● دیدگاه
مخاطرات ارسال گنجینه موزه هنرهای معاصر به رم و برلین
یوروک آماناسیان- پرسش‌ها به جای خود باقی است. ۶۰ اثر منتخب موزه هنرهای معاصر در غرب چه سرانجامی خواهند داشت؟ چرا دولت شفاف عمل نمی‌کند؟
یوروک آماناسیان
جنجال‌ها پایان نمی‌گیرد و پرسش‌ها به جای خود باقی است. ۶۰ اثر منتخب موزه هنرهای معاصر چه سرانجامی خواهند داشت؟ چرا معاونت هنری وزارت ارشاد در این مورد با رسانه‌ها به شکلی شفاف مواجه نمی‌شود؟ چرا آمار دقیقی از آثار موجود در موزه هنرهای معاصر منتشر نمی‌شود؟ با نزدیک شدن به ماه‌های پایانی دوره چهار ساله ریاست جمهوری حسن روحانی و در زمان کوتاه باقی‌مانده به برگزاری نمایشگاهی از گنجینه موزه هنرهای معاصر در برلین و رم گویا مسئولان می‌خواهند یکی از مهم‌ترین تفاهم‌نامه‌ها در عرصه هنر را به اجرا بگذارند. دوستداران و کار‌شناسان هنری اکنون بیش از همه نگران‌اند. آن‌ها می‌پرسند: «بر سر گنجینه‌ی هنری موزه‌ی هنرهای معاصر که با پول ملت جمع‌آوری شده، چه می‌آید؟»
با گذشت بیش از یک هفته از آخرین نشست علی مرادخانی، معاون هنری وزارت ارشاد و مجید ملانوروزی، مدیرکل هنرهای تجسمی و سرپرست موزه‌ی هنرهای معاصر با اعضای انجمن نقاشان ایران، گالری‌داران و دوستداران هنری، هنوز معاونت ارشاد اسلامی پاسخ روشنی به درخواست این هنرمندان نداده است، آیا گنجینه هنری از ۶۰ اثر به ایران بازمی‌گردد؟ به نظر می‌رسد که کار‌ها انجام شده و آثار هنری به زودی قرار است از ایران خارج شود. روزشمار ورود علی مرادخانی به این کار پرخطر، کم‌کم به آذرماه و پایان خود نزدیک می‌شود.
روایت مسئولان از چگونگی برگزاری این نمایشگاه
اردیبهشت ۹۳، نمایشگاه «آثار چاپ‌های دستی هنرمندان خارجی» در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد. این نمایشگاه نگاه‌های بسیاری را متوجه گنجینه آثار خارجی موزه هنرهای معاصر کرد که از آن به عنوان یکی از غنی‌ترین گنجینه آثار مدرن غربی در آسیا یاد می‌کنند.
در ادامه برپایی دو نمایشگاه «ذهنیت ملموس» که به نمایش بخشی از گنجینه موزه هنرهای معاصر اختصاص داشت و به دنبال آن نمایش آثار فریده لاشایی به مدت ۵ ماه در موزه هنرهای معاصر تهران که در کنارش بار دیگر تعدادی از آثار خارجی گنجینه به نمایش درآمد، در تابستان و پاییز ۹۴ فرصتی فراهم شد که پای بسیاری از چهره‌های فرهنگی و سیاسی دنیا به موزه هنرهای معاصر تهران باز شود. در ادامه انعقاد تفاهم‌نامه‌های همکاری میان موزه هنرهای معاصر تهران با سایر موزه‌ها به شکل رسمی در رسانه‌های ایران و آلمان مطرح شد. هر چند حالا عده‌ای می‌گویند پیش از آن، نطفه این تفاهم‌نامه‌ها بسته شده بود و نمایشگاه‌ها در این مبان فقط بهانه‌ای برای ایجاد یک جریان خبری بود.
برپایی همین دو نمایشگاه کافی بود تا بار دیگر گنجینه موزه هنرهای معاصر و حواشی آن به صدر اخبار هنری رسانه‌های معتبر جهان باز گردد. در طی برپایی نمایشگاه «ذهنیت ملموس» ۱۷ تن از مدیران و فعالان فرهنگ و هنر اتریش به همراه رئیس جمهور این کشور از موزه هنرهای معاصر تهران بازدید کردند. اگنس هولهاین رییس موزه بِلوِدِر وین، اولین بِنِش معاون خانه هنر وین، والتر اشتاین مایر وزیر امور خارجه آلمان، میشاییل بارون فون اونگرن اشترنبرگ سفیر آلمان، جیوونا مِلندری رییس موزه ماکسی و مائورو کونچاتوری سفیر ایتالیا در تهران تنها شماری از افرادی بودند که از این نمایشگاه‌ها بازدید کردند.
