دیدبان حقوق بشر: تا وقتی زنان را به استادیوم راه نمی‌دهند به ایران میزبانی ندهید

سازمان دیدبان حقوق بشر می‌گوید که نگرانی‏‌های ‏خود را به طور کتبی به فدراسیون بین المللی والیبال و در دیدارهایی که در شهر لوزان که مقر اصلی فدراسیون بین المللی والیبال است، به این فدراسیون ابلاغ کرده است.

سازمان دیدبان حقوق بشر در نامه‏‌ای ‏خطاب به گارسیا در ماه می ۲۰۱۶ درخواست انجام تحقیقاتی رسمی درباره محروم کردن زنان تماشاچی از تماشای مسابقات تورنومنت فوریه ۲۰۱۶ در جزیره کیش را مطرح کرده بود.

اکنون ایران یک بار دیگر برای میزبانی مسابقات لیگ جهانی این فدراسیون که مهم‌ترین تورنومنت والیبال است و نیز برای میزبانی تورنومنت والیبال ساحلی فدراسیون مزبور وارد رقابت شده و قرار است فدراسیون بین المللی والیبال در عرض چند هفته آینده میزبانان سال ۲۰۱۷ را اعلام کند. دیدبان حقوق بشر می‌گوید که اکنون تحقیقات باید محدودیت‏‌های ‏تحمیل شده بر بانوان تماشاچی در لیگ جهانی ژوئیه ۲۰۱۶ را هم بررسی کند.

ورود زنان به استادیوم‌ها سال‌هاست ممنوع است و زنان ایرانی هرگز حق تماشای مسابقات فوتبال را نداشته‌اند. چند سال است این ممنوعیت به تماشای والیبال هم کشیده شده است.

مینکی وردن، مدیر ابتکارات جهانی در سازمان دیدبان حقوق بشر در این زمینه گفته: «مقامات والیبال ایران به وعدۀ خود در مورد خرید آزادانه بلیت توسط زنان برای تماشای مسابقات لیگ جهانی در ماه ژوئیه عمل نکردند و هیچگونه مجازاتی در مورد آنها به اجرا در نیامد. حال، اعطای یک تورنومنت جهانی دیگر به ایران، فقط مقامات این کشور را در اجرای سیاست‏‌های ‏تبعیض آمیز خود برای حاشیه نشین کردن زنان، گستاخ تر می‏‌کند.»

وردن گفته: «علیرغم وعده‏‌های ‏فدراسیون والیبال ایران برای پایان دادن به تبعیض در ورزشگاه‏‌ها، به نظر می‏‌رسد که این فدراسیون ساختاری را به وجود آورده است که اکثر زنان را از داشتن هر گونه فرصتی برای شرکت در مسابقات محروم می‌کند. فدراسیون بین‌المللی والیبال باید این مطلب را صراحتاً مطرح کند که تا زمانی که فدراسیون ایران به وعده‏‌های ‏خود عمل نکرده است قادر نخواهد بود میزبانی مسابقات بین المللی والیبال را بر عهده داشته باشد.»

سازمان دیدبان حقوق بشر می‌گوید که فدراسیون بین المللی والیبال باید اصرار کند که فدارسیون والیبال ایران ورود آزادانه زنان به مسابقات والیبال در داخل کشور را تضمین کند. فدراسیون بین المللی والیبال باید همچنین برنامه‏‌ای ‏برای مطرح کردن موضوع تبعیض تهیه و منتشر کند و به مقامات گوشزد کند تا زمانی که بانوان ایران از تماشای آزادانه مسابقات والیبال محروم باشند، ایران نخواهد توانست میزبانی تورنومنت‏‌های ‏بین المللی آینده را بر عهده داشته باشد.

وردن گفت «فدراسیون بین المللی والیبال ممکن است بخواهد ورزش والیبال را در ایران شکوفا کند، اما حمایت از تبعیض و معیارهای متناقض ناپسند، راهِ رسیدن به چنین هدفی نیست.»

 پیش از آنکه فروش بلیت‌های ‏تورنومنت‏‌های ‏لیگ جهانی والیبال ماه ژوئیه آغاز شود، وبسایت فارسی زبان فدراسیون بین‌المللی والیبال گفته بود که ظرفیت در بخش زنان در استادیوم آزادی در تهران تکمیل شده و تماشاچیانی که بلیت‌های ‏مربوط به جنس مخالف را خریده‌اند، اجازه ورود به استادیوم را نخواهند داشت. این در حالی بود که فدراسیون بین المللی والیبال قول داده بود که زنان هم ‏اجازه خرید بلیت را خواهند داشت و به همین دلیل  از چند زن تماشاچی در استادیوم هم عکس گرفته شد.

عکس‏‌های ‏تورنومنت نشان می‏‌دهد اکثر صندلی‏‌های ‏رزرو شده برای زنان ‏خالی است.

سایت تابناک اعلام کرد که این بلیت‌ها ‏برای فروش در معرض دسترسی عموم قرار نگرفته‏‌اند‏ بلکه فقط برای همسران مقامات رسمی ایران یا زنانی که خود از مقام‏های ‏رسمی کشور هستند، زنان ورزشکاری که به مقام قهرمانی رسیده‌‏اند‏، و در بعضی موارد هم برای همسران دیپلمات‏‌های ‏خارجی رزرو شده بوده‏‌اند‏.

