دور جدید اعتراضات کارگران شهرداری‌ها
میترا فخیم- عاملی که کارگران شهرداری‌ها را از رشت تا خرمشهر و از رشتخوار (استان خراسان) تا بروجرد به حرکت درآورده، ماه‌ها حقوق عقب افتاده و حق بیمه پرداخت نشده است.
میترا فخیم
روز دوشنبه ۲۹ شهریور ده‌ها تن از کارگران شهرداری لوشان مقابل شهرداری این شهر تجمع اعتراضی برپا کردند. آنها خواهان دریافت مزد و سایر مطالبات معوقه خود شدند. کارگران که به نوشته خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، پیمانی و قراردادی بوده و تعدادشان به ۷۵ تن می‌رسیده، سه ماه است مزد دریافت نکرده‌اند و حق بیمه‌شان هم پرداخت نشده است.
اما نه این تجمع اولین تجمع کارگران معترض شهرداری لوشان بوده و نه اعتراض‌های کارگران شهرداری‌ها به لوشان محدود می‌شود.
بروجرد، رشت، کرمانشاه، یاسوج، اهواز، آبادان، خرم آباد، خرمشهر، لنگرود، قیر، شوشتر، رشتخوار و رابر (کرمان) در هفته‌های اخیر شاهد موج جدیدی از اعتراض، اعتصاب و تظاهرات کارگران شهرداری‌ها بوده‌اند. آن عاملی که کارگران شهرداری‌ها را از رشت تا خرمشهر و از رشتخوار (استان خراسان) تا بروجرد به حرکت درآورده، ماه‌ها حقوق عقب افتاده و حق بیمه پرداخت نشده است. کارد به استخوان رسیده و برخی کارگر‌ها دیگر حتی قادر به تهیه نان خالی هم نیستند.
یکی از آنان می‌گوید: «مغازه‌ها دیگر به ما قسطی جنس نمی‌فروشند.»
چند حرکت اعتراضی
روز ۲۸ شهریور اعلام شد که کارگران شهرداری رشت علی‌رغم چندین حرکت اعتراضی و علی‌رغم وعده‌های قبلی هنوز حقوق عقب افتاده‌شان پرداخت نشده است. آنها از اوایل شهریور چندین تجمع اعتراضی برپا کرده و روز هفتم شهریور در خیابان‌های شهر راهپیمایی کردند. آنها روز دهم شهریور مجددا تجمعی برگزار کردند. کارگران سه ماه است حقوق نگرفته‌اند و حق بیمه‌شان نیز پرداخت نشده است.
کارگران شهرداری‌های منطقه چهار و هشت اهواز هم در چند هفته اخیر چندین حرکت اعتراضی برپا کرده‌اند. اعتصاب کارگران روزهای ۱۳ تا ۱۶ شهریور ادامه یافت و کارگران ضمن تجمع مقابل شورای شهر خواهان دریافت چهار ماه حقوق عقب‌مانده خود شدند.
در بروجرد کارگران شهرداری که در ماه‌های گذشته چندین حرکت اعتراضی از جمله تحصن کرده‌اند (حتی همراه خانواده‌های خود)، مطالبات‌شان پرداخت نشده است، آنها روز ۲۹ مرداد هفت نماینده خود را راهی شورای شهر کردند تا بلکه در آنجا به نتیجه‌ای برسند.
در آبادان کارگران بخش خدماتی شهرداری منطقه دو که روز ششم شهریور در اعتراض به پرداخت نشدن سه ماه حقوق عقب افتاده‌شان مقابل ساختمان شهرداری تجمع اعتراضی برپاکرده بودند تهدید به اخراج شدند. هفتم شهریور هم ۱۵۰ کارگر شهرداری خرمشهر در اعتراض به عدم دریافت سه ماه حقوق خود دست از کار کشیدند و تجمع اعتراضی برپاکردند.
در لنگرود روز سیزدهم شهریور همسران کارگران شهرداری مقابل ساختمان شورای شهر تجمع کردند و خواستار پرداخت حقوق معوقه همسران‌شان شدند.
تجمع روز اول شهریور ۴۳ نفر ازکارگران خدماتی شهرداری شهر یاسوج اما دلیل دیگری داشت. این کارگران از سوی پیمانکار اخراج شدند. کارگرانی که برخی از آنان نزدیک به ۳۰ سال سابقه کار دارند، به این علت اخراج شده‌اند که پیمانکار قرارداد با شهرداری را در یک مناقصه با قیمت پایین برنده شده و برای جبران مافات ۴۳ نفر از ۱۷۰ کارگری را که تحویل گرفته، اخراج کرده است.
پاس‌کاری شهرداری‌ها و پیمانکاران
حقوق کارگران معترض در خرم‌آباد ۹ ماه، در رشتخوار ۹ ماه، در بروجرد شش ماه، در کرمانشاه پنج ماه، در قیر پنج ماه، در اهواز چهار ماه، در خرمشهر چهار ماه، در شوشتر چهار ماه، در لوشان چهار ماه، در سردشت سه ماه، در رابر سه ماه و در لنگرود چندین ماه عقب افتاده است.
