مردم درباره «مدافعان حرم» چه می‌گویند
گزارش میدانی
حمید رضایی − «مدافعان حرم» در قاموس حکومت به کسانی می‌گویند که به سوریه اعزام شده‌اند تا در جنگ نیابتی و در دفاع از بشار اسد بکشند و کشته شوند. مردم درباره آنها نظرات متضادی دارند.
حمید رضایی
از آغاز تحولاتی که امید می‌رفت منجر به بهار عربی در کشور سوریه شود چند سالی گذشته است و اکنون این کشور تبدیل به میدانی برای جنگ نیابتی قدرت‌های منطقه‌ای شده است. از یک طرف ناتو و روسیه مقابل هم قرار گرفته‌اند، و از طرف دیگر ایران خود را در مقابل عربستان، اسرائیل، ترکیه، قطر و دیگر کشورهای منطقه قرار داده است.
در هنگامه کشتار در سوریه، هر از گاهی خبر کشته شدن چند نظامی ایرانی در حین انجام «ماموریت مستشاری» در رسانه‌ها منتشر می‌شود. از مهمترین خبرهای اخیر، خبر تصرف دوباره منطقه «خان طومان» توسط جبهه النصره است. در طی این عملیات مجموعا ۷۰ نفر از نیروهای حامی بشار اسد کشته شده‌اند که ۱۳ نفر از آنها ایرانی بوده‌اند. همچنین طی این عملیات ۲۱ ایرانی زخمی شده و احتمالا سه نیروی ایرانی نیز به اسارت درآمده‌اند . طبق گفته فرماندهان سپاه و خبرگزاری‌های ایران، همگی این نیروها اعم از کشته، زخمی و اسیر، در حال «ماموریت مستشاری در سوریه» بوده‌اند.
آنچه که حاکمان ایران به آن «ماموریت مستشاری» می‌گویند از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ برای مردم ایران بین ۹ تا ۱۵ میلیارد دلار هزینه داشته است و معلوم نیست در یک سال اخیر که با ورود نیروی نظامی روسیه به مناقشات سوریه، تحرکات جمهوری اسلامی نیز افزایش داشته است، میزانی پولی که از ثروتهای عمومی و ملی ایران برای جنگ سوریه مصرف شده است به چه عدد و رقمی رسیده است.
در این گزارش سعی شده است نظرات مردم درباره هزینه‌ای انسانی و تصمیمات سیاسی جنگ سوریه پرس و جو شود. این نظرات بسیار ضد و نقیض و متفاوت هستند. طبعا گزارش میدانی به صورت گفت‌وگوی اتفاقی نمی‌تواند مدعی جامعیت باشد.
خائن یا قهرمان؟
کارمند یک شرکت خصوصی می‌گوید:
«برای ایران شهید می‌شوند. اگر این نیروها نروند در سوریه، داعش می‌آید ایران. من طرفدار آقای روحانی هستم. سپاه و بسیج سال ۸۸ سرکوب می‌کردند ولی با اینکه بروند سوریه موافقم. برای امنیت مردم لازم است.»
یک خانم مسن با لحنی که در آن عصبانیت موج می‌زند آرزو می‌کند «بقیه آنها هم بروند». او می‌گوید:
«بعضی‌ها ادعا می‌کنند اینها سربازهای وطن هستند که انگار برای مردم و کشورشان رفتهاند سوریه. اینها مگر کی هستند جز همین‌هایی که سال ۸۸ مردم را گرفتند زدند. به خدا یکی از همین‌ها جفیه انداخته بود گردنش و همان موقع ریش‌اش مثل ریش داعشی‌ها بود. با زنجیر محکم کوبید پشت پای من و موقع فرار با پوتین محکم لگد زد به نخاع من. هنوز پایم درد می‌کند و خوب نشده است. ما که داعش نبودیم، ما مردم ایران بودیم. هموطن‌های خودشان را گرفتند زدند. به بچه‌های مردم تجاوز کردند، اینقدر با باتوم زدند، این افرادی که کشته شدند را چه کسی کشت؟ بگذارید بروند از شر آنها راحت بشویم. دوست دارند بمیرند، خوب بهتر. »
یک مهندس ۲۹ ساله ضمن تشکر از ایرانیانی که در سوریه مشغول جنگیدن هستند می‌گوید:
«...اگر آمریکا، روسیه یا اسرائیل، کشور سوریه را بگیرند برای من اهمیت ندارند اما دوست ندارم که عربستان سوریه را بگیرد. من طرفدار جمهوری اسلامی نیستم ولی خب واقعیت این است که اگر بعضی چیزها اتفاق نمی‌افتاد تا به حال داعش وارد ایران شده بود.»