سه سال محرومیت از تماشای والیبال

ممنوعیت حضور زنان در مسابقات تیم ملی والیبال به سه سال قبل و دو بازی‌ ایران در برابر ژاپن برای تعیین نماینده‌ آسیا در لیگ جهانی والیبال برمی‌گردد. در مسابقه‌ اول زنان حضور داشتند، اما در دیدار حساس بعد، از ورود بیش از هزار زن به سالن مسابقه جلوگیری شد و نیروهای انتظامی زنان حاضر در مقابل ورزشگاه را متفرق کردند.

وب‌سایت‌های خبری اصول‌گرا اعلام کردند این ممنوعیت به خاطر «صحنه‌هایی» بوده است که در دیدار اول به دلیل حضور زنان رخ داده بود.

دو سال قبل، مشاور امور ورزش معاونت امور زنان اعلام کرد که با این ممنوعیت مخالف است. او گفت: «می‌توان تدابیری اندیشید که حضور خانم‌ها برای دیدن این بازی‌ها منعی نداشته باشد. بسیاری از بانوان علاقه‌مند به دیدن این بازی‌ها هستند و در گذشته هم این امکان وجود داشت که برای تماشای والیبال زنان هم به ورزشگاه بیایند.»

او وعده داد که معاونت امور زنان این مسأله را پیگیری خواهد کرد.

پیش از آغاز مسابقات جام جهانی والیبال ۲۰۱۴ محمود افشار‌دوست، دبیر فدراسیون والیبال ایران، ممنوعیت حضور زنان در استادیوم را برای تشویق تیم ملی والیبال ایران خبر داده بود و دلیل آن را «نبود زیرساخت‌های فرهنگی» دانسته بود. در حالی‌که پیش‌تر ورود زنان به استادیوم‌ها ممنوع نبود و آن‌ها می‌توانستند برای تماشای ورزش‌هایی مانند والیبال و بسکتبال به سالن‌های ورزشی بروند.

در پی سخنان افشاردوست، گروهی از زنان که به روسری سفیدها مشهورند، در اعتراض به این ممنوعیت همزمان با انجام بازی‌های جام‌جهانی ۲۰۱۴ مقابل استادیوم ۱۲ هزار نفری آزادی تجمع کردند. تجمع این زنان اما به خشونت کشیده شد و تعدادی از آن‌ها مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و برخی نیز بازداشت شدند. در یکی از این تجمعات اعتراضی شهین‌دخت مولاوردی نیز معترضان را همراهی کرد.

با وجود این، درهای سالن‌های ورزشی روی زنان بسته ماند تا آن‌که تصمیم گرفتند مطالبه‌ خود را از طریق ارسال نامه به فدراسیون جهانی والیبال و فوتبال پیگیری کنند.

۱۳۰ کنش‌گر حقوق زنان در نامه‌ای خطاب به فدراسیون جهانی والیبال به این تبعیض جنسیتی اعتراض کردند و از رییس این فدراسیون خواستند که فدراسیون والیبال ایران را در قبال این رفتار مسئول بداند. ممنوعیت حضور زنان در ورزشگاه‌ها در سال ۲۰۱۵ باعث شد ایران میزبانی مسابقات جهانی والیبال نوجوانان جهان را از دست بدهد.

سال گذشته رضا حسنی خو، مدیرکل حراست وزارت ورزش وجوانان گفت: «در مورد حضورخانواده‌ها درخلال برگزاری مسابقات لیگ جهانی والیبال در تهران طبق تصمیماتی که در دستگاه‌های اجرایی کشور اتخاذ شده، به فدراسیون والیبال مجوز داده شد تا با اولویت عوامل اجرایی، خانواده والیبال و تعدادی از هواداران تیم میهمان با صدور کارت مخصوص، شرایط حضور بانوان در سالن برگزاری مسابقات را فراهم کند.»

وزیر کشور ایران اما گفت ورود زنان ایرانی به ورزشگاه‌ها همچنان ممنوع است و دستور جدیدی برای ورود زنان به ورزشگاه‌ها صادر نشده است.

با وجود وعده‌هایی که معاونت امور زنان ریاست جمهوری ایران برای پیگیری این مطالبه داده بود، در نهایت شهیندخت مولاوردی نیز تیرماه سال گذشته گفت که دولت تلاش‌هایی در راستای حضور زنان در ورزشگاه‌ها انجام داد ولی به دلیل موضع‌گیری برخی از مراجع شیعه از این مساله صرف‌نظر کرده است.

بهمن ماه سال گذشته هم تعدادی از زنانی که خواهان ورود به محل برگزاری مسابقات جهانی والیبال ساحلی در کیش بودند، گزارش کردند که با ورود آنها به محل مسابقه مخالفت شده است

در ماه آگوست امسال، تیم ملی والیبال مردان ایران برای نخستین بار در المپیک شرکت کرد. بعضی از زنان ایران برای تماشای تیم ملی شان به برزیل سفر کردند و در میان آنها افرادی بودند که بلاکارد‏هایی ‏در اعتراض نسبت به ممنوعیت زنان از تماشای مسابقات در داخل ایران در دست داشتند.

محرومیت از ورود به استادیوم تنها یکی از مشکلات زنان در زمینه ورزش است. حجاب اجباری برای ورزشکاران زن، محدودیت امکانات و نابرابری در ورزش قهرمانی بخش‌های دیگری از تبعیض در حوزه ورزش زنان را نشان می‌دهد.

در هفته‌های اخیر به دنیال اعتراض چند شطرنج باز خارجی به حجاب اجباری، موضوع میزبانی زنان در مسابقات جهانی شطرنج هم مورد سوال قرار گرفته است.