در ساعت‌های اول تولد: از هر دو کودک، یکی از شیر مادر محروم است

بونیسف صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل، هشدار داده که ۷۷ میلیون نوزاد در جهان، یعنی از هر دو کودک یکی، در ساعت‌های اول تولد از شیر مادر محرومند. محرومیت از شیر مادر آنها را از دریافت مواد مغذی ضروری و آنتی‌بادی‌های لازم محروم می‌کند و خطر مرگ را افزایش می‌دهد.

به گفته این سازمان، تاخیر در شیردهی با شیر مادر تا ۲۳ ساعت بعد از تولد، خطر مرگ در ۲۸ روز نخست پس از تولد را تا ۴۰ درصد افزایش می‌‌دهد. پس از تاخیر ۲۴ ساعته در شیردهی با شیر مادر، این خطر تا ۸۰ درصد افزایش می‌یابد.

فرانس بگین، مشاور تغدیه سازمان یونیسف می‌گوید: «آغاز شیردهی در ساعات اولیه پس از تولد، انتخاب میان مرگ و زندگی است. اگر تمام نوزادان از لحظه تولد تا شش‌ ماهگی هیچ چیز جز شیر مادر دریافت نکنند، هر سال از ۸۰۰ هزار مورد مرگ نوزادان جلوگیری می‌شود.»

شیر مادر نخستین واکسن نوزاد و بهترین محافظ او در مقابل بیماری‌هاست. قرار دادن کودک بر سینه مادر او را از مواد مغذی ضروری بهره‌مند می‌کند و آنتی‌بادی‌های لازم را به او می‌رساند. همچنین تماس پوستی مادر و فرزند هم آنها را از بیماری‌های محافظت می‌کند.

یونیسف این اطلاعات را به مناسبت آغاز هفته جهانی شیردهی با شیر مادر منتشر کرده است، هفته جهانی تغذیه با شیر مادر، از اول تا هفتم آگوست در بیش از ۱۷۰ کشور جهان برای تشویق و ترویج شیردهی با شیر مادر و بهبود وضع تغذیه نوزادان برگزار می‌شود.

در همین زمینه، یک کمپین در شبکه‌های اجتماعی راه افتاده به نام «برلفیز»؛ ترکیبی از دو کلمه  breastfeeding(شیر مادر) و selfies(عکاسی از خود)، تا به شکستن تابوی شیر دادن به نوزادان در فضاهای عمومی کمک کند.

سخنگوی سازمان بهداشت جهانی، فادلا چایب می‌گوید که شیر مادر از سوی این سازمان به شدت توصیه می‌شود.

کریستوفر بولیراک، سخنگوی یونیسف هم گفته که هدف از برگزاری هفته جهانی تغذیه با شیر مادر، تشویق جانعه جهانی به تغذیه با شیر مادر است. هر کاری که لازم است باید در این زمنیه انجام شود، چون تغذیه با شیر مادر یک فرصت طلایی است.

اطلاعات یونیسف نشان می‌دهد که پیشرفت در تعذیه نوزادان با شیر مادر در نخستین ساعت‌های پس از تولد، در ۱۵ سال گذشته کند بوده است؛ به خصوص در کشورهای جنوب آفریقا که مرگ و میر زیر پنج سال در آنها در بالاترین میزان جهان قرار دارد. شیردهی با شیر مادر از سال ۲۰۰۰ در شرق و جنوب آفریقا تنها ۱۰ درصد افزایش داشته و در غرب و مرکز آفریقا رشدی نداشته است.

حتی در آسیای جنوبی، جایی که تغذیه نوزادان با شیر مادر در طول ۱۵ سال سه برابر شد و از ۱۶ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۴۵ درصد در سال ۲۰۱۵ رسید، این افزایش به میزان لازم نبوده و ۲۱ میلیون نوزاد هنوز از شیر مادر محرومند.

