مناظره در شبکه چهار: کنسرت موسیقی مثل تخمه شکستن است
یک بحث داغ در برنامه «زاویه»: تخمه شکستن حرام نیست، اما هر جایی هم جایز نیست. علاقمندان به موسیقی سفیه و جاهل و جوان‌اند. آن‌ها را باید مدیریت کرد.
موافقان دولت می‌گویند لغو کنسرت‌ها در شهرهای مذهبی جامعه را دوپاره می‌کند و قانون را به چالش می‌کشد. مخالفان دولت اما استدلال می‌آورند که علاقمندان به موسیقی سفیه و جاهل و جوان‌اند. به همین دلیل تأمین خواسته‌های آن‌ها هم اصولاً معنی ندارد، بلکه باید خواسته‌های مردم را به گونه‌ای جهت داد که سیاست‌های عالیه نظام اجرا شود.
شامگاه چهارشنبه ۱۷ شهریور در برنامه زاویه که از شبکه چهار صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش می‌شود، احمد راهدار، علی الهی خراسانی، مسعود کوثری و حمیدرضا نوربخش درباره علت‌ها و پیامدهای لغو کنسرت‌های موسیقی در استان خراسان و شهرهای دیگر ایران با یکدیگر بحث کردند.
در پلی‌بک برنامه تأکید بر کنسرت‌های موسیقی پاپ بود که اتفاقاً در دوران ریاست جمهوری احمدی‌نژاد تحت عنوان «پاپ حلال» با موضوعاتی مانند دفاع مقدس و زیارت و شوق دیدار امام هشتم و واقعه کربلا در یک حال و هوای بازاری و با نظارت مستقیم دفتر موسیقی ارشاد اسلامی به ریاست حمید شاه‌آبادی برگزار می‌شد و مشکلی هم پیش نمی‌آمد. اخیراً اما کنسرت هنرمندانی مانند کیهان کلهر و شهرام ناظری با دستور و دخالت دادستانی لغو شده است.
شهر مذهبی و شهر عرفی
مسعود کوثری که در زمینه موسیقی تحقیق می‌کند و یکی از مقالات او با عنوان «نشانه شناسی موسیقی مردم‌پسند» جایزه بهترین مقاله فرهنگی را از ارشاد اسلامی دریافت کرده، در هم‌آوایی با طرفداران دولت گفت که لغو کنسرت‌های موسیقی به دوپارگی جامعه و تفکیک امر اخلاقی از امر قانونی می‌شود. او بدون آنکه از احمد علم‌الهدی، نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی نام ببرد، تفکیک شهرهای مذهبی از غیرمذهبی در ایران را مصداق این دوپارگی فرهنگی دانست.
علم‌الهدی پیش از این در یکی از خطبه‌های نماز جمعه‌اش گفته بود مشهد شهر عیاشی و گردشگری و برگزاری کنسرت نیست. سپس عده دیگری از ائمه جمعه، از جمله اسدالله ایمانی، نماینده ولی فقیه در شیراز نیز به او پیوستند و خواهان لغو کنسرت‌ها در شهرهای مذهبی شدند.
کوثری در برنامه زاویه از این رویه دوگانه و تفکیک شهرهای ایران به شهر مذهبی و عرفی به عنوان «جزیره‌گرایی» که معادل کم‌هزینه‌تری برای شیوه حکومتی ملوک‌الطوایفی‌ست یاد کرد. او گفت: «باید برای این موسیقی فکر کنیم، برنامه داشته باشیم و مردم و خواسته‌های آن‌ها را مدیریت کنیم.»
کنسرت موسیقی مثل تخمه شکستن است
احمد راهدار، از روحانیون مخالف دولت اما ادعا کرد که فقط «کنسرت‌های مبتذل» لغو شده‌‌اند. او گفت: «قانون گفته وزارت ارشاد مجوز می‌دهد اما نگفته وزارت ارشاد لغو می‌کند. قانون نهادهای دیگر را برای لغو موسیقی تعیین کرده است! پس مسئله ما لغو کنسرت است و اینکه [چه نهادی] می‌بایست کنسرت را لغو کند.»