او اضافه می‌کند:
«افرادی که به سوریه می‌روند و کشته می‌شوند تفکرات دینی دارند. از نظر شهادت و این حرفها منظورم است. من به این چیزها اعتقادی ندارم! از این نظر که اجازه نداده‌‌اند سوریه به دست عربستان بیافتد دست‌شان درد نکند و اگر پول هم به آنها می‌دهند فکر می‌کنم درست باشد.»
یک انبوه ساز فعال در بخش مسکن معتقد است که باید جنگ در سوریه ادامه پیدا کند. او معتقد است:
«همینطور بماند تا همه کسانی که معتقد به اسلام و کشتن هستند همدیگر را بکشند. فرقی ندارد از ایران باشند یا عربستان. بعضی‌ها که از اروپا هستند. اینها خیلی خطرناک هستند. کاری به کار آنها نداشته باشند تا حسابی همدیگر را بکشند.»
یک مرد ۴۸ ساله که از کارمندان رسمی دولت است ضمن یاد کردن از نیروهای ایرانی کشته شده در سوریه به عنوان «مدافعان حرم» می‌گوید:
«ما شیعه هستیم. داعش اگر دستش به حرم‌ها برسد آنها را با بمب منفجر می‌کند. خیلی ارزشمند است کسانی بروند در یک کشور غریب که زبان آنها را بلند نیستند و در شرایط سخت با داعش بجنگند. من جرات ندارم و اندازه این جوان‌های شجاعت ندارم وگرنه چه افتخاری بیشتر از اینکه یک ایرانی شیعه برای دفاع از حرم شهید بشود؟ کاری که این جوانها می‌کنند در حد حضور در صحرای کربلا و عاشورا است. شیعه بودن را از ایرانیها بگیرند دیگر چه چیزی برای ما باقی می‌ماند؟»
نگهبان یک مجتمع تجاری از «شهادت» یک فروشنده مواد مخدر می‌گوید:
«یکی از اینها طفلک‌ها بچه محل خود ما بود. این ساقی بود بیچاره مادرش از دستش غذاب می‌کشید. اهل محل چند بار دعوا گرفته بودند که چرا پای معتادها را باز کرده به محل. اما معلوم نشد چی شد. چند وقتی دیگه توی محل نبود. دوباره برگشت. بچه محل‌ها گفتند از سوریه برگشته. ما راستش باورمان نشد ولی باز رفت و فهمیدیم جدی است.»
این شهروند همچنین از تجربه شرکت در تشییع جنازه این ایرانی کشته شده در سوریه می‌گوید:
«از بیرون که آمده بودند. آن را کار ندارم ولی به خدا مردم هم آمده بودند. یک سری اعتقاد دارند، یک سری دلشان می‌سوزد. هر چی باشه رفتهاند با داعش جنگیده‌اند. چیز کمی نیست.»
این نگهبان به مسئله دیگری هم اشاره می‌کند:
«بچه هایی که سن‌شان کم است بدجوری دور برداشتن که بروند سوریه. داداش خود من سیخ کرده بود که بگذارید بروم سوریه چند ماه بمانم و با سی-چهل میلیون بر گردم. بابام تا یک هفته پدری ازش در آورد که گفت غلط کردم. بی خیال شد.»
یک خانم ۲۳ ساله می‌گوید با دیدن عکس اسارت دو جوان ایرانی به شدت ناراحت شده است و می‌پرسد:
«حالا چکارشون می‌کنند؟ آتش‌شان می‌زنند؟ گناه دارند. باید نجاتشان بدهند.»
یک خانم ۶۶ ساله در حال خروج از مسجد و در حالی که با تسبیح مشغول ذکر گفتن است، چنین می‌گوید:
«مادر جان از ما گذشته. من که نمی‌دانم چه خبر است. بعضی‌ها می‌گویند ماهواره گفته است افغانی هستند. بعضی‌ها می‌گویند شمالی هستند. من فقط می‌گویم خدا به داد مادرهای این جوانها برسد.افغانی و ایرانی فرق ندارد، مادر، مادر است. رسم روزگار این است که بچه باید مردن پدر و مادرش را ببیند. وای به دل خون مادری که مردن بچه اش را ببیند. خدا نصیب هیچ مادری نکند به حق پنج تن.»
