حذف رسمی «ریال» از چرخه اقتصاد ایران
ریال سال‌هاست که در مبادلات کالا و در گفتار روزانه ایرانی‌ها جایگاهی ندارد. حال دولت قصد دارد تومان را جایگزین ریال کند با این امید که از بار روانی قیمت کالاها کاسته شود.
در صورت موافقت مجلس شورای اسلامی واحد پول ایران از ریال به تومان تغییر می‌کند.
ریال سالیان درازی است که تنها در ادبیات رسمی و قیمت‌گذاری‌های دولتی به کار گرفته می‌شود و آنچه که برای مبادله روزمره اقتصادی به کار گرفته می‌شود، تومان است.
حال پس از چند سال کشمکش دولت یازدهم در نهایت تغییر واحد پولی ملی را تصویب کرده است. بر اساس این مصوبه که بخشی از «لایحه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» است، ریال به صورت رسمی از چرخه اقتصادی خارج خواهد شد.
هیئت دولت جمهوری اسلامی چهارشنبه ۱۷ آذر در مصوبه‌ای «تومان» را جایگزین « ریال» کرد. بر مبنای این مصوبه یک صفر از واحد پولی ایران حذف می‌شود و هر ۱۰ ریال معادل یک تومان خواهد بود.
ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی پس از تصویب این لایحه از سوی هئیت دولت، در کانال تلگرام خود نوشت که اجرایی شدن آن نیازمند مصوبه مجلس شورای اسلامی است.
سیف «تورم انباشته» و «حذف ریال از مبادلات اقتصادی روزانه» را از دلایل تغییر واحد پولی عنوان کرد. به گفته او «مصوبه دولت اقدامی برای تسهیل نسبی مبادلات اقتصادی آحاد جامعه، رسمیت بخشیدن به عرف مورد قبول مردم کشور و در انطباق با واقعیت‌های موجود کشور قابل تفسیر است.»
رئیس کل بانک مرکزی این طرح را با طرح اصلاح پولی که بیش از پنج سال است در دستور کار دولت و مجلس قرار دارد، متفاوت دانست: «اجرای طرح "رفرم پولی با حذف چند صفر" که پیش از این مطرح شده بود، مستلزم "تورم تک‌رقمی پایدار و ثبات اقتصادی" است».
به گفته سیف هدف از تغییر واحد پول از ریال به تومان، «رسمیت بخشیدن به عرف متداول و مرسوم در جامعه و تسهیل مبادلات» است. او این طرح را «فاقد آثار روانی و تورمی» عنوان کرد و اعلام کرد که نظام بانکی ایران آمادگی اجرای این طرح را دارد.
به روایت منابع دولتی نرخ تورم در ایران بیش از دو دهه دو رقمی بوده و امسال دولت با سیاست‌های کنترلی و سرکوب قیمت‌ها امکان کاهش نرخ تورم را فراهم کرده است.
افزایش مداوم نرخ تورم علاوه بر کاهش قدرت خرید مردم، ارزش برابری ریال را نیز از بین برده است. طرح تحول پولی با حذف سه یا چهار صفر نیز با هدف افزایش توان برابری ریال با ارزهای مرسوم و کاهش بار روانی ناشی از افزایش قیمت‌ها تدوین شد.
این طرح اما آن‌گونه که برخی از کارشناسان اقتصادی می‌گویند، تأثیری بر نرخ تورم نخواهد داشت وتنها هزینه چاپ و نگهداری اسکناس را کاهش خواهد داد.
در همین رابطه پایگاه خبری خبرآنلاین در یادداشتی که پس از تصویب تغییر واحد پول منتشر کرد، نسبت به افزایش نرخ تورم و قیمت کالاها به دلیل «گرد کردن اعداد» هشدار داد.
نویسنده این یادداشت «تأثیرات روانی ناشی از کاهش اسمی دستمزدها» را از دیگر پیامدهای این طرح عنوان کرد که به گمان او برای اقشار کم‌درآمد محسوس‌تر خواهد بود.
تجربه حذف صفر و یا تغییر واحد پولی در برخی از کشورها مانند ترکیه، آرژانتین و برزیل نشان میدهد که بدون فراهم شدن زمینه کاهش نرخ تورم، ثبات اقتصادی و اعتماد عمومی بالا به دولت و واحد پول ملی این اقدام تاثیری بر نرخ تورم نخواهد داشت.
نظرها
هاشمی
تا زمانیکه چاپ عکس یک مُرده بی تحرک که اقتصاد را با خریت یکسان میدانست از روی اسکناس حذف نشود «چرخه اقتصادی» آغشته به فسق و فساد همچنان بیمار باقی خواهد ماند تا مرگ کاملش فرا رسیده و «اقتصاد راحل» نام گیرد. حال میخواهد واحد پول تومان باشد و یا تنبان فرقی نمیکند. حذف صفرهای جلوی آنهم چاره درد نیست همچون اعدامهای خمینی که اگر ایشان حتی یک نفر را هم به ناحق کشته باشد انگاریکه تمامی بشر در کره زمین را حذف الحیات نموده که این خریت را دیگر مجازاتش با خداست و نه با مشتی آخوند خدانشناس.
منتشر
اینکه ده ریال معادل یک تومان ملت گذاشتند بیشتر بخاطر اهمال و ترس از تغییر و تحول گری است. تعداد صفرهای اسکناس های ایران بسیار بالاست. از طرفی جعل اسکناس (و چک پول که همان نقش اسکناس دارد) در ایران، لزوما تجدید نظر کلی در چاپ اسکناس ضروری کرده. حذف 4 صفر از سالها پیش پشنهاد شدهف ولی به دللی تورم بالا به تاخر افتاد. این یک رقم صفر، تاثیری در اصلاح و آسانی نمی کند و بهترست چهار صفر باشد و تا در اینده باز دوباره کاری نشود. از فناوری جددی از جلمه اسکناس های پلاستکی. اگر شجاعت لازم داشته باشند می توانند نام پول ملی را به زریک بگذارند. زر همان طلا است و اولین بار در زمان هخامنشیان پول ملی شد و آن را زریک (طلایی) نامیدند. البته دریک هم بوده که برخی آن را منسوب به داریوش و برخی منسوب به درهم یونانی می دانند. خرد ایران می توان نوین تومان/تومان جدید باشد. یعنی هر صد تومان جدید معادل یکی را زریک و یا برعکس هر صد زریک معادل یک تومان جدید. حتما باید جدید/نویم/نو به صورت پسوند یا پیشوند با تومان بیاید تا مردم آن را با تومان قدیم اشتباه نگیرند. من تصیم جدید توجه به یک معضل و لی تحت تاثیر پوپولیسم وقومگرایی و از روی ترس می دانم. بار دیگر حسن روحانی و دولتش اثبات کرد شجاعت برای تصمیمات مهم را ندارد. برخی تصمیات را روحانی باید زودتر می گرفت. محافظه کار ی و عدم شجاعت کافی از مشخصات شخصیتی او و شاید اکثر مقامات ایران است و برای همین بحران های مثل غنی سازی بیش از یک دهه طول می کشد. کاری را که باید انجام شود لفت دادنش تنها هزینه ها افزایش میدهد.