مرگ رفسنجانی، مروری بر پرونده نظام

مرگ رفسنجانی، در رسانه‌های مختلف، از جمله زمانه، فرصتی شد برای بازنگری به نظام ولایی با تمرکز بر کارنامه زندگی یکی از شخصیت‌های محوری آن. پرونده رفسنجانی و نظام تا اینجا تفاوت چشمگیری با هم ندارند. گذشته این گذشته آن است و قضاوت در مورد هر دو چه امروز و محتملا چه در آینده یکی خواهد بود.

در زیر بخشی از مطالبی را فهرست کرده‌ایم که پس از مرگ رفسنجانی در سایت زمانه‌ منتشر شده‌اند، گزینشی هم از میان مطالب خبری هم مطالب حاوی تحلیل و قضاوت.

■ اکبر هاشمی رفسنجانی درگذشت

یکشنبه نوزدهم دی ماه ۱۳۹۵: اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام که به دلیل عارضه قلبی در بیمارستان‌ شهدای تجریش بستری شد بود، درگذشت.

■ واکنش‌های داخلی و خارجی به درگذشت اکبر هاشمی رفسنجانی

مهم‌ترین حامی حسن روحانی در اثر سکته قلبی درگذشت. واکنش‌های داخلی و خارجی گسترده است و اکثر لایه‌های «نظام» و مخالفانش را دربرمی‌گیرد. عامل وحدت یا آغاز رویارویی تازه؟

■ شعارهای جنبش سبز پس از مرگ هاشمی

با وجود جو امنیتی حاکم مقابل بیمارستان شهدای تجریش، حاضران شعار می‌دادند: «پیام ما روشنه، حصر باید بشکنه».

■ تشییع جنازه هاشمی رفسنجانی با شعارهایی به دفاع از موسوی و خاتمی

از ساعت هشت و ۳۰ دقیقه صبح روز سه‌شنبه ۲۱ دی به‌وقت تهران، مراسم تشییع جنازه اکبر هاشمی رفسنجانی با حضور گروهی از مسئولان حکومتی و مردم از مقابل دانشگاه تهران برگزار شد. رهبر جمهوری اسلامی بر سر جنازه هاشمی رفسنجانی نماز خواند و مردم شعارهایی به حمایت از میرحسین موسوی و محمد خاتمی سر دادند.

■ هاشمی رفسنجانی: وزنه تعادلی که در بدترین شرایط رفت

اکبر گنجی − حال که هاشمی رفسنجانی رفته است، خیال خامنه‌ای راحت می‌شود که بتواند طرح‌های خود برای آینده عملی سازد. اما واقعیت چون مومی در دست افراد نیست که آن را به هر شکلی که بخواهند در آورند.

■ امیری که کبیر نبود

حسین نوش‌آذر – هر چه امیرتر بود، رذیل‌تر بود. تنها دستاورد زندگی‌اش دوستی با خامنه‌ای‌ست. مخالفانش در درون حکومت، با «ابوجهل» مقایسه‌اش کرده‌اند. یک شخصیت دوگانه.

■ اکبر هاشمی رفسنجانی و حقوق بشر

محمدرضا سرداری − تحلیل کارنامه علی اکبر هاشمی رفسنجانی در زمینه حقوق بشر، پرداختن به دشوارترین بخش کارنامه سیاسی اوست. در دوره حضور هاشمی رفسنجانی در کانون قدرت، اعدام‌ها، قتل‌ها، سرکوب‌ها و بگیر و ببندهای بسیاری رخ داد که میزان سهم و مسئولیت او در این وقایع، محل بحث است. مخالفانش او را مسئول همه این ماجراها می‌دانند (به‌خصوص در دوره‌ای که قدرت اجرایی را در دست داشت)، اما موافقانش می‌گویند او تصمیم‌گیرنده اصلی نبوده است.

■ نقش رفسنجانی در نظام و پیامد مرگش

سامان رسول‌پور − رفسنجانی، نقش مهمی در انتقال و تزریقِ «پراگماتیسم سیاسی» و حتی «ماکیاولیسم» به اجتماع ایفا کرد. کلیدواژه حافظِ «مصلحت نظام» دقیق‌ترین و برازنده ترین صفت برای نقش سیاسی آقای رفسنجانی است.

■ سردار سدسازی و الگوی توسعه منابع آبی

اعظم بهرامی − در میان نام‌ها و القاب اکبر هاشمی رفسنجانی، آن که بیشتر به نقش او در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی در دوران تصدی‌اش بر دولت می‌مانست، سردار «سد سازی» است. دوران نیاز و عطش به توسعه و شکوفایی بعد از ٨ سال جنگ و نقش او در دو دوره ریاست دولت و ریاست مجلس، اجازه می‌دهد تا به کارنامه او در این بعد هم نظر داشت.

■ مردم و مرگ رفسنجانی – گزارش میدانی

طاهر خلجانی – مردم در مورد هاشمی رفسنجانی چه می‌گویند؟ برای چه جمعینی عظیم در مراسم تشییع جنازه او شرکت کرد؟ گزارش میدانی در قالب ثبت برخی دیده‌ها و شنیده‌ها.