«سینمای کاغذی»: مستندی درباره کامبیز درمبخش

پنج‌شنبه ۲۳ دی‌ماه ۱۳۹۵، مراسم رونمایی از فیلم مستندِ «سینمای کاغذی» به کارگردانی جواد آتشباری، در سالن استاد جلیل شهناز در خانه‌ هنرمندان بر پا شد. فیلم، مستندی هفتاد دقیقه‌ای از کامبیز درم‌بخش است؛ کاریکاتوریست، گرافیست و طراحی که  از ۶۰ سال پیش تاکنون به کار حرفه‌ایش مشغول بوده است.

«سینمای کاغذی» بعد از مستند کوتاهی که جواد آتشباری درباره‌ علی دهباشی ساخته بود، دومین کار مستندِ او محسوب می‌شود. این مستند در سال ۱۳۹۰ کلید می‌خورد و تا سال ۱۳۹۵ ادامه می‌یابد. دوربین با کامبیزِ درمبخش، در خانه‌اش و کارگاهش همراه می‌شود. حتی با او به ترکیه، به جشنواره‌ ملانصرالدین می‌رود.

«سینمای کاغذی»، مستندی پرتره‌ای‌ است که به بخش فعالیت‌های کامبیز درمبخش و توجهی که دوستان و همکارانش نسبت به او دارند می‌پردازد. زاویه‌های مختلف کار و نگاه او به دنیای پیرامونش و اینکه چگونه ایده‌هایش را به شکل کاریکاتور در می‌آورد.

آیدین آغداشلو به طور خاص درباره‌ی مینیاتور‌های درمبخش، و عمران صلاحی درباره‌ی وجوهِ کاری و شخصیتی او صحبت می‌کنند. هنرمندان غیرایرانی از جمله میروسلاو بارتاک، آنجل بولیگان، ژولی فریه، محمود آک‌گون و اِکرم بُرازن درباره‌ی وجه‌ جهانی و درک بالای او از کارش که سادگی مهم‌ترین خصیصه‌ آن است، حرف می‌زنند. هم‌چنین چند بخش از مقاله‌ای که سال‌ها پیش مرتضا ممیز درباره‌ درمبخش نوشته بود، با صدای اسدالله امرایی در فیلم قرائت می‌شود.

با روایت درم‌بخش از دوران کودکی، نوجوانی و سفرِ دو ساله‌اش به آلمان در ۱۸ سالگی، تصویری کم و بیش شفاف از پایه‌های شخصیتِ هنریش ارائه می‌شود. او از ۱۴ سالگی در مطبوعات ایران، مشغول به کار می‌شود و تا ۱۸ سالگی به این کار ادامه می‌دهد. این پروسه با سفرش به آلمان در آنجا ادامه پیدا می‌کند و کامل می‌شود.

وجه خلاقه‌ی تدوین این مستند، لحظاتی‌ است که کاریکاتور‌های درمبخش، به انیمیشن تبدیل می‌شوند و این در واقع، از نگاهِ کاریکاتوریستی هنرمند به دنیای اطرافش نشأت می‌گیرد. لحظاتی که با سمفونی‌ها و موسیقی‌های معروف جهانی در فیلم همراه شده است.

در جایی از مستند، کامبیز درمبخش اظهار می‌کند که او دقلک‌ها را به دو دوسته تقسیم می‌کند. یکی دلقک‌های ساده‌لوح و دیگر دلقک‌های روشن‌فکر. او کارهایش را از نوع دومی می‌داند، و شیوه‌ سهل‌ِ ممتنع کارهایش را نتیجه‌ی سالیان سال کار مدام می‌داند و بر این عقیده است که این مسیر به راحتی طی نشده است.

در مراسمِ نمایش این مستند، علاوه بر خود هنرمند، چهره‌های دیگری نیز دیده می‌شدند. بهزاد فراهانی، همسر و دخترش شقایق فراهانی، علی دهباشی، اسدالله امرایی مترجم، بهرام عظیمی انیمشین‌ساز و هادی حیدری کاریکاتوریست نیز حضور داشتند.

با اتمام مستند، کامبیز درمبخش از تمام حاضران تشکر کرد. جواد آتشباری، کارگردانِ فیلم نیز پشتِ میکرفون رفت و گفت علاوه بر شخصیتِ والای هنری کامبیز درمبخش، جریان مدام کارکردنِ او بوده که مرا به ساختِ این مستند ترغیب کرده. او اضافه کرد: آقای درمبخش هنوز با ۷۶ سال سن، از ساعت ۸ صبح تا ۱۰ شب، مدام مشغول کار است.

مراسم که ساعت ۶ و ربع عصر آغاز شده بود، ساعت ۷ و چهل و پنج دقیقه شب به پایان رسید. تمام صندلی‌های سالن پر بود و اطراف سالن نیز، پر از جمعیتی بود که مراسم را ایستاده به پایان بردند.

در همین زمینه: