طرح آتش‌بس در سوریه: حمایت ترکیه و اتحادیه اروپا؛ سکوت ایران و عربستان

برای اولین بار از سال ۲۰۱۱، طرح صلح مشترک روسیه و آمریکا، بحران جنگ داخلی سوریه را به سمتی می‌برد که شاید خشونت‌ها کمتر شده و چشم‌اندازی برای پایان دائمی جنگ ممکن شود. تاکنون ترکیه و اتحادیه اروپا از این طرح حمایت کرده‌اند و عربستان سعودی و ایران هنوز واکنشی نشان نداده‌اند.

حمایت ترکیه از طرح آتش‌بس

ترکیه از طرح ایالات متحده آمریکا و روسیه برای یک آتش‌بس هفت‌روزه در سوریه استقبال کرد. ترکیه با برنامه صلح بعد از آتش‌بس نیز موافق است و گفته است که به حلب کمک‌های بشردوستانه خواهد کرد.

مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه، روز شنبه ۱۰ سپتامبر/۲۰ شهریور گفت که کشورش از طرح صلح سوریه حمایت می‌کند و آماده همکاری با سازمان ملل متحد برای ارائه کمک‌های بشردوستانه به شمال حلب است.

در این طرح که بین روسیه و آمریکا توافق شده است، پیش‌شرط دسترسی نیروهای امدادگر به حلب تعیین شده و دولت بشار اسد هم آن را پذیرفته است.

قرار است که روسیه و آمریکا پس از هفت روز آتش‌بس، یک مرکز مشترک اجرایی-نظامی تشکیل دهند و باهم با گروه «دولت اسلامی» (داعش)، «جبهه نصره» و دیگر گروه‌های نزدیک به القاعده در سوریه مبارزه کنند.

سرگئی لاوروف و همتایش چاووش‌اوغلو روز جمعه ۹ سپتامبر تلفنی صحبت کرده بودند و به این ترتیب ترکیه از چارچوب مذاکرات بین لاوروف و جان کری با خبر بوده است. پس از پایان مذاکرات آمریکا و روسیه، در روز ۱۰ سپتامبر وزارت خارجه ترکیه در بیانیه‌ای در وب سایت خود خبر از حمایت ترکیه از طرح آمریکا و روسیه داد.

در بیانیه وزارت خارجه ترکیه آمده است که رئیس جمهور این کشور، رجب طیب اردوغان، «از نزدیک» روند شکل‌گیری طرح آتش‌بس در سوریه را دنبال می‌کرده و با با همتایان روسی و آمریکایی‌اش، ولادیمیر پوتین و باراک اوباما در این رابطه گفت‌وگو کرده است.

ترکیه که حملات نظامی خود به سوریه راه از ۲۰ روز پیش آغاز کرده اکنون می‌گوید که طرح روسیه و آمریکا برای آتش‌بس هفت روزه در سوریه می‌تواند تبدیل به یک راه حل سیاسی بلندمدت برای مبارزه با تروریسم و بازگرداندن امنیت به منطقه باشد.

از لحظه درگیری بیشتر ترکیه در جنگ سوریه، واشنگتن اقدامات ترکیه علیه داعش را تحسین کرده است اما منتقد حملات ترکیه به یگان‌های مدافع خلق (YPG)  بوده است – این یگان‌ها بیشتر گروه‌های مسلح کرد مورد حمایت آمریکا هستند.

گروه یگان‌های مدافع خلق تاکنون به طرح صلح واکنشی نشان نداده‌اند. اما با توجه به اینکه فشارهای ترکیه و آمریکا در اوایل شهریور ماه موجب عقب‌نشینی نیروهای نظامی کرد به غرب رود فرات شد، انتظار می‌رود که این نیروها با طرح آمریکا در منطقه همراه شوند.

اتحادیه اروپا: سازمان ملل مذاکرات صلح سوریه را از سر گیرد

دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا، فدریکا موگرینی اعلام کرد که این اتحادیه از طرح آتش‌بس در سوریه حمایت می‌کند.

به گفته موگرینی، اتحادیه اروپا از سازمان ملل خواسته است که در راستای این طرح صلح آغاز دوباره مذاکرات صلح سوریه برای یافتن راه حل سیاسی انتقالی را ممکن کند.

شورشیان مخالف بشار اسد امید به صلح ندارند

شورشیان مخالف بشار اسد همچنان نسبت به طرح صلح اخیر بدبین هستند.

دو روز مانده به ضرب الاجل آغاز آتش‌بس، حملات هوایی روسیه و بشار اسد به شمال حلب همچنان ادامه دارد.

فارس بیوش، از رهبران نظامی بخش شمالی «ارتش آزاد سوریه» به «رویترز» گفت که روسیه و دمشق تعهدات خود را در طرح قبلی صلح هم رعایت نکردند و شانس طرح فعلی برای به موفقیت رسیدن مثل طرح‌های شکست خورده قبلی است.

کاپیتان عبدالسلام عبدالرزاق، سخنگوی گردان «نور الدین الزنکی» و از مخالفان بشار اسد هم به «رویترز» گفت که این برنامه صلح تنها برای ایران و بشار اسد زمان خواهد خرید: «این طرح فقط به ارتش سوریه و نظامی‌های مورد حمایت ایران فرصت می‌دهد که نیروهای خود را به منطقه جنگی حلب بریزند.»

سکوت عربستان و ایران

عربستان سعودی و ایران تا کنون در مورد طرح صلح روز نهم سپتامبر سکوت کرده‌اند.

عادل جبیر، وزیر امور خارجه عربستان، سه روز پیش از اعلام موفقیت مذاکرات روسیه و آمریکا پیش‌بینی کرده بود که دستیابی به توافق در آتش‌بس این بار ممکن خواهد شد.

جبیر اما در مورد پیشینه بشار اسد ابراز بدبینی کرده بود و گفته بود که رفتارهای بشار اسد مانندگذشته موجب خواهد شد که این طرح آتش‌بس هم امیدوارکننده نباشد.

با دخالت بیشتر واشنگتن و مسکو و همکاری این دو باهم، نفوذ قدرت‌های منطقه‌ای - به ویژه ایران و عربستان - در جنگ سوریه کاهش خواهد یافت و سکوت این کشورها در مورد طرح صلح اخیر در همین راستا معنی‌دار است.

در همین زمینه: