فاجعه «پلاسکو»: از مدیریت بحران تا همبستگی کارگران با آتش‌نشانان
ساختمان «پلاسکو» مقابل دیدگان همه فروریخت. این حادثه به لحاظ سیاسی، اقتصادی و حقوق کارگران ابعاد گسترده‌ای پیدا کرده. چکیده‌ای از آخرین پیامدها در یک نگاه کلی.
تعدادی از آتش‌نشانان و اشخاصی که پیش از ریزش ساختمان پلاسکو در این عمارت حضور داشتند، زیر آوار مانده‌اند. محل دقیق آنها مشخص شده است. آتش‌نشانان در حال جابجایی تیغه‌های چند تنی و آوارها هستند با این امید که بتوانند به زیرآوارماندگان دسترسی پیدا کنند. تعداد دقیق کشته‌شدگان معلوم نیست. خبرگزاری دانشجویان ایران گزارش داد که یکی از آتش‌نشانان که در این حادثه مجروح شده و با سوختگی بالای ۶۰ درصد تحت درمان قرار گرفته بود جان باخت.
سازمان آتش نشانی اعلام کرده که دست‌کم ۲۰ آتش‌نشان زیر آوار مانده‌اند. اسماعیل نجار، رئیس سازمان مدیریت بحران ایران هم احتمال داده است که علاوه بر این ۲۰ آتش‌نشان، پنج نفر دیگر نیز در میان آوارها محبوس شده‌اند. او از نجات آنها قطع امید کرده و وعده داده که جنازه‌ها را سالم از زیر آوار بیرون بیاورند.
خبرگزاری‌های خارجی از ۲۰ تا ۵۰ کشته خبر داده‌اند. اما همچنان تعداد دقیق مجروحان و کشته‌شدگان مشخص نشده.
در این میان فاجعه «پلاسکو» ابعاد گسترده‌ای پیدا کرده است. چکیده‌ای از آخرین رویدادها در یک نگاه کلی:
- ستاد بحران:
در نخستین ساعات روز ستاد مدیریت بحران فاجعه «پلاسکو» آغاز به کار کرد. در این ستاد حسین اشتری ( فرمانده ناجا) ،عبدالرضا رحمانی فضلی (وزیر کشور)، حسین هاشمی (استاندار تهران)، محمد باقر قالیباف (شهردار تهران)، سردار ساجدی‌نیا (رییس پلیس پایتخت)، پیرحسین کولیوند (رییس اورژانس ایران)، جلال ملکی، (سخنگوی آتش‌نشانی) حضور دارند. هدف آنها «تأمین ایمانی» و سازماندهی امدادرسانی و مدیریت ترافیک در اطراف محل حادثه است.
ابعاد سیاسی فاجعه «پلاسکو»
- مجلس شورای اسلامی:
علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی روز گذشته، پس از اشکار شدن ابعاد فاجعه «پلاسکو» به کمیسیون‌های عمران، اجتماعی و بهداشت و درمان مجلس مأموریت داد تا با همکاری دستگاه‌های اجرایی و انتظامی و امدادرسان به بررسی ابعاد مختلف حادثه فروریختن ساختمان پلاسکو در اثر آتشسوزی بپردازد.
محمد رضا نجفی، عضو مجمع نمایندگان استان تهران خواهان شناسایی نقاط آسیب‌زا و ساختمان‌های فرسوده در سطح شهر تهران برای جلوگیری از حوادث مشابه شد:
«[فاجعه «پلاسکو»] هشدار و زنگ خطر مجددی به همه مسئولان شهری و کسانی‌ست که اعم از حقوقی و حقیقی در مدیریت شهری تهران مسئولیت دارند. باید بدانیم نقاط آسیب‌زا و آسیب‌خیز فراوانی در سطح تهران وجود دارد و به‌ویژه ساختمان‌های فرسوده و ناایمن نیاز به رسیدگی جدی دارند.