یونیسف همچنین دریافته که زنان حتی با وجود حضور پزشک، پرستا یا ماما در هنگام زایمان، کمک‌های لازم را برای شروع فوری تغذیه نوزادشان با شیر مادر دریافت نمی‌کنند. مثلا در خاورمیانه، شمال آفریقا و آسیای جنوبی، زنانی که زایمان خود را با حضور متخصص انجام می‌دهند، شیردهی را در ساعات نخست پس از تولد آٌغاز نمی‌کنند و از این لحاظ تفاوت چندانی با زنانی که زایمان را با کمک ماماهای غیرحرفه‌ای یا نزدیکان‌شان انجام می‌دهند، ندارند.

به علاوه، تغذیه نوزادان با سایر مایعات یا غذاهای دیگر دلیل دیگری است که به خاطر آن تغذیه با شیر مادر به تاخیر می‌افتد. در بسیاری از کشورها، مرسوم است که به نوزادان در سه روز نخست تولد، شیرخشک، شیر گاو یا آب قند داده شود.

وقتی به نوزادان مواد کمتر مغذی داده شود، آنها به شیر مادر کمتر علاقه نشان می‌دهند و شیر دادن به آنها برای مادر سخت‌تر می‌شود.

تنها ۴۳ درصد نوزادان زیر شش ماه جهان، از شیر مادر بهره‌مند می‌شوند.

نوزادانی که اصلا از شیر مادر تعذیه نمی‌کنند ۱۴ بار بیش از سایر نوزادان با خطر مرگ روبه‌رو هستند.

هر مقدار تغذیه با شیر مادر، حطر مرگ نوزادان را کاهش می‌دهد. نوزادانی که هرگز شیر مادر نخورده‌اند، ۷ برابر بیشتر از نوزادانی که دست‌کم چند بار در شش ماه اول زندگی خود شیر مادر خورده‌اند، می‌میرند.

تاسیس نخستین بانک شیر مادر در ایران

در ایران هم تعذیه با شیر مادر ترویج می‌شود اما برخی از مادران به دلیل اضطراب بعد از زایمان، نداشتن شیر کافی، نداشتن اطلاعات لازم و ... این فرصت را از دست می‌دهند.

رئیس اداره کودکان وزارت بهداشت ایران اخیرا گفته که لایحه ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران پس از طرح در کمیسیون فرهنگی و معاونت حقوقی ریاست جمهوری در انتظار ارسال به مجلس است.

حامد برکاتی از اجرای کامل مرخصی مادران در صورت تصویب قانون ترویج تغذیه با شیر مادر خبر داده است.

پیش‌نویس این لایحه دی سال قبل پس از حدود ۲ سال کار  آماده ارسال توسط دولت به مجلس شده بود که با توجه به اینکه موادی از آن در «طرح تعالی جمعیت و خانواده» آمده بود و بخشی از ماده مربوط به مرخصی مادران آن ذیل «اصلاحیه قانون تنظیم خانواده و جمعیت» تصویب شده بود، مدت‌ها در انتظار ارسال به مجلس مانده است.

رئیس اداره کودکان وزارت بهداشت ایران می‌گوبد که این لایحه جامع‌تر است و در زمینه‌های دیگری از جمله تسهیل اجرای سیاست‌های ترویج تغذیه با شیر مادر، افزایش مرخصی ساعتی مادران شیرده، احیای مهدهای کودک ادارات و سازمان‌های دولتی، ارائه مزایای قانون از جمله مرخصی به مادران شاغل در بخش غیر دولتی و پیش بینی مجازات‌هایی برای اشخاص حقیقی و حقوقی که مانع اجرای قانون شوند، پیش بینی شده است.

تیرماه گذشته نخستین بانک شیر مادر در ایران و در شهر تبریز تشکیل شده و دولت ایران می‌گوید که می‌خواهد این بانک‌ها را برای استفاده نوزادانی که دسترسی به شیر مادر ندارند، در شهرهای دیگر هم توسعه دهد.