موتورهای جستجوگر «بومی»: نه بودجه دارند و نه کاربر
درحالی‌که وزارت ارتباطات نوید داده بود که ایران برای رقابت با گوگل، ۱۵ طرح «جویشگر بومی» اجرایی میکند، اکنون می‌گویند که بودجه ندارند و مردم از طرح‌هایشان حمایت نمی‌کنند.
ماری تات
درحالی‌که وزارت ارتباطات در بهمن‌ماه ۱۳۸۵ نوید داده بود که ایران برای رقابت با بازار جهانی جستجوگرهای اینترنتی مانند گوگل قرار است، ۱۵ طرح «موتور جویشگر بومی» اجرایی کند، اکنون دبیر «شورای راهبری جویشگر بومی» می‌گوید که بودجه ندارند و مردم از طرح‌هایشان حمایت نمی‌کنند.
علیرضا یاری، دبیر شورای راهبری جویشگر بومی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، ۲۳ مرداد در گفت‌وگو با «تسنیم» می‌گوید ۱۵ طرح ایجاد جستجوگر یرای که در بهمن ۱۳۹۵ نویدش را داده بود اکنون به سه طرح تنزل یافته است: «سه موتور جویشگر بومی در مرحله عقد قرارداد قرار دارند.»
علیرضا یاری، که از جانب این وزارت ارتباطات و فناوری مسئول شده که طرح ایجاد موتور جستجوگر ایرانی را برای رقابت با گوگل و سایر جستجوگرهای اینترنتی بسازد در بهمن‌ماه ۱۳۹۵ نوید داده بود که این طرح خوب پیش می‌رود.
این وزارت به شرکت‌های کامپیوتری و دانشگاه‌ها در ایران فراخوان داده بود که طرح‌های مرتبط با جویشگر بومی را برای اجرایی شدن ارائه کنند که از میان آنها ۱۵ طرح انتخاب شد.
اکنون اما وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌گوید که بودجه نداریم و کاربران ایرانی از طرح‌های ما حمایت نمی‌کنند.
«بودجه نداریم»
دو جستجوگر ایرانی «یوز» و «پارسی جو» قبلاً رونمایی شده‌اند. اکنون علیرضا یاری می‌گوید که «متأسفانه به دلیل کمبود بودجه هنوز موفق به رونمایی از موتور سوم مانند موتورهای دیگر نشدیم.»
البته رونمایی اینجا به این مفهوم نیست که این موتورها بین کاربران محبوب شده‌اند و همه‌جا در دسترس هستند.
در سایت خود وزارت ارتباطات برای گسترش طرح جستجوگر «بومی» (بخوانید دولتی/حکومتی) که با عنوان «دیدرس» ارائه‌شده از همه‌چیز خبر هست به‌جز خود موتور جستجوگرهای رونمایی شده: یوز و پارسی جو.
سایت «دیدرس»، آفتابه‌لگن برنامه-بودجه‌ای‌اش زیاد است، بسیار طرح و همایش و خبر و کارشناس و دفترودستک دارد اما از «شام و نهار» یعنی تبلیغ و نمایش خود جستجوگرهای دولتی ایران خبری نیست.
بودجه این طرح‌های بومی کردن اینترنت هم کم نیست. در ۴ خرداد ۱۳۹۴ «باشگاه خبرنگاران» نوشته بود که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تنها برای پخش پژوهشی دو موتور جستجوگر «پارسی جو» و «یوز» و گسترش آنها در دانشگاه‌های ایران نیازمند ۱۷۰ میلیارد تومان بودجه است.
کاربران ایرانی به پروژه‌های اینترنت بومی اعتماد ندارد
جویشگر بومی عملاً پروژه‌ای امنیتی و استراتژیک است و این را بیش از هرکس خود کاربران ایرانی می‌دانند.
علیرضا یاری که طرح ایجاد و گسترش جستجوگرهای بومی را مدیریت میکند می‌گوید: «متأسفانه به محض اینکه تصمیم می‌گیریم خدمتی بومی ارائه کنیم، مردم مقابل آن موضع می‌گیرند.»
حالا ایران می‌خواهد به جای ارائه سرویسی بومی آن را در غالب سرویس جستجوگر روسی به کاربران ایرانی ارائه کند.
یاری می‌گوید، گوگل در حال حاضر بیشترین سهم بازار جستجوگرها را دارد و در این بازار شرکت «یاندکس» روسی توانسته ۸۰۰ میلیون دلار ارزش کسب کند. برای همین حالا ایران تصمیم گرفته طرح جستجوگر بومی را با همکاری با روس‌ها ادامه دهد.
نزدیک به ۳ درصد ترافیک موتور جستجوگر گوگل متعلق به فعالیت‌های کاربران ایرانی است. این بازار فقط بازاری اقتصادی نیست، بازاری اطلاعاتی، امنیتی و استراتژیک هم هست چرا که گوگل به اطلاعات رفتاری کاربران دسترسی دارد و می‌تواند از آن آمار تولید کند. این اطلاعاتی است که پروژه جستجوگر بومی به دنبال آن است.
پروژه‌های بومی‌سازی و دسترسی به این اطلاعات تاکنون در ایران موفق نبوده‌اند. چراکه کاربران به غیر از موضوع اطمینان و امنیت، موضوع عملکرد سریع و راحت جستجوگر هم برایشان مهم است. چنانچه حتی سر زدن به خود سایت «دادرس» هم دردسر است: تارنمای با سرعت بسیار پایین که چرخیدن در آن هر کاربری را گیج و کلافه میکند.
بااین‌حال وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از این طرحی که نه بودجه دارد و نه حمایت کاربری ناامید نیست. یاوری گفته است که وزارتخانه طرحی پنج ساله دارد که سه سال آن مربوط به توسعه موتورهای جستجوگر بومی است.
نظرها
سرگشته
مشکل امنیت و ترس از سواستفاده زاسود نهادهای امیتی واطلاعاتی دژخیم نظام ها است