یک معلم سی و چند ساله می‌گوید برای ایرانیان کشته شده در سوریه دلسوزی نمی‌کند و معتقد است:
«...کسی که وسط بمب گذاری می‌رود عراق برای زیارت، وسط داعش می‌رود سوریه برای هر کاری حالا؛ یا اینها که می‌دانند رابطه ایران و عربستان بد است و خبر دارند از تجاوز به بچه‌های ایرانی در جده، باز بلند می‌شوید و راه می‌افتد مکه برای چه؟ مگر کسی شما را مجبور کرده است؟»
او ادامه میدهد:
«اینها پول می‌گیرند و می‌روند سوریه که بجنگند من دلسوزی نمی‌کنم. اگر جنگ پشت مرزهای خودمان بود من ثبت‌نام می‌کردم و می‌رفتم. آن فرق داشت.»
یک کارگر باربر می‌پرسد:
«اینها(حکومت) وقتی زورش را ندارند برای چه می‌روند جنگ؟ نه هلی کوبتر دارند، نه تانک دارند، نه هواپیما؛ با کلاش توی سوریه چه فایده دارد؟ الکی فقط رجز می‌خوانند. فکر کرده‌اند داعش مثل مردم ایران است که توسری‌خور باشند.»
سیاست‌های ایران در سوریه و مسائل بین المللی
همانقدر که قضاوت‌ها نسبت به نیروی ایرانی کشته شده در سوریه متفاوت است، مواضع مردم نسبت به سیاست منطقه‌ای و بین اللملی جمهوری اسلامی نیز متفاوت است.
جوانی ۲۷ ساله و فارغ التحصیل رشته جامعه شناسی که در جستجوی شغل است، تحلیل وضعیت سوریه را مستقیما به رابطه ایران و آمریکا مربوط می‌داند:
«اگر با امریکا روابط خوبی داشتیم الان همه این تحریم‌ها برای عربستان بود و آمریکا اصلا نمی‌گذاشت داعش درست شود. داعش به عربستان، ترکیه و اسرائیل کاری ندارد. داعش درست شده است که ارتباط ایران، عراق، سوریه و لبنان قطع شود. اگر کشورهای عربی از طریق ترکیه به داعش اسلحه نرسانند طی یک ماه داعش نابود می‌شود.»
این جوانایرانی معتقد است که دولت ترکیه توانایی آنرا ندارد در مقابل خواست دولت آمریکا قرار بگیرد «بنابراین اگر آمریکا تصمیم بگیرد که داعش نابود شود، داعش نابود می‌شود.» او اضافه می‌کند:
«به دلیل اینکه جمهوری اسلامی هر روز علیه آمریکا فعالیت می‌کند، آمریکایی‌ها مجبور شده‌اند از عربستان و ترکیه حمایت کنند ولی اگر ایران و آمریکا با هم رابطه داشتند، الان به جای ایران، عربستان زیر فشار بود.»
یک ارایشگر میان سال، ضمن ارائه تحلیلی بسیار طولانی از شرایط بین المللی، در گوشه‌‌ای از صحبت‌های خود به نکته جالبی اشاره می‌کند:
«ایران مثلا می‌خواهد کمک فلسطینی‌ها باشد ولی کاری کرده است که اسرائیل با همه رابطه‌اش خوب شده است. برای اینکه همه با ایران مشکل دارند و برای اینکه با ایران دشمنی کنند با اسرائیل دوست شده‌اند. اخبار می‌گفت اسرائیل و عربستان با هم رابطه برقرار کرده‌اند. مصر جزیره‌هایش را بخشیده به عربستان که راه ایران را ببندند.»
صاحب یک فروشگاه لباس مخصوص بانوان می‌گوید:
«تابلو است که می‌خواهند یک بلای درست و حسابی سر ایران بیاورند. بازی آخر لیگ(فوتبال) پرچم عربی برده بودند استادیوم که خوزستان از ایران جدا شود.»
او معتقد است که در نهایت روسیه طبق معمول ایران را تنها می‌گذارد:
«روسیه پشت پرده معامله می‌کند و ایران توی سوریه تنها می‌ماند. آن وقت دیگر کاری از دست ایران بر نمی‌آید.»
یک خانم خانه‌دار معتقد است که ایران نمی‌تواند مدت زیادی در سوریه باقی بماند و عاقبت رژیم بشار اسد سقوط خواهد کرد. او می‌گوید:
«وقتی حکومت سوریه عوض بشود ایران دیگر نمی‌تواند در سوریه کاری انجام بدهد چون سوریه دوباره بین المللی می‌شود و ایران باید اجازه بگیرد.»
