اقتصاد دولت یازدهم: دولت پشت بانکها ایستاده است
روحانی همانند همه سخنرانی‌هایش می‌گوید که اوضاع اقتصادی ایران فراتر از پیش‌بینی‌ها بهبود یافته است. ادعاهای تکراری او چقدر با واقعیت اقتصادی ایران همخوان است؟
رئیس جمهوری ایران می‌گوید که رونق اقتصادی یعنی رونق بانکها و دولت با همه توان از بانکها حمایت می‌کند، اما بانکها هم باید سود تسهیلات را کاهش داده و جاذبه‌هایشان برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی را بیشتر کنند.
نظام بانکی ایران با بحران روبرو است. اگر تا یک سال قبل این بحران انکار می‌شد، از تابستان امسال که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از «ورشکستگی بخشی از نظام بانکی ایران» خبر داد، مقام‌های دولتی نیز دست به کار شدند تا راهی برای خروج از بحران پیدا کنند.
دولت که عنوان بزرگ‌ترین بدهکار بانکی را یدک می‌کشد، اعلام کرد که بخشی از بدهی خود به نظام بانکی و بانک مرکزی را تسویه خواهد کرد و لایحه‌ای را به منظور اصلاح نظام بانکی به مجلس می‌فرستد.
در پیوند با همین موضوع حسن روحانی رئیس جمهوری ایران دوشنبه ۹ اسفند گفت که دولت او حمایت از بانک مرکزی و بانکها را به عنوان یک برنامه اصلی در دستور کار قرار دارد.
به گفته او دولت در لایحه بودجه ۹۶ منابعی را به حمایت از نظام بانکی و پرداخت بدهی دولت به بانک مرکزی اختصاص داده است.
دولت جمهوری اسلامی در لایحه اصلاح قانون بودجه ۹۵ که به تصویب مجلس رسیده است، منابع ویژه‌ای را به منظور افزایش سرمایه بانکها و پرداخت بدهی دولت به بانکها در نظر گرفته است.
روحانی گفت که این تبصره‌ها به منظور ایجاد رونق و کمک دولت به بانکها بوده است. او رونق بانکها را لازمه رونق اقتصادی ایران برشمرد و از بانک مرکزی و سایر بانکها خواست که اقدامات لازم را برای ایجاد رونق در ساختار بانکی و جلب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی انجام دهند.
تناقض بزرگ ثبات و رشد پایه پولی
رئیس جمهوری ایران بزرگ‌ترین دستاورد دولت یازدهم را ایجاد ثبات در بازار پولی و تورم تک‌رقمی عنوان کرد و گفت که حفظ انضباط پولی و مالی مهمترین علت این وضعیت بوده است.
او در حالی مدعی ایجاد ثبات در بازار مالی و کنترل شاخص‌های پولی و بدهی دولت شد که گزارش بانک مرکزی نشان دهنده رشد این شاخص‌ها است.
براساس گزارش بانک مرکزی طی سه سال گذشته نقدینگی در بازار پولی ایران از مرز یک تریلیون و ۱۸۴ هزار میلیارد تومان گذشته است. همچنین بدهی دولت به نظام بانکی از ۶۴ هزار و ۲۶ میلیارد تومان در آغاز به کار دولت یازدهم تا پایان مرداد امسال به ۱۴۳ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.
حجم پایه پولی در دولت حسن روحانی نیز طی یک دوره سه ساله نزدیک به ۷۰ درصد رشد داشته و از ۹۷ هزار و ۵۸۰ میلیارد تومان به ۱۶۵ هزار و ۵۱۰ میلیارد تومان رسیده است.
روحانی بانکها را عامل افزایش پایه پولی دانست وعنوان کرد که رقابت ناسالم در پرداخت سود و تسهیلات عامل این وضعیت است.
بیشتر بخوانید: اقتصاد دولت روحانی: انباشت بدهی، رشد نقدینگی
محدویت‌های بانکی همچنان پابرجا است
رئیس جمهوری ایران در بخش دیگری از سخنان خود نظام بانکی را تحت فشارهای داخلی و خارجی دانست و گفت که همزمانی این دو فشار رونق بانکی را تحت تاثیر قرار داده است.