راهدار که پیش از این دولت حسن روحانی را در عرصه سیاست خارجی به مازوخیسم که یک تعبیر جنسی‌ست متهم کرده بود، این‌بار کنسرت‌های موسیقی را با تخمه شکستن مقایسه کرد: «کنسرت مجوز دارد، یعنی این نوع را حلال شمردیم لکن همین حلال را در محضر یک عالم یک طور رعایت می‌کنید، در محضر کسی دیگر طوری دیگر رعایت می‌کنید. مثلاً تخمه شکستن حرام نیست. شما در محضر یک عالم تخمه نمی‌شکنید. در واقع بحث بر سر حرمت نیست، بحث بر سر تشدید بر مذهبی بودن است.»
راهدار به سخنان جوادی آملی درباره تفاوت «اعتدال» با «عدل» در رسالت انبیا استناد کرد: «رسالت انبیاء چه بوده است؟ اقامه عدل بوده یا اعتدال بوده است؟ ایشان می‌فرماید اقامه عدل بوده، نه اعتدال. بعد می‌فرمایند اعتدال پاسخی معقول به خواست‌های مردم است، عدل پاسخی معمول به نیازهای مردم است. خواست افراد ضرورتاً همان نیازشان نیست.»
او علاقمندان به موسیقی را تلویحاً به «سفاهت»، «خامی»، «جوانی» و «جهل» متهم کرد و گفت: «در سیاست‌گذاری فرهنگی نمی‌گویند مردم چه می‌خواهند، می‌گویند مردم چه باید بخواهند تا اهداف عالیه نظام اجرا شود.»
برای صدور مجوز اشک هنرمند درمی‌آید
حمید رضا نوربخش، مدیرعامل خانه موسیقی ایران که خود از خوانندگان موسیقی سنتی‌ست، در پاسخ به اینکه وزارت ارشاد به کنسرت‌های «مبتذل» مجوز می‌دهد، گوشه‌ای از مشکلات هنرمندان در رویارویی با ارشاد اسلامی را آشکار کرد: «یک هنرمند موسیقی پدرش درمی‌آید تا این برگه موسیقی را می‌دهند و به این راحتی نمی‌دهند و اشکش را در می‌آورند تا این مجوز را می‌دهند. یعنی ما از استعلام‌های فردی داریم، تا اشعار، موسیقی، اثر ضبط شده‌اش را قبل از اجرا تحویل دهد و کارشناسان مختلف راجع به آن نظر دهند. بنابراین وقتی که همه این مسیر طی می‌شود، دیگر معنا ندارد که بگوییم کنسرت مبتذل. اساساً کنسرت مبتذل نداریم. کنسرت موسیقی، کنسرتی است که مجوز گرفته است.»
او بدون آنکه از لغو کنسرت کیهان کلهر و شهرام ناظری در شهر نیشابور به دستور دادستان به طور مشخص نام ببرد، یادآوری کرد: «کنسرت موسیقی به لحاظ محتوا می‌آید و مجوز می‌گیرد، در کل این جغرافیا مجاز است. بنابراین نمی‌توانیم بگوییم در این شهر مجاز است و در آن شهر مجاز نیست. این مجوزها شرط لازم و کافی برای اجرای کنسرت است.»
سخنان علی الهی خراسانی، روحانی مشهدی و از طرفداران سرسخت آیت‌الله خامنه‌ای پایان‌بخش برنامه زاویه در شبکه چهار صدا و سیمای جمهوری اسلامی بود: «موسیقی از زندگی مردم حذف‌شدنی نیست. اما موسیقی با برگزاری کنسرت فرق دارد.»
بیشتر بخوانید:
نظرها
نظری وجود ندارد.