این بانوی ایرانی از وضعیت افغانستان بعد از شکست طالبان و تشکیل حکومت جدید، به عنوان مثالی در این زمینه یاد می‌کند.
یک شهروند اصفهانی معتقد است که مسئله ایران در سوریه، مسئله بی‌پولی است:
«عربستان و قطر نیرو ندارند در سوریه. جمعیت‌شان کم است. مجبور اند با پول از کشورهای دیگر آدم بفرستند که در سوریه بجنگند برایشان. ایران همه چیز دارد به جز پول. سرباز و اسلحه هست ولی پول نیست.»
او ادامه میدهد:
«عربستان در کشورهای دیگر مسجد می‌سازد با یک مناره، ایران در کشورهای دیگر مسجد می‌سازد با دو مناره. در مسجد ساختن ما حریف آنها نمی‌شویم ولی در جنگ می‌شویم به شرط اینکه پول باشد. احمدی‌نژاد ته کاسه را هم لیسیده و چیزی برای امروز نگه نداشته است. ایران در نفت و دلار حریف عرستان نیست بهتر است که تا دست بالا دست ماست، قضیه را بی سر و صدا رفع و رجوع کنیم. کش پیدا کند مثل قطعنامه 594 به جام زهر می‌کشد.»
یک کشاورز همدانی می‌گوید:
«کسانی که اعتقاد دارند راه درستش این است که بروند جنگ، من کاری ندارم اما اگر قرار باشد از پول مملکت خرج بکنند هیچ درست نیست. این همه جوان آلوده شده‌اند، آب نیست برای کشاورزی. جوانها برای کار می‌روند و می‌افتند به خلاف، دخترها مانده‌اند بی شوهر. خدا را خوش نمی‌آید. پول مردم را خرج خود مردم کنید. جواب خدا را چه می‌دهید روز قیامت؟»
مسئول یک آموزشگاه موسیقی می‌گوید جنگ یک مسئله غیر انسانی است:
«من یاد همان دیالوگ معروف می‌افتم که سرجوخه می‌گوید خدا با ماست و سرباز می‌پرسد اگر خدا با ماست پس چه کسی با آنها است؟ جنگ خوب وجود ندارد. همه جنگ‌ها اتفاقات غیر انسانی می‌افتد در آنها.»
او ادامه میدهد:
«من دوستان سیاسی دارم گاهی بحث پیش می‌آید. بعضی طرفدار آمریکا هستند و بعضی طرفدار روسیه هستند. حرفهایی که می‌زنند تا حدودی درست است ولی راه حل هر دو گروه همان جنگ است. من می‌گویم این چه کاری است برای اینکه جنگ نشود برویم جنگ کنیم و برای اینکه جنگ تمام بشود، برویم بجنگیم و دخالت کنیم. این درست نیست. دوستانم به من می‌گویند احساساتی هستم. به حرفهای خودشان می‌گویند رئال پولیتیک.»
یک لیسانسه فلسفه که چند سالی است به شغل مسافرکشی مشغول است از سکوت و سیاست می‌گوید:
«مردم خیلی حرف می‌زنند. فقط گوش می‌دهم. مردم عادی بهتر هستند. صادقانه موضع می‌گیرند که مثلا چون به نفع ایران است باید اینطوری بشود. ولی دانشجوها در فضا سیر می‌کنند. یکی می‌گفت طرف هر کسی را بگیریم جنگ طلب هستیم. می‌گفت باید رها کنیم هر اتفاقی می‌خواهد بیافتد؛ اینطوری دیگر مسئول نیستیم. یکی دیگر بود که از میدان انقلاب تا خود سعادت آباد مغز همه را خورد که روسیه امپریالیست نیست. داشتند می‌رفتند مهمانی فکر کنم. یک نوبت دیگر باز چند نفر دانشجو سوار کردم برای سه راه آذری. یک نفرشان می‌گفت من اگر اسد برود و حال جمهوری اسلامی گرفته شود شیرینی می‌دهم. آدم معمولی بین دانشجوها کم نیست البته.»
و اضافه می‌کند:
«سیاست اینطوری است. داخلش که هستی نمی‌فهمی از بیرون چقدر بچگانه است.»
