برقراری صلح در افغانستان: موفق یا شکست‌خورده؟

افغانستان: دول وحدت ملی دستیابی به توافق با حزب اسلامی حکمتیار را موفقیتی در روند صلح می‌داند. اما این دستاورد سیاست آشتی‌جویانه باعث نگرانی‌ها و نارضایتی بسیاری از مردم این کشور شده است یعنی عمدتا گروه‌هایی از مردم که در جریان درگیری‌های مسلحانه حزب اسلامی عزیزان خود را از دست داده‌اند.

صلح امر پیچیده‌ای است، پیچیده‌تر از جنگ. رسیدن به صلح ایجاب می‌کند که حتا با کسانی که آنان را جنایتکار می‌دانیم پشت یک میز بنشینیم، آن هم فقط برای جلوگیری از خونریزی‌های بیشتر.

در مورد صلح با کسی چون حکمتیار این مسئله مطرح است که امتیازدهی به او آیا باعث امتیازخواهی کسانی نمی‌شود که هم اکنون آدم‌کشی می‌کنند و آیا آنان برای گرفتن امتیازهای بیشتر دست به جنایات بزرگتری نخواهند زد.

عبدالله احمدی، از کارشناسان سیاسی در داخل افغانستان معتقد است که راه‌های بهتری برای رسیدن به صلح موجود است اما به این سمت رفتن مذاکرات صلح پرهزینه و کم نتیجه است. آقای احمدی معتقد است آن گونه که دولت افغانستان توافقات را توصیف می‌کند و صلح با گروه حکمتیار را موفقیت‌ها می‌شمارد، درست نیست. آقای احمدی معتقد است که حزب اسلامی همین حالا نیز در داخل دولت افغانستان نماینده‌های خود را دارد. تنها جذب کردن گلبدین حکمتیار مطرح است و اینکه احتمالا شماری از نزدیکان و یا اعضای خانواده او به پست‌های مطمئنی نایل شوند و این هیچ تضمینی در امنیت و صلح در جامعه افغانستان نخواهد بود. به نظر او، در برابر هزینه‌های زیادی که تا اینجا برای جریان صلح در افغانستان شده این قدم را نمی‌شود دستاورد آنچنانی نامید و نباید فکر کرد که خلع سلاح شدن حزب اسلامی و پاداش های مالی دریافت کردن آنها طالبان را نیز تشویق خواهد کرد که به مذاکرات صلح بپیوندند. برعکس، این توافق نگرانی سازمان‌هایی را افزایش داده که در راستای مسایل عدالت انتقالی، تحقق عدالت و رسیدگی به جنایات جنگی تلاش می‌کنند.

به گفت‌وگوی کامل رادیو زمانه با عبدالله احمدی در اینجا گوش دهید:

از نگاه همسایگان

کشورهای همسایه افغانستان، به ویژه ایران، چه نگاهی به روند آشتیملی در افغانستان دارند؟

شهاب فرخیار، از کارشناسان مسایل آسیای میانه، در گفت‌وگو با رادیو زمانه می‌گوید که نه ایران مذاکرات صلح در افغانستان را جدی نگرفته نه دیگر کشورهای همسایه. او نیز معتقد است که گلبدین حکمتیار از مهره‌های سوخته است و دولت ایران هیچ حساسیتی در مورد برگشت او به فعالیت‌های سیاسی ندارد. آقای فرخیار می‌گوید در کشوری مثل افغانستان تغییرات به طور تدریجی اتفاق می‌افتد و با تغییر بنیادهای اجتماعی و فکری ممکن است که به صلح و ثبات ماندگار دست یافت، نه با مذاکرات با این و آن حزب.

آقای فرخیار در پاسخ به این سوال که برای دولت ایران جریان صلح افغانستان تا چه حد مهم است، می‌گوید که شرایط مورد علاقه ایران در داخل افغانستان رسیدن به شرایط سال‌های پیش از ورود شوروی است که بعید است دوباره فراهم بشود. به نظر شهاب فرخیار درست نیست که منتظر صلح فراگیر در افغانستان باشیم، بدون این که بنیان‌های فکری و اجتماعی این کشور تغییر یابد و این چیزی نیست که در اختیار دولت‌ها باشد. از نظر او این اتفاقاتی که رخ می‌دهد از رویدادهای روبنایی‌ست و با هیچ تحول بنیادی و ریشه‌ای همراه نیست.

آقای فرخیار می‌گوید که دولت ایران نیز تلاش دارد که روی این رویدادها تسلط داشته باشد تا بتواند در صورت نیاز به موقع و سریع واکنش نشان دهد.

به گفت‌وگوی کامل با شهاب فرخیار می‌توانید در ایجا گوش دهید: