قارچ توهم‌زا: جادویی برای التیام رنج‌های سرطان، افسردگی و یا اضطراب

دو پژوهش تازه می‌گویند قارچ‌های توهم‌زا، می‌توانند آرامش برای بیمارانی به همراه بیاورند که مراحل سخت و دردناک مبارزه با سرطان را تحمل می‌کنند، همچنین می‌توانند فراتر از دیگر داروها، آرام‌بخش افسردگی و اضطراب آدمی باشند.

تاثیرگذاری مثبت این قارچ‌ها، تا ماه‌ها در بدن باقی خواهد ماند.

هر دو تحقیق در یک روز در «ژورنال داروهای روان‌گردان» منتشر شده‌اند. در یکی از تحقیق‌ها، تیم دانشگاه «جانز هاپکینز» امریکا با ۵۱ بیمار کار کرده‌اند و در دیگری، تیم «مرکز پزشکی لانگان» در دانشگاه نیویورک بر ۲۹ بیمار آزمایش کرده‌اند. هر دو تحقیق یک موضوع را بیان می‌کنند: قارچ‌های طبیعی خاصیت درمانی دارند و برای درمان برخی از عوارض بیماری سرطان به خوبی جواب پس می‌دهند.

تمامی بیمارهای که قارچ‌های توهم‌زا را امتحان کرده‌اند، افراد مبتلا به سرطان بوده‌اند که از افسردگی و / یا اضطراب نیز رنج می‌بردند و با احتمال مرگ بر اثر بیماری روبه‌رو بوده‌اند. برخی بیمارها تازه به ابتلای خود به سرطان پی برده بودند، برخی دیگر در آخرین مراحل درمان سرطانی پیش‌رفته بودند.

تمامی افراد حاضر در دو تحقیق، به شکل داوطلبانه در این دو آزمون حاضر شده بودند.

در این تحقیق‌ها، برای مدت زمان مشخصی مقدارهای مختلف داروهای ساخته شده از قارچ‌های توهم‌زا در اختیار افراد قرار گرفته‌ است. سپس در طول مصرف و بعد در بازه زمانی شش ماه بعد از پایان مصرف داروها، وضعیت افراد سنجیده شده و درنهایت متن دو تحقیق عرضه شده‌اند.

در هر دو تحقیق، افراد تحت نظر کامل افراد متخصص داروها را مصرف کرده‌اند و تمامی عکس‌العمل‌های آنها نسبت به مصرف دارو، از جمله فشار خون و وضعیت قند خون، در تمامی مدت، سنجیده شده است.

مراحل مختلف این تحقیق‌ها، از سال ۲۰۱۰ شروع شده‌اند و بعد از شش سال کار مدوام، نتایج آنها در دسترس عموم قرار گرفته است.

انتشار این دو تحقیق مانند بمب در رسانه‌های جهان ترکید: ماده‌ای که تبلیغ می‌شود آسیب‌زننده است و در بسیاری کشورها ممنوع اعلام شده، می‌تواند کلید آرامش بیمارانی در شرایط سخت باشد.

قارچ خیال‌انگیزی که معتاد نمی‌کند

قارچ‌های توهم‌زا را به اصطلاح قارچ‌های جادویی هم می‌خوانند. گونه‌های مختلف این قارچ‌ها در طبیعت یافت می‌شوند و مصرف آنها اعتیادآور نیست، هرچند بعد مصرف، تصویرهایی غیر واقعی جلوی دیدگان انسان قرار می‌دهند و او را به همراه خود به تجربه‌هایی خیالی می‌برند.

مصرف با فاصله و یا محدود این قارچ‌ها، خطری به همراه خود ندارد. هرچند اگر فردی در درازمدت و با فاصله‌های زمانی کوتاه این قارچ‌ها را مصرف کند، ممکن است با عوارض مصرف روبه‌رو بشود:‌ نحوه تفکر او متفاوت بشود، هذیان ببیند، دچار کابوس بشود، روحیه متفاوتی پیدا کند و یا رفتارهایش به نسبت گذشته فرق بکنند.

البته مصرف این قارچ‌ها با برخی موادمخدر یا با الکل می‌تواند اثر منفی به همراه داشته باشد.