یک شهروند عرب سنی مذهب که برای یک آزمایش پزشکی به شهر تهران مراجعه کرده است به هیچ یک از سوالات این گزارش پاسخ نمی‌دهد اما انتقاداتی را مطرح می‌کند:
«چرا از وضعیت شهرهای اهل سنت گزارش، روزنامه نمی‌کنید؟ به بهانه داعش هر عذابی به ما روا می‌کنند. ما آزاد نیستیم... ما برای فارسها مهم نیستیم. به هر بهانه‌ای بازداشت می‌کنند و می‌برند. بعضی بر می‌گردند،...چند نفر هیچ وقت بر نگشتند.»
او به عراق اشاره می‌کند:
«...در عراق همین شد. گفتند کردها برای خودشان قدرت دارند، شیعه در حکومت است ولی سنی چه؟ اجازه نمی‌دادند زندگی کنند، رفتند زیر پرچم داعش از بیچارگی.»
او دوباره به موضوع ایران باز می‌گردد:
«آن تاسیساتی که در بوشهر درست شد یک مقدارش برای آب نشد. جنوب خوزستان آب ندارد. اهواز که یعنی مرکز استان است آب بهداشتی ندارد. خارج از مرکز هیچ شرایط زندگی نیست.»
و در آخر می‌پرسد:
«عرب‌ها را به اسم داعش بهانه می‌کنند برای جنگ قومی؛ کردها چه؟ بلوچ چه؟ ترک ها چه؟ همه داعش هستند؟ مشکلات نیست؟ شما فارسها همیشه فکر می‌کند حق با شما. بر چه اساس فکر می‌کنید همیشه حق با شماست؟»
در همین زمینه
◄ پرونده ویژه: جنگ در منطقه و مسئولیت ایران در بحران سوریه
نظرها
جواتی
این داعش و... راآمریکاواسراییل بوجودآوردند چرا ؟ تا تمام حواس ها از اسراییل برود و اینها به خود مشغول باشند ...
ایرانی
در حال حاضر که برای خیلی از ایرانیها آنها قهرمانند و آمریکا و انگلیس منفورترین هستند طبق نظرسنجی دانشگاه مریلند. یک سری به یوتوپ بزنید تا نظرات مردم را در مورد جنگ سوریه از زبان مردم در رسانه های غربی ببینید ما آنها را باور کنیم یا چیزی که شما می گویید؟
رضا
با این حساب هزینه هایی که آمریکا و شرکای استکباری شون در منطقه انجام میدن خیانت به ملتشون محسوب میشه دیگه.
مگمگ
رفتی فقط از کسایی که دوس داشتی مصاحبه گرفتی
aminsalam
ایرانیان اهل خواندن خبر نیستن اطلاعاتشان کم هست ایا 5 سال دیگر اسد هست خامنه ای مال جان ایرانی و غیر هدر میدهد
جواد
هي منت سرملت ميزارن وهي مردم راميترسونن كه اگه مدافعان حرم نبودن الان اين صحنه توايران شاهدش بوديم ..چرادارين منت ميزارين؟من خداي ناكرده رشادت اين عزيزان واعتقادشان راانكارنميكنم.ولي اينو ميدونم كه داعش اوايلش باماكاري نداشت عربهابين خودشون مشكل داشتن وحرفي ازايران نبود واين مابوديم كه به طرفداري ازاسدبلندشديم وداعش وبقيه راباخودمون دشمن كرديم.مگه عربستان شيعه نداره؟چراوهابي هااوناروسرنميبرن؟اگه قرارباشه درهركشوري درگيري پيش ميادمابريم كاسه داغترازاش بشيم نتيجه اش اين ميشه كه توجهان ازمابه عنوان حامي تروريست يادميشه وازهمه لحاظ تحريم ميشيم وشديم .اين تحريمهاتاثيري درزندگي پولدارهانداره ولي زندگي امثال من كه سالهاست مستاجرهستم وبچه دبيرستاني ودانشجودارم وخودم هم مريض هستم رانابودكرده.اگراونقدري كه به فكركشورهاي ديگه هستيم وداريم اينقدرحمايت مالي ميكنيم.همون مقداررابراي ايران وايراني هزينه كنيم بهترنيست؟مردم ماهزارمشكل دارن ولي كسي بهش توجه نميكنه.يه كليپ ديدم زن لبناني ميگفت ايران خيلي به ماكمك ميكنه تاجايي كه اجاره خانه مستاجران راهم ميده!!!!!!!اونوقت چون حق من رابه يك عرب ميدن من بايد28سال مستاجرباشم والان كه مريضم بايدزنم كه اونم دردمفاصل وافت دهان داره براي هزينه زندگي واجاره خانه تاساعت10شب كاركنه.اينهاكه به فكرمانيستن فقط خدابه دادمان برسه.