در همین دید و بازدید‌ها بود که خبر رسید بر اساس یک تفاهمنامه، نمایشگاهی مشتمل بر ۳۰ اثر از هنرمندان ایرانی و ۳۰ اثر از هنرمندان خارجی از گنجینه موزه هنرهای معاصر در برلین و رم برپا می‌شود. این نمایشگاه قرار است اواخر سال ۲۰۱۶ و اوایل سال ۲۰۱۷ میلادی برگزار شود. آثار خارجی گنجینه از میان همان آثاری که در نمایشگاه «ذهنیت ملموس» به نمایش درآمد توسط تیم کار‌شناسی ایتالیایی انتخاب شده است. اما این روند به ظاهر منطقی چندان مورد تأیید هنرمندان نیست، چون تا زمان اجرایی شدن آن هیچ خبری منتشر نشده و اطلاعات این تصمیم مهم در اختیار افکار عمومی قرار نگرفته بود.
خواسته‌های مردمی
اما چرا افکار عمومی تا این اندازه نسبت به این آثار حساس است و خواستار اطلاع‌رسانی در این زمینه هستند؟ بر اساس اسناد و مدراک موجود این گنجینه‌ی آثار ارزشمند هنری که اغلب پیش از انقلاب با پول مردم ایران اما نه با نام موزه هنرهای معاصر بلکه با نام اشخاصی همچون اردشیر زاهدی، فرح دیبا، کامران دیبا (مسئول خرید موزه پیش از انقلاب) و سفرای ایران در خارج از کشور و پیش از وقوع انقلاب خریداری شده، که در نتیجه خارج شدن این آثار آن‌ها را با تهدید مصادره و ضبط شدن رو به رو می‌کند.
در دوره‌ی ریاست علیرضا سمیع‌آذر بر موزه هنرهای معاصر (دولت اصلاحات)، وی شناسنامه‌ی این آثار گرانبهای هنری را از دسترس خارج کرد تا این اشخاص یا ورثه‌ی آنان نتوانند نسبت به این آثار ادعایی داشته باشند، اما نسخه‌ای از این شناسنامه در دست خریداران اصلی آثار که اغلب در خارج از کشور هستند، وجود دارد. خصوصا اینکه شنیده شده در هنگام سفر مقامات دولتی برای انجام این توافقات، ملاقات‌هایی هم با ورثه یا وابستگان خریداران این آثار در حکومت شاهنشاهی پیشین ایران انجام شده و مباحث مهمی میان برخی مسئولان با این افراد رد و بدل شده است.
کار‌شناسان بر این باورند که این گنجینه‌ی ارزشمند، به محض خروج از ایران می‌تواند توسط خریداران اصلی آن‌ها یا ورثه آنان توقیف و ضبط شوند و چون این آثار قبل از انقلاب به نام موزه هنرهای معاصر خریداری نشده‌اند، طبیعتاً دولت ایران نیز نمی‌تواند ادعایی در مورد آنان داشته باشد. هر چند مسئولین وزارت ارشاد می‌گویند آثار بیمه شده‌اند اما وقتی گنجینه‌ی آثار ارزشمند هنری یک کشور توقیف شود، پول آن چه دردی را دوا خواهد کرد؟
از طرفی بر اساس اصل ۱۲۵ قانون اساسی، امضای عهدنامه‌ها، مقاوله‌نامه‌ها، موافقت‌نامه‌ها و قراردادهای دولت ایران با سایر دولت‌ها و هم‌چنین امضای پیمان‌های مربوط به اتحادیه‌های بین‌المللی «پس از تصویب مجلس شورای اسلامی» با رئیس‌جمهور یا نماینده قانونی او قابل اجراست. آن‌طور که مسئولان وزارت ارشاد می‌گویند این قرارداد‌ها در دولت قبل بدون تصویب مجلس شورای اسلامی بسته شده و حالا پس از ۳ سال مذاکرات و تفاهمات اجرایی شده است.
حال پرسش این است که آیا قرار نیست مسئولان به ابهامات پاسخ دهند؟ اینک که روزشمار ارسال آثار به حرکت افتاده برای خطراتی که در کمین آثار و گنجینه‌های هنری ایران است چاره‌ای اندیشیده شده؟
نظرها
محسن
همه ی کارای دولت قبلو کله کردن به اینجا که میرسه میگن تو دولت قبل شده خوب بگیرید جلوشو