هرچند برخلاف سیگار، شکر یا الکل، مصرف این قارچ‌ها وابستگی و اعتیاد به همراه خودش نمی‌آورد، ولی بعد مصرف درازمدت آنها، فرد ممکن است شاهد کاهش تاثیرگذاری قارچ‌ها باشد یا به عبارتی دیگر، بدن به آنها عادت می‌کند و همانند گذشته، قارچ‌ها موثر نخواهند بود.

جادوی سیلوسایبین

سیلوسایبین (psilocybin) یک ماده شیمایی است که در قارچ‌های توهم‌زا هم یافت می‌شود و رمز موفقیت هر دو تحقیق، استفاده از این ماده برای ساخت دارو و آزمون آنها بر بیمارها بوده است.

ولی در دنیای امروز، سیلوسایبین را بیشتر همخوان با نام دیگر آن، ال‌اس‌دی، می‌شناسند؛ ماده‌ای که در میانه قرن گذشته در تحقیق‌های آزمایشگاهی برای درمان بیماری‌های روانی، همچنین افسردگی و کاهش درد استفاده می‌شد. هرچند در دهه ۱۹۴۰میلادی، ال‌اس‌دی، به همراه دیگر پودرها و قرص‌های توهم‌زا، از آزمایشگاه‌های پژوهش پزشکی به جامعه راه یافت و از آن بیشتر برای تفریح یا افزایش خلاقیت استفاده شد تا برای تسکین.

همین کافی بود تا در بسیاری کشورهای جهان، از دهه ۱۹۶۰ تاکنون، ال‌اس‌دی و سیلوسایبین ممنوع اعلام بشوند و آن را هم‌سطح و تراز دیگر موادمخدر درنظر بگیرند. فارغ از اینکه در واقعیت این ماده شیمایی، توهم‌زا است ولی اعتیادآور نیست.

بعد ممنوعیت، و چند پژوهش جنجالی از جمله پژوهش های مخفی سازمان سیا بر ال‌اس‌دی و سیلوسایبین، آزمایش بر روی این ماده دیگر کار ساده‌ای نبود. برای همین در گذر چهل سال اخیر، چندان صحبتی از احتمال کمک درمانی سیلوسایبین برای بیماران مبتلا به شدیدترین دردها نمی‌شد. یعنی تا سال ۲۰۱۰ که دو دانشگاه برجسته امریکایی سراغ پاسخ به این پرسش رفتند که آیا سیلوسایبین می‌تواند در درمان و تسکین بیماران نقش ایفا کند؟

جواب هر دو تحقیق آری بود و هر دو تحقیق یک واقعیت ساده را بیان کردند: زیر نظر پزشک و در شرایط کنترل شده، می‌توان مقدار مشخصی سیلوسایبین به افراد داد و شاهد نتایجی جادویی بود.

دو پژوهشی که در بالا آورده شدند، در کنار تحقیقی دیگر قرار می‌گیرند که در ماه مه ۲۰۱۶ در انگلستان منتشر شد. در این آزمون، محقق‌های «کالج امپریال لندن»، به تعداد محدودی داوطلب سیلوسایبین دادند و جواب مشابه‌ای را شاهد بودند: این ماده برای تسکین درد و اضطراب تاثیرگذار است و تاثیر آن ماندگارتر از دیگر داروهاست.

هرچند با توجه به موانع قانونی، حتی اگر قارچ توهم‌زا در دیگر تحقیق‌ها هم نتایج مشابهی را نشان بدهند، مبارزه‌ای طولانی لازم است تا بتوان اجازه مصرف این قارچ‌ها را کسب کرد و پزشکان بتوانند داروهایی را تجویز کنند که از این قارچ‌ها تهیه خواهند شد.

وقتی هراس مرگ دیگر نباشد

وقتی پزشک به کسی بگوید دچار سرطان شده است،‌ هراس مرگ یکی از اولین خیال‌های بیمار خواهد بود. این هراس بعضی‌وقت‌ها تاثیری مخرب‌تر از خود بیماری در پی خواهد داشت. واقعیت این است که همه توان تحمل این هراس را ندارند. حس اضطراب هم به مرور بر دستگاه ایمنی بدن تاثیر منفی می‌گذارد، دستگاهی که برای مبارزه با عوارض بیماری سرطان بسیار مورد نیاز بیمار است.

