای است که مردم در صف‌های طولانی و در خلال انتظار پشت در فروشگاه‌ها و تعاونی‌ها به زبان می‌آورند. نه فقط غذا، بلکه حتی کاغذ توالت یا پوشک بچه هم پیدا نمی‌شود.

قفسه‌های سوپرمارکت‌ها خالی هستند و دولت مایحتاج ضروری را جیره‌بندی کرده است. بازار سیاه رواج یافته و در بعضی شهرستان‌ها کار حتی به غارت مغازه‌ها کشیده است.

اپوزیسیون ونزوئلا مادورو را متهم می‌کند که با اعلام وضعیت اضطراری، در پی تحکیم پایه‌های دیکتاتوری است. مخالفان دولت پیوسته با برگزاری تظاهرات، اعتراض خود را بیان می‌کنند. دوران ریاست جمهوری مادورو در سال ۲۰۱۹ به پایان می‌رسد اما اپوزیسیون برای کناره‌گیری او از قدرت، طوماری با امضای یک میلیون و هشتصد هزار نفر برای برگزاری رفراندوم تهیه کرده است.

اما رئیس جمهور ونزوئلا می‌گوید هدف تظاهرات خیابانی، کودتا و زمینه سازی برای دخالت نظامی خارجی است. طرفداران دولت هنوز بسیارند؛ هر چند مادورو نفوذ و محبوبیت هوگو چاوز را ندارد. مادورو به هواداران دولت وعده داده که جلوی احتکار کالاها از سوی سودجویان و مخالفان را بگیرد. او  می‌گوید مخالفان مایحتاج ضروری مردم را احتکار کرده ‌اند تا جنگ اقتصادی را تشدید کنند.

انریکه کاپری‌لس، رهبر اپوزیسیون ونزوئلا می‌گوید کشورش بمبی است که هر آن امکان انفجار آن می‌رود. پس از مرگ هوگو چاوز در بهار ۲۰۱۳ و به قدرت رسیدن مادورو، میانه مخالفان و موافقان دولت بیش از پیش شکراب شد. مادورو یک شخصیت انعطاف ناپذیر ایدئولوژیک دارد، بی آن که از نفوذ و محبوبیت و کفایت چاوز برخوردار باشد. چاوز قادر بود مردم را در شرایط سخت به آینده بهتری امیدوار سازد.

به جز خوراک و اقلام ضروری روزانه، مردم از نظر آب و برق هم در مضیقه هستند. آب تنها در ساعاتی از روز جریان می‌یابد و مردم آن را در بشکه و بطری و گالن ذخیره می‌کنند.

علت کمبود برق و آب، خشکسالی شدید است. سطح آب  سد "ال‌گوری" در جنوب شرقی ایالت بولیوار ، پیوسته کاهش می‌یابد. این سد تا ۶۰درصد انرژی برق کشور را تامین می‌کرد. منتقدان می‌گویند خشکسالی ناشی از پدیده ال نینو، قابل پیش‌بینی بود اما دولت ونزوئلا در مراقبت‌ها و تدابیر لازم کوتاهی کرد.

کمبود اقلام ضروری بیش از همه به بیماران آسیب می‌رساند. در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های ونزوئلا آنتی بیوتیک، مسکن، صابون و حتی غذا وجود ندارد.

در بیمارستان‌ها تخت کافی در دسترس نیست. بیماران به همین صورت بستری و مداوا می‌شوند. وسایل و تجهیزات کلینیک‌ها و درمانگاه‌ها ناکافی هستند پزشکان می‌گویند اوضاع و امکانات در سطح قرن نوزدهم است.

کارخانه‌ها خوابیده‌اند زیرا مواد اولیه، دستگاه‌ها و تجهیزات فنی با ارز ناشی از فروش نفت وارد می‌شدند. حتی کارخانه‌های تولید آبجو یا نان ذرت هم تعطیل شده‌اند.

مادورو اوضاع کنونی را در تئوری توطئه صورت‌بندی می‌کند و ناآرامی‌ها، تجمعات اپوزیسیون و شرایط اقتصادی کنونی را به دشمنان نسبت می‌دهد. او سقوط بهای نفت را دلیل بحران می‌داند و می‌گوید هیچ کشور دیگری مثل ونزوئلا با نفت زندگی نمی‌کند.

رئیس جمهوری ونزوئلا می‌گوید تلاش برای ساقط کردن دولت او  از آمریکا، دشمنان سوسیالیسم و بیگانگان نشات می‌گیرد. او تعلیق دیلما روسف را هم بخشی از برنامه آمریکا برای دخالت در آمریکای لاتین و مقابله با نیروهای چپ و مستقل خوانده است. ارتش ونزوئلا برای نمایش توان خود، تمرینات نظامی برگزار می‌کند. مادورو پس از تمدید سه ماهه وضعیت اضطراری اقتصادی، قول داد که ظرفیت‌های تولیدی کشور را هر چه زودتر بازسازی کند.

معاون حزب متحد سوسیالیست در آخرین موضع‌گیری اعلام کرد که مادورو رئیس جمهور قانونی کشور است: « او با رفراندوم کناره‌گیری نخواهد کرد زیرا رفراندومی در کار نخواهد بود.»