لازم است شهرداری تهران، وزارت راه و شهرسازی و سایر دستگاه‌ها با تدوین برنامه مدون و عملیاتی بر پایه مطالعاتی که در راستای شناسایی نقاط آسیب‌زا و بافت‌های فرسوده تهران انجام شده، نسبت به جلوگیری از تکرار چنین حوادث ناگواری اقدام کنند تا مطمئن باشیم چه تعداد از این بافت‌ها به‌صورت سالانه احیا می‌شود.»
طیبه سیاوشی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی هم به خبرگزاری دانشجویان ایران گفته است که مجمع نمایندگان تهران برای بررسی فاجعه «پلاسکو» جلسه‌ای برگزار کرده‌اند. او نیز بر ضرورت شناسایی بافت فرسوده تهران تأکید کرده است:
«باید در نظر داشته باشیم که بسیاری از ساختمان‌های قدیمی با بافت فرسوده در سطح شهر وجود دارند که باید اقدامات لازم توأم با ایمنی برای آنها انجام شود تا بار دیگر شاهد این‌گونه حوادث نباشیم.»
رئیس کمیته ایمنی شورای اسلامی شهر تهران برآورد کرده که در تهران سه هزار بنای ناایمن و فرسوده در وضعیتی مشابه ساختمان پلاسکو وجود دارد.
ابعاد اقتصادی فاجعه «پلاسکو»
- بیمه البرز:
ساختمان پلاسکو یک مرکز تجاری بود. هنوز برآورد دقیقی از میزان خسارت مالی انجام نشده است. بیمه البرز تخمین زده است که میزان خسارت در تنها ۱۱ واحد تجاری مستقر در ساختمان پلاسکو بین یک و نیم الی دو میلیارد تومان باشد.
علیرضا مقرب، مدیر بیمه آتشسوزی البرز به خبرگزاری کار ایران گفته است:
«ما با صاحبان بیمه نامه‌ها هماهنگ می‌کنیم تا به دفاتر بیمه البرز مراجعه کنند و بر اساس سقف بیمه‌نامه آنها، پرداخت خسارت‌ها صورت خواهد گرفت. بیمه‌های آتش سوزی تنها شامل اموال می‌شود و بیمه حوادث و درمان، برای مصدومین در نظر گرفته شده است.»
اکثر واحدهای تجاری پلاسکو به صورت سرقفلی واگذار شده بودند. به همین جهت فقط اجناس این واحدها تحت پوشش بیمه قرار دارد و نه خسارت ملک.
- بیمه ایران:
محمد رضایی، مدیر بیمه‌های آتشسوزی بیمه ایران نیز به خبرگزاری کار ایران گفته است که در مجموع ۱۰۰ واحد تجاری پلاسکو تحت پوشش بیمه قرار دارند. با توجه به اینکه در بیمه ساختمان‌ها ، سه بخش ساختمان، تاسیسات و اجناس به صورت جداگانه بیمه می‌شوند، به گفته این مقام مسئول هنوز نمی‌توان میزان دقیق خسارت را برآورد کرد.
- اتحادیه پوشاک
ابوالقاسم شیرازی، رئیس اتحادیه پوشاک در یک برنامه تلویزیونی گفته است که در ساختمان پلاسکو در مجموع ۵۶۰ واحد صنفی فعالیت می‌کردند. به گفته او «به طور متوسط حدود ۲۵۰ میلیون تومان کالای هر واحد صنفی به علاوه اسناد بهادار و خود سرقفلی مغازه‌ها از بین رفته است. این یعنی اینکه مغازه‌دار علاوه بر کالای خود مغازه را نیز از دست داده است.»
انبوه لباس‌های دوخته شده و پارچه در طبقات تحتانی ساختمان پلاسکو انبار شده بود.