دو تحقیق تازه یک موضوع را به شکلی متمایز بیان می‌کنند: دارویی که از قارچ توهم‌زا تهیه شده بود، توانست به مبتلایان سرطان کمک کند با غمگینی، اضطراب و هراس از مرگ خود کنار بیایند و به جای افسردگی، به بهبودی فکر کنند.

این قارچ‌ها البته در زمانی به بیمارها کمک کرده‌اند که در اوج تحمل شرایط دردناک درمان سرطان، دیگر داروها چندان جوابگوی نیازهای فرد برای بازگشت به آرامش و جدایی از اندوه‌های ناشی از درمان نیستند.

تحقیق دانشگاه «جانز هاپکینز» می‌گوید این داروها تا ماه‌ها بعد مصرف همچنان جواب پس می‌دهند. پژوهشگران دانشگاه «جانز هاپکینز» شش ماه بعد از مصرف آخرین دوز دارو ساخته شده از این قارچ‌ها، این نتایج را در بیماران ثبت کرده‌اند:

نزدیک به ۸۰ درصد افراد شاهد کاهش افسردگی و اضطراب بوده‌اند و ۶۰ درصد افراد می‌توانستند در شرایط معمول زندگی باشند؛ ۸۳ درصد افراد می‌گویند به بهبود بیماری‌شان فکر می‌کنند؛ ۶۷ درصد افراد مصرف این دارو را یکی از پنج اتفاق مهم زندگی‌شان درنظر گرفته‌اند؛ نزدیک به ۷۰ درصد افراد مصرف این دارو را یک اتفاق برجسته معنوی زندگی‌شان معرفی کرده‌اند.

البته کمک‌های درمانی قارچ‌های توهم‌زا در شرایط کنترل شده زیر نظر پزشک محدود به کمک به افراد مبتلا به سرطان نمی‌شود. بلکه این قارچ‌ها می‌توانند به درمان اعتیاد به الکل، اعتیاد به موادمخدر، بیماری‌های افسردگی و اضطراب هم کمک کنند.

با وجود تمامی جنبه‌های مثبت مصرف سیلوسایبین، محقق‌ها خواسته‌اند تا به این توجه بشود که مصرف مقدار بالای این ماده، خارج از کنترل پزشک، می‌تواند توهم درد و اندوه را در افراد اضافه کند. برای همین پژوهشگران نسبت به مصرف خانگی و بدون توجه به نیاز بیمار، هشدار داده‌اند.

گزینه‌ای طبیعی

این پژوهش‌ها خبر خوبی برای دوستداران استفاده از داروهای طبیعی به جای داروهای شیمایی هستند. هرچند داروهای مصرف شده در این تحقیق‌ها هم در محیط آزمایشگاه درست شده‌اند، ولی برای آماده کردن آنها، از قارچ طبیعی استفاده شده است.

داروهای شیمیایی، به خصوص برای درمان افسردگی و اضطراب، می‌توانند اعتیادآور باشند. می‌توانند عوارض گوناگونی همراه خودشان بیاورند و مصرف ناگهانی مقدار بالایی از آنها، می‌تواند فرد را به کما ببرد یا بانی مرگ او بشود. همچنین این داروها در زمان مصرف با الکل، تاثیرگذاری منفی به همراه خودشان خواهند داشت.

قارچ توهم‌زا و داروهای ساخته شده از آن، برای بیماران در شرایط سخت اندوه، اضطراب و درد پیشنهاد شده‌اند. در چنین وضعیت‌هایی، این داروها بدون اینکه عوارض درمانی بر جای بگذارند، درد و رنج بیمارها را بشدت کاهش داده‌اند، روحیه آنها را بهتر کرده‌اند و به آنها اجازه داده‌اند تا با وضعیت روحی و معنوی متفاوتی با واقعیت زندگی‌شان روبه‌رو بشوند.

البته هنوز نتایج مثبت این دو تحقیق بایستی در جامعه گسترده‌تری نیز آزموده شوند تا بتوان به تاثیرگذاری‌ها و عوارض مصرف این‌گونه قارچ‌ها برای تسکین درد و اضطراب فکر کرد. وقتی نتایج این پژوهش‌ها در دیگر آزمون‌ها هم تایید شوند، زمان آن خواهد رسید که قوانین تغییر کنند و اجازه مصرف این داروها به عموم جامعه داده شود.