قراردادهای میلیاردی و فساد ساختاری در فوتبال ایران
فوتبال ایران هم امنیتی و نظامی است و هم مبتلا به فساد اقتصادی همانند سایر حوزه‌ها. افشای قرارداد واقعی بازیکنان بار دیگر مسئله فساد اقتصادی در فوتبال را پررنگ کرده است.
یلدا بهزادی
افشای رقم واقعی قرارداد بازیکنان فوتبال استقلال، به برکناری سرپرست این باشگاه انجامید.
همزمان با انتشار فیش‌های حقوقی برخی از مدیران بانک‌ها و مقام‌های دولتی، خبرهایی مبنی بر پولشویی و پرداخت‌های بدون ضابطه در فوتبال ایران منتشر شد.
سازمان لیگ فوتبال ایران در واکنش به خبرهای غیررسمی، قرارداد بازیکنان فوتبال را منتشر کرد. اما پس از گذشت چند روز وبسایت نود گزارش داد که به فهرست واقعی قرارداد برخی از بازیکنان فوتبال دست یافته است.
بر پایه گزارش نود، برخی از بازیکنان دو باشگاه پرسپولیس و استقلال که به صورت مستقیم از بودجه عمومی ارتزاق می‌کنند، علاوه بر مبلغ قرارداد رسمی، مبالغی را نیز به صورت غیررسمی دریافت کرده‌اند.
این گزارش، دریافتی تعدادی از بازیکنان فوتبال ایران را برای یک‌سال بیش از یک و نیم میلیارد تومان اعلام کرد. پس از انتشار این گزارش برخی از رسانه‌های ورزشی ایران گزارش کردند که وزارت ورزش و جوانان از مدیران این دو باشگاه خواسته است که در قرارداد با بازیکنان تجدیدنظر کنند.
در حالی که بحث در باره رایزنی مدیران باشگاه‌ها با بازیکنان فوتبال ادامه داشت، سرپرست باشگاه استقلال تهران که گفته بود قرارداد بسیاری از بازیکنانی که تازه به این تیم پیوسته‌اند، بیش از مبلغ مندرج در قرارداد است، برکنار شد.
مسئولان سازمان ورزش و باشگاه استقلال در واکنش اولیه، علت برکناری افشار زاده را ممنوعیت به‌کارگیری بازنشسته‌ها عنوان کردند، اما انتصاب علی حسنی‌خو، مسئول حراست سازمان ورزش به عنوان مدیرعامل باشگاه استقلال نشان داد که ماجرای برکناری غیرمنتظره سرپرست باشگاه استقلال ریشه در مسائل دیگری دارد.
فساد در فوتبال ریشه‌ای است
داستان فساد در فوتبال ایران یک قصه قدیمی است. فوتبالی که سالیانی است همانند سایر حوزه‌ها به تملک سپاه و نهادهای دولتی و شبه دولتی درآمده است. برپایه گزارشی که که کمیسیون اصل ۹۰ مجلس نهم بهمن سال گذشته منتشر کرد، منابع نزدیک به ۶۰ درصد باشگاه‌های فوتبال لیگ برتر ایران از بودجه عمومی تامین می‌شود.
این گزارش نشان می‌داد که در فوتبال ایران قرارداد بازیکنان غیرواقعی است، پرداخت رشوه و جعل اسناد صورت می‌گیرد و فرار مالیاتی رواج یافته است.
کمیسیون اصل ۹۰ سیزده بند تخلف را در فوتبال ایران برشمرده بود. این گزارش اگرچه به حضور ناگهانی ماموران نهادهای نظارتی در دفتر فدراسیون فوتبال و ضبط برخی از اسناد انجامید، اما در نهایت بدون اینکه نتیجه خاصی داشته باشد به بایگانی سپرده شد.
صمد مرفاوی یکی از مربیان فوتبال ایران چندی پیش در یک گفت‌وگو با انتقاد از میزان پرداخت برخی از باشگاه‌های فوتبال که از بودجه عمومی ارتزاق می‌کنند، گفته بود که « فوتبال به محل تبانی تبدیل شده است».
فوتبال سرپوشی برای ویژه‌خواری
این تنها باشگاه‌های دولتی نیستند که به فساد اقتصادی در فوتبال دامن زده‌اند، بلکه باشگاه‌داری به محلی برای فساد اقتصادی برخی از نزدیکان به قدرت تبدیل شده است. حضور پررنگ بدهکاران بانکی در راس باشگاه‌های فوتبالی مانند استیل آذین، استقلال اهواز، استقلال صنعتی خوزستان، داماش گیلان و گسترش فولاد تبریز تنها نمونه‌ای است از حضور پررنگ بدهکاران بانکی که با رابطه توانسته‌اند از منابع بانکی استفاده کنند.
برخی از این افراد همانند برادران شفیع‌زاده که در باشگاه استقلال اهواز بدهی میلیاردی به جای گذاشتند یا حسین هدایتی که همچنان نامش در فهرست بدهکاران بانکی است، رابطه نزدیکی با دو باشگاه پرطرفدار فوتبال – استقلال و پرسپولیس- دارند و به عنوان حامی مالی این باشگاه‌ها فعالیت می‌کنند. بابک زنجانی و مه‌آفرید خسروی نیز در گذشته برای دوره‌ای باشگاه‌داری پیشه کردند.
آیا فساد در فوتبال ریشه‌کن می‌شود؟
ریشه‌کنی فساد در ابعاد مختلف اقتصاد ایران به یک آرزوی محال می‌ماند. نظامی که فساد در همه نهادهای آن ساختاری شده و ریشه دوانده است و هر روز گوشه‌ای از فساد اقتصادی در یک نهاد منتشر می‌شود، چگونه می‌خواهد فساد اقتصادی در فوتبال را از بین ببرد؟
آن‌هم فوتبالی که حالا به تصرف نهادها و شخصیت‌های امنیتی و نظامی درآمده است. شاید انتصاب مسئول حراست وزارت ورزش به عنوان مدیرعامل باشگاه استقلال بهتر بتواند چشم‌انداز فساد اقتصادی در فوتبال ایران را روشن کند. اگرچه پیش از این نیز به قدرت رسیدن مهدی تاج در فدراسیون فوتبال، واگذاری باشگاه تراکتورسازی تبریز به سپاه پاسداران و حضور شخصیت‌های نظامی در راس باشگاه‌ها جهت‌گیری فوتبال ایران را نمایان کرده بود.
نظرها
نظری وجود ندارد.