به این لیست می‌توان نام شهرهای دیگری را هم افزود که کارگران‌شان مساله عقب افتادن مزد خود را نه از طریق تجمع بلکه از طریق گفت‌و‌گو با رسانه‌ها یا نوشتن نامه مطرح کرده‌اند.
همچنین می‌توان مواردی را هم اضافه کرد که کارگران از ترس اخراج نمی‌خواهند مسائل‌شان در رسانه‌ها منعکس شود.
اما مسئول نپرداختن مزد کارگران شهرداری‌ها کیست؟
در اغلب موارد کارگران از سوی شهرداری در اختیار پیمانکار گذاشته شده‌اند. پیمانکاران در بیشتر موارد به کارگران گفته‌اند که شهرداری بدهی خود را به پیمانکار نپرداخته و لذا آنها توان مالی پرداخت مزد کارگران را ندارند. شهرداری‌ها هم مشکل خود را نبود نقدینگی و منابع مالی عنوان می‌کنند. در مواردی هم که کارگران مستقیما برای شهرداری کار می‌کنند علت نپرداختن مزدها نبود نقدینگی و منابع مالی عنوان شده است.
«نبود نقدینگی و منابع مالی» به اسم رمز نپرداختن مزد چند ماهه کارگران شهرداری‌ها تبدیل شده است، آن هم در روزهایی که اخبار حیف و میل اموال شهرداری، پاداش‌های کلان به مدیران و سوء استفاده‌های مالی در شهرداری‌ها در راس اخبار قرار دارد.
شهرداری بروجرد به کارگران وعده داده برای «رفع مشکل مالی» خود از بانک وام بگیرد و مطالبات کارگران را بپردازد.
در رشت شهرداری شرکت‌های پیمانکاری را عامل عدم پرداخت مزد کارگران معرفی کرده است، هر چند مشخص شده که شهرداری به این شرکت‌ها بدهکار است و یکی از حساب‌های شهرداری هم به دلیل بدهی مسدود شده است.
شهرداری آبادان آب پاکی را روی دست کارگران ریخته و در پاسخ به تجمعات چندباره آنها گفته است: «هر موقع از سوی سازمان‌های بالاتر حقوق دریافت کردم، حقوق کارگران نیز پرداخت می‌شود.»
در لوشان که ۷۸ کارگر شهرداری چهار ماه است حقوق نگرفته‌اند، علت، بدهکاری شهرداری لوشان عنوان شده که سبب شده است یکی از طلبکاران با حکم قضایی حساب شهرداری را مسدود کند.
کارگران شهرداری خرمشهر از ابتدای سال جاری با سه پیمانکار قرارداد بسته‌اند و سه یا چهار ماه حقوق نگرفته‌اند. سازمان منطقه آزاد می‌گوید پول را به شهرداری داده اما شهرداری به پیمانکار نداده است.
در لنگرود کارگران ماه‌هاست حقوق نگرفته‌اند و کارگران قراردادی چندین بار به شهردار اعتراض کرده‌اند. گفته می‌شود علت نپرداختن مزد کارگران از سوی پیمانکار این است که شهرداری بدهی خود را به پیمانکار نپرداخته است.
در شوشتر ۳۰۰ کارگر شهرداری با این که مستقیما و بدون واسطه پیمانکار کار می‌کنند، حقوق چهار ماه خود را طلبکارند. شهرداری در پاسخ به اعتراضات کارگران علت را «نبود منابع مالی و کمبود نقدینگی» عنوان کرده است.
حق بیمه
در اغلب قریب به اتفاق مواردی که حقوق کارگران عقب افتاده است، نپرداختن حق بیمه کارگران نیز مشکلاتی برای آنان فراهم کرده است.
بدهکاری شهرداری‌ها به سازمان تامین اجتماعی که ضرر مستقیم آن متوجه کارگران است و نپرداختن حق بیمه کارگران مشکلات زیادی را چه به لحاظ استفاده از خدمات درمانی و چه از نظر بازنشستگی برای کارگران ایجاد کرده است.
تعدادی از کارگران شهرداری لوشان بیش از یک سال است به خاطر شرایط دشوار کارشان مشمول بازنشستگی پیش از موعد هستند اما پرداخت نشدن حق بیمه از سوی شهرداری سبب شده سازمان تامین اجتماعی از صدور حکم آنان خودداری کند.
در بروجرد که کارگران شش ماه است حقوق نگرفته‌اند، حق بیمه‌شان نیز دو سال است واریز نشده. در سردشت، کارگران قراردادی و روزمزد شهرداری نه تنها سه ماه است حقوق نگرفته‌اند بلکه حق بیمه‌شان نیز پرداخت نشده و بنابراین نمی‌توانند از دفترچه بیمه‌شان استفاده کنند.
مغازه‌ها به ما جنس قسطی نمی‌فروشند
تعویق پرداخت دستمزدها مشکلات معیشتی کارگران را دو چندان کرده است. کارگرانی که در شرایط عادی با دستمزدهای زیر خط فقر قادر به تامین هزینه زندگی‌شان نیستند، وقتی پای عقب ماندن چند ماه دستمزد در میان باشد شرایط‌شان عملا هولناک می‌شود.