- پلیس تهران
قادر کریمی، جانشین رئیس پلیس تهران صبح یکم بهمن ۹۵ به خبرگزاری داخلی اعلام کرد که اشیاء گرانبهایی که از محل ریزش آوار پلاسکو کشف شده در گنجینه‌ای نگهداری می‌شود تا در یک فرصت مناسب به مالکان بازگردانده شود:
« مشخصات این اقلام را ثبت می‌کنیم تا مالکان آنها بتوانند از طریق مراجعه به پلیس آگاهی گاوصندوق یا دیگر عوامل گرانبهای خود را بازپس بگیرند.»
او از مردم خواسته اطراف محل حادثه را ترک کنند. نیروهای پلیس هم در محل مستقر شده‌اند.
- بازار سکه و طلا
محمد کشتی‌آرای، رئیس اتحادیه طلا و جواهر به خبرگزاری‌های داخلی گفته است که پس از وقوع فاجعه «پلاسکو» برای مدتی داد و ستد سکه و طلا در تهران متوقف شد، اما این حادثه روی قیمت سکه و طلا اثر نگذاشت.
همبستگی کارگران
علی خدایی، عضو هیات مدیره کانون عالی شوراهای اسلامی به زاویه دیگری از فاجعه «پلاسکو» اشاره کرده: ضرورت رسیدگی به بازماندگان این حادثه. او به خبرگزاری دانشجویان گفته است:
«هنوز سرنوشت قربانیان احتمالی این حادثه مشخص نشده است که می بینیم از هم اکنون برای محاسبه خسارت های احتمالی چُرتکه ها به حرکت انداخته شده‌اند. طبیعی است که در نتیجه این حادثه شمار زیادی به دلیل از دست دادن قسمت یا تمامی از سرمایه خود دچار زیان هنگفت شوند و حتی تا مدت‌ها وضعیت اقتصادی خانواده‌های آنها متأثر از این حادثه آشفته شود اما جا دارد که در کنار حساب و کتاب زیان‌های مادی ناشی از این حادثه به وضعیت قربانیان احتمالی این حادثه و بستگان آنها هم توجه شود.»
این فعال کارگری خواهان مسئولیت‌پذیری کسانی شده است که با شعار «رونق اقتصادی» از اجرای قوانین ایمنی سرباز زده‌اند و در شکل‌گیری فاجعه «پلاسکو» سهیم بوده‌اند:
هر بار که صحبت از شفاف‌سازی شرایط حاکم در محیط‌های صنفی شده، به نام جلوگیری از مختل شدن فعالیت بنگاه‌های کوچک اقصادی و موتور محرکه توسعه اقتصادی کشور از اجرای قوانین جلوگیری شده که نمونه آن محدودیت‌هایی‌ست که برای ورود مأموران ادارات کار و تأمین اجتماعی به واحدهای صنفی کوچک وضع شده است.»
در این فاصله ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻦﺯﺩا، ﻣﻌﺎﻭﻥ فنی و ﺩﺭﺁﻣﺪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺗﺎﻣﻴﻦ اﺟﺘﻤاعی وعده داده که مقرری بازماندگان آتش‌نشانانی که جانشان را در فاجعه «پلاسکو» از دست دادند، به زودی برقرار می‌شود.
آتش‌نشانان مطابق قوانین ایران مشمول قانون کارند، اما قانون سختی و زیان‌آور کار شامل آنها نمی‌شود. حسن صادقی، رئیس اتحادیه پیش کسوتان جامعه کارگری ایران از مسئولان خواسته که این تبعیض را از میان بردارند.
نظرها
رازانی از تهران
قالیباف را بهتر بشناسیم. خجالت بکشیم که او شهردار ابرشهر تهران است. آدمکشی که با افتخار خودش می گوید هم آدم کش است و هم بی ادب است هم لمپن است هم لات است هم نزدیک امام خامنه ای و روحانیون است. خوب بشنوید و نگاه کنید... ---------- ویراستار: دادن لینک در کامنت مجاز نیست.