روسیه یک گام به عقب: پوتین قانون جرم‌زدایی از خشونت خانگی را امضا کرد

ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه، قانون جنجالی جرم زدایی از برخی اشکال خشونت خانگی را امضا کرد. این قانون پیش‌تر در دومای روسیه به تصویب رسیده بود و خشم منتقدان را برانگیخته بود. منتقدان می‌گویند تصویب این قانون پیامی خطا به جامعه‌ای می‌فرستد که در آن بر اساس برخی آمارها هر ۴۰ دقیقه یک زن بر اثر خشونت خانگی می‌میرد.

با تصویب این قانون کتک زدن همسر یا فرزند اگر منجر به کبودی با خونریزی شود در صورتی که تنها یک بار در سال اتفاق افتاده باشد تنها به ۱۵ روز زندان یا جریمه ختم می‌شود. البته اگر کتک زدن منجر به شکستگی استخوان شود، شامل این قانون نمی‌شود. پیش‌تر به چنین خشونتی حداکثر مجازات زندان یعنی دو سال تعلق می‌گرفت.

آلنا پوپووا، کنشگری که علیه این قانون کارزاری به راه انداخته بود، می‌گوید تصویب این اصلاحیه می‌تواند امر مثبتی باشد به شرط اینکه همزمان قانونی برای مقابله با خشونت خانگی به تصویب برسد. اما قانونی که برای ممنوعیت خشونت خانگی و حمایت از قربانیان آن تهیه شده، در مجلس متوقف شده و انتظار نمی‌رود که تصویب شود.

پوپووا می‌گوید تصویب این اصلاحیه و معوق گذاشتن آن قانون به این معناست که جامعه نمی‌خواهد مساله خشونت خانگی را جدی بگیرد.

اطلاعات رسمی درباره خشونت خانگی در روسیه به روز نشده است اما خبرگزاری دولتی ریانوستی گزارش کرده که ۴۰ درصد جرایم جدی در روسیه در خانواده روی می‌دهد و ۳۶ هزار زن روزانه از شوهرشان کتک می‌خورند.

بر اساس این گزارش، ۱۲ هزار زن هر سال در نتیجه خشونت خانگی کشته می‌شوند که معنای آن این است که هر ۴۴ دقیقه یک بار، زنی به دنبال خشونت خانگی جان می‌دهد.

مدافعان این قانون اما می‌گویند این اصلاحیه گریزگاه‌های قانونی عیرضروری را که بر اساس آنها خشونت‌گران در داخل خانواده بیش از خشونتگران غریبه مجازات می‌شدند، مسدود می‌کند.

اولگا باتالینا، یکی از نمایندگان مجلس که مدافع این قانون است می‌گوید: «پرسش این نیست که آیا خشونت درست است یا نه. البته که درست نیست. مساله این است که چطور باید افراد را مجازات کرد و برای چه باید آنها را مجازات کرد.»

دیگر مدافعان ادعا می‌کنند که باید از سنت‌های روسیه بر اساس قداست خانواده حمایت کرد. کشیش دیمیتری اسمیرنوف رییس کمیته پدرسالاری در امور خانواده در کلیسای ارتدوکس روسیه، در یک برنامه تلویزیونی گفته این ایده که دولت در مسایل خانوادگی دخالت کند، یک موضوع وارداتی از غرب است.

او گفته: «برخی مسایل اکنون در شمال اروپا اتفاق می‌افتد که حتی هیتلر هم خواب‌شان را نمی‌دید.»

برخی از بحث‌هایی که اکنون در سطح کلان در روسیه در مورد مسایل زنان مطرح می‌شود، شوک آور است.  هفته گذشته مقاله‌ای در بخش علمی یک نشریه زرد منتشر شده که در آن درباره فواید کتک زدن زنان سخن گفته شده است. در این مقاله آمده: «تحقیقات اخیر دانشمندان نشان می‌دهد زنانی که شوهران خشن دارند باید به خاطر کبودی‌های روی تن‌شان خوشحال باشند چون بیولوژیست‌ها می‌گویند زنان کتک خورده یک مزیت ارزشمند دارند: آنها بیشتر پسر می‌زایند.»

پوپووا می‌گوید که در جریان تظاهرات تک نفره او در خارج از پارلمان روسیه، افراد زیادی آمده‌اند و به او فحش داده‌اند. برخی گفته‌اند که دولت‌های غربی برای این تظاهرات به او پول داده‌اند و برخی گفته‌اند که زن‌ها حق‌شان است کتک بخورند.

بحث درباره این قانون که همزمان شده با تظاهرات زنان در واشنگتن دی سی و شهرهای دیگر دنیا علیه زن ستیزی دونالد ترامپ، به گقت‌وگوهای بیشتر درباره مشکل خشونت خانگی و نقش زنان در روسیه معاصر دامن زده است.

در مسکو تظاهراتی رسمی علیه ترامپ راه نیفتاد؛ بخشی به خاطر عدم تمایل عمومی و بخشی به خاطر دشواری کسب مجوز تظاهرات از مقامات روسیه. تظاهراتی هم که برای اعتراض به قانون جرم‌زدایی از خشونت خانگی برنامه‌ریزی شده بود، به دلیل صادر نشدن مجوز برگزار نشد.

ماریا لیپمن، تحلیگر سیاسی معتقد است که وضعیت نقش‌های جنسیتی در روسیه متناقض است: «در دوران شوروی، برابری جنسیتی از بالا دیکته می‌شد، بنابراین برخی از حقوقی که زنان غربی به خاطر آن مبارزه کردند، بدون زحمت به زنان روسیه اهدا یا تحمیل شد. این به آن معناست که راهی که در آن حقوق جنسیتی به دست آمده، برای زنان روسیه متقاوت بوده و این زنان هرگز برای حقوق خود نجنگیده‌اند، حالا از یک سو ما مسایل بزرگی مانند دستمزد نابرابر یا عدم حضور زنان در سیاست را داریم و از سوی دیگر، تعداد زنانی که سردبیری و رسایت رسانه‌های مهم را به عهده دارند، بسیار بیشتر از آمریکاست و زنان زیادی مثلا به عنوان بانکدار فعالیت کلان اقتصادی دارند.»

۳۰۰ هزار نفر توماری را که پوپووا برای اعتراض به قانون جرم زدایی از خشونت خانگی تهیه کرده بود، امضا کردند و یک کارزار آنلاین دیگر هم تلاش کرد موضوع خشونت خانگی را به عرصه عمومی بیاورد. هشتگ «من از حرف زدن نمی‌ترسم»(Iamnotscaredtospeak#)، برای جمع‌آوری روایت هزاران زن روسی از آزارهای جنسی، خشونت و تجاوز در شبکه‌های اجتماعی مورد استفاده قرار گرفت و بحث‌هایی ایجاد کرد اما همچنان تفاوت فاحشی در رفتار روستاییان و مردم شهرنشین در قبال مسایل زنان به چشم می‌خورد.

لیپمن می‌گوید: «دخالت در مسایل خانوادگی در روسیه می‌تواند به عنوان توطئه غرب برای تحمیل دیدگاه‌های خود در روسیه تفسیر شود.»