یکی از کارگران معترض شهرداری رابر گفته است که بعد از پرداخت قسط‌ها و بدهی‌ها از حقوق ماهانه‌اش چیزی باقی نمی‌ماند. ۸۰ درصد همکاران او هم در شش-هفت ماه اخیر قادر به خرید گوشت قرمز نبوده‌اند.
یک کارگر شهرداری کرمانشاه با اشاره به این که پنج ماه است حقوق نگرفته، گفته است که بیشتر کارگران مستاجرند و توان پرداخت کرایه خانه را ندارند.
یکی از کارگران شهرداری رشت که حتی برای خرید غذای روزانه خود با مشکل مواجه‌اند با اشاره به آغاز سال تحصیلی به ایلنا گفته است: «در بین ما کارگران کسانی هستند که فرزندان خود را با همان لباس فرم سال قبل به مدرسه می‌فرستند اما امسال آموزش و پرورش بخش‌نامه کرده است که لباس دانش‌آموزان باید تغییر کند و با رنگ جدید به مدرسه بروند.»
اوایل شهریور امسال یک کارگر شهرداری منطقه ۲۲ تهران خود را در موتورخانه ساختمان شهرداری حلق‌آویز کرد. علت خودکشی او مشکلات شخصی عنوان شد. بازرس کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان تهران اما در گفت‌و‌گو با ایلنا با اشاره به این حادثه گفت که گرچه علت این حادثه تاسف‌بار مشکلات خانوادگی عنوان شده، اما باید قبول کنیم وقتی کارگر تامین باشد، مشکلات خانوادگی هم کمتر است.
کارگران شهرداری قیر هم در نامه‌ای به مسئولان که در فضای مجازی منتشر شده، نوشته‌اند: «هیچ چیز برای خوردن و پوشیدن نداریم و شرمنده زن و بچه خود شده‌ایم و از دنیای خود سیر، چرا که ما بیش‌ترین زحمت را برای شهر می‌کشیم و در گرمای ۵۰ درجه به نظافت و جمع‌آوری زباله از سطح شهر و آبیاری درختان و فضای سبز و پارک‌ها می‌پردازیم آن‌هم به‌صورت صبح و عصر. اگر بیمار هم شویم باید درد بکشیم چون پول نداریم که به دکتر مراجعه کنیم و دارو بگیریم. دیگر هیچ مغازه‌ای به ما قرض نمی‌دهد البته حق هم دارند چون طلب آنها را نداده‌ایم.»
تهدید به اخراج و دستگیری
کشاکش کارگران با شهرداری‌ها و پیمانکاران بر سر مطالبات و حقوق عقب افتاده منحصر به چند هفته اخیر نبوده است. کارگران که در پی هر حرکت اعتراضی با وعده و عید بر سر کار بازگشته‌اند، در پی عدم اجرای وعده‌ها به اعتراضات خود ادامه داده‌اند. این امر منجر به این شده است که کارگران معترض در شرایطی که بیشتر آنان قراردادی هستند و فاقد تضمین شغلی، تهدید به اخراج و در مواردی با شکایت شهرداری یا پیمانکاران، دستگیر و به دادگاه کشانده شوند.
خرداد ماه امسال شهرداری اهواز که با اعتراض‌های مستمر کارگران مواجه بود، از ۲۱ نفر از آنان شکایت کرد و آنها بازداشت شدند. کارگران بازداشت شده پس از چند روز و در پی تجمعات اعتراضی همکاران‌شان به حمایت از آنان، آزاد شدند، اما پیمانکار از آن پس هر ماه مبلغی از حقوق این ۲۱ نفر کسر می‌کند.
کارگران شهرداری آبادان نیز پس از حرکت اعتراضی ششم شهریور تهدید به اخراج شده‌اند.
کارگران شهرداری بروجرد سال گذشته تجمعی اعتراضی برپاکرده و پس از نگرفتن پاسخ به سمت فرمانداری راهپیمایی کردند. آنها تهدید شدند و چهار نفرشان اخراج شدند. گرچه با ادامه اعتراض‌های کارگران سه نفر از کارگران اخراجی بر سر کار بازگشتند، اما یکی از آنها هنوز بیکار است.
پس از اعتراض‌های اخیر در بروجرد دوباره زمزمه‌هایی مبنی بر امکان اخراج کارگران به گوش می‌رسد و شهرداری این کارگران را اغتشاشگر خوانده است.
نظرها
بی نوا
بخش زیادی از پولهای شهرداری میرود برای راهپیمایی اربعین در عراق، کمک به شهرداری نجف، ساخت صدها مسجد ، هزینه نوشتن حرفها و شعارهای ولی امر مسلمین جهان سید علی اف روی تابلوهای پرهزینه و نصب آنها در سراسر شهر و .... ، دیگر چه پولی میماند تا به کارگران بدهند؟ وظیفه کارگران هم مانند دیگر بقول آقایان «اقشار» جامعه این است که زیر فشار اقتصاد مقاومتی دوام بیاورند و جمعیت را زیاد کنند تا نظام مقدس بسیجی و سرباز کم نیاورد !