قنات ایرانی و کویر لوت در رقابت با آثار تاریخی و طبیعی جهان

کمیته میراث جهانی یونسکو در شهر استانبول در ترکیه آغاز به کار کرده است. پرونده ۲۷ محوطه تاریخی و محوطه طبیعی در این نشست مورد بررسی قرار می‌گیرد. از ایران پرونده یازده قنات، از جمله قنات باغ شاهزاده ماهان در کرمان برای ثبت جهانی به کمیته یونسکو ارجاع داده شده است. حفاظت از میراث فرهنگی جهانی در جنگ‌های داخلی در مرکز توجه کمیته میراث جهانی یونسکو در سال ۲۰۱۶ قرار دارد.

مشتهیلد روسلر، مدیر کمیته میراث جهانی یونسکو به خبرگزاری آلمان گفته است که بازسازی محوطه تاریخی پالمیرا در سوریه نیز در دستور کار یونسکو قرار دارد.

به گفته روسلر تروریست‌های داعش محوطه تاریخی پالمیرا را مین‌گذاری کرده‌اند و ابتدا می‌بایست این محوطه از حدود چهار هزار مین پاکسازی شود.

بر اساس گزارش کمیته میراث جهانی یونسکو در مجموع پرونده ۲۷ محوطه تاریخی و طبیعی در استانبول مورد بررسی قرار می‌گیرد.

باغ شاهزاده ماهان

ایران در سال ۲۰۱۶ یازده قنات، از جمله قنات باغ شاهزاده ماهان و کویر لوت را برای ثبت جهانی به کمیته یونسکو پیشنهاد داده است.

باغ شاهزاده ماهان در نیم فرسنگی ماهان و در دامنه کوه‌های تیگران در استان کرمان قرار دارد.

این باغ را عبدالحمید میرزا ناصرالدوله حاکم کرمان در اواخر دوره قاجار از خود به جای گذاشته و قناتی که در این باغ احداث شده در میان ۳۷ هزار قناتی که در ایران وجود دارد، نمونه‌ای‌ست از شبکه ممتاز آبیاری و آبرسانی در کویرهای ایران.

عبدالحمید میرزا ناصرالدوله ۱۱ سال در کرمان حکومت کرد. شرح حال او در کتاب «تاریخ کرمان نوشته احمد علی خان وزیری کرمانی آمده است. او شش بار به بلوچستان رفت و قیام مردم بلوچ را سرکوب کرد و در آخرین لشکرکشی‌اش به بلوچستان، سرکرده بلوچ‌ها، دلاور خان را به اسارت گرفت و در کرمان به حبس ابد محکوم کرد. او سرانجام در سال ۱۳۰۹ در اثر آنفولانزا و اسهال که آن زمان در ایران شیوع پیدا کرده بود درگذشت. گفته می‌شود وقتی خبر مرگ ناگهانی حاکم را به ماهان می‌برند، بنایی که مشغول تکمیل سردر باغ شاهزاده بود، تغار گچی را که در دست داشته محکم به دیوار کوبید و پا به فرار گذاشت، به همین جهت جای خالی سه قطعه کاشی را بر سردر ورودی این عمارت می‌توان دید.

عمارت سردر باغ شاهزاده که از معماری خیلی زیبایی برخوردار است و آن را از سایر باغ‌های ایرانی متمایز می‌‌کند، بنایی است دو اشکوبه که تقریبا به صورت منفرد ساخته شده و طبقه همکف آن از طبقه اول حجیم و پر‌تر است و طبقه فوقانی آن دارای اتاق‌هایی است که برای زندگی و پذیرایی پیش بینی شده‌اند. به علت آنکه ساختمان نیمه‌تمام باقی مانده، جز بخش‌های مختصری از نمای طبقه همکف، سایر بخش‌های این عمارت فاقد نماسازی و تزئینات است.

از ۲۷ پرونده‌ای که کمیته یونسکو در استانبول بررسی می‌کند، ۱۳ پرونده به میراث فرهنگی ربط دارد. باقی پرونده‌ها در قلمرو میراث طبیعی و میراث طبیعی و فرهنگی جای می‌گیرند.

نشست کمیته میراث فرهنگی یونسکو در استانبول ۲۰ ژوئیه به پایان می‌رسد. بین ۱۵ تا ۱۷ ژوئیه معلوم می‌شود که آیا باغ شاهزاده ماهان با قنات ممتازش در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت جهانی می‌رسد و یا یونسکو به بناهای دیگر رأی می‌دهد.