او اختلال در روابط خارجی و بودجه سالانه و تحمیل تحریم‌ها که نظام بانکی را با مشکل در داد و ستد و تامین مالی روبرو کرده، عوامل بیرونی موثر در بحران بانکها برشمرد و گفت که تحریم‌های اقتصادی ایران را به ۱۰۰ سال قبل و دوران قاجار بازگردانده است.
روحانی گفت که یکی از دستاوردهای بزرگ دولت او رفع محدودیت سوئیفت برای بانک‌های ایران بوده است. به گفته او پس از برجام تمام توافقات غیر از موضوع بانکها تقریبا به طور کامل و نزدیک به صد در صد اجرایی و عملیاتی شده است.
او کارشکنی و عدم پایبندی امریکا به برجام را یکی از دلایل باقی ماندن بخشی از تحریم‌های بانکی و کند بودن ارتباط بانکی پس از توافق هسته‌ای دانست و گفت: «مقداری به‌خاطر ترس بانک‌های بزرگ دنیا و مقداری هم به‌خاطر عدم وجود جاذبه کافی از طرف بانک های ایران است».
او از مدیران بانکی خواست که با ایجاد جذابیت‌های بیشتر امکان ورود سرمایه‌گذاران و بانک‌های خارجی به نظام بانکی ایران راه فراهم کنند و گفت که «بانکها باید به معنای واقعی کلمه قدرتمند و قوی شده و سرمایه‌های خود را نه با وام بلکه با پول سهامداران افزایش دهند».
روحانی از آمادگی دولت برای فروش سهام به سرمایه‌گذاران خارجی در راستای حمایت از بانکها خبر داد و گفت که صندوق توسعه ملی نیز باید در این زمینه همکاری داشته باشد.
در جدول زیر محور سخنان روحانی و شرایط موجود در اقتصاد ایران را ببینید
| موضوع | نظر روحانی | وضعیت موجود |
| نظارت بانک مرکزی/ بدهی دولت | بانکها مسئول رشد پایه پولی هستند. بانک مرکزی نظارت خوبی داشت. انضباط مالی دولت خوب بود. اعلام آمادگی دولت برای پرداخت بدهی | نقدینگی: یک تریلیون و ۱۸۴ هزار میلیارد تومان. بدهی دولت به بانکها: ۱۴۳ هزار میلیارد تومان. رشد ۷۰ درصدی چاپ پول. رشد دو برابری بودجه جاری دولت. عدم اجرای ۶۳ درصد قوانین بودجه. تحریک تقاضا با سیاست‌های تزریق وام |
| نوسان بازار ارز | دلیل نامشخص است. تورم ۵.۲ درصدی دلار. تورم منفی ۸ دهم درصدی یورو | تورم ۵.۲ درصدی دلار. تورم منفی ۸ دهم درصدی یورو. افزایش رسمی قیمت دلار در بودجه سالانه. آزادسازی مبادلات ارزی. |
| کاهش نرخ سود | نرخ سود باید کاهش یابد. مبنا نرخ تورم است | توقف برنامه کاهش نرخ سود. عدم اجرای کاهش نرخ سود از سوی بانکها. عدم کاهش نرخ سود تسهیلات |
| تسویه بدهی دولت | دولت اعلام کرده که بدهی بانکی را می‌پردازد | افزایش بدهی دولت به بانک مرکزی و بانکها. تسویه بدهی با فروش اوراق تعهدزا. واگذاری سهام دولتی برای رد دیون به بانکها در حالی که بانکها موظف به کاهش سهم در بنگاه‌داری شدند. |
| رشد اقتصادی ۶ درصد و تورم تک رقمی | رشد اقتصادی و تورم تک‌رقمی همزمان برای اولین بار در تاریخ جمهوری اسلامی | افزایش هزینه زندگی به رغم کاهش نرخ تورم رسمی. رشد اقتصادی نفتی و غیراشتغال‌زا. رشد اقتصادی بدون نفت ۹دهم درصدی |
سود تسهیلات باید کاهش باید
رئیس هئیت دولت جمهوری اسلامی وابستگی بانکها به منابع بانک مرکزی، عدم شفافیت صورت‌حساب‌های مالی و پرداخت تسهیلات بیشتر از توان مالی را از مشکلات داخلی بانکها برشمرد و گفت که مشکلات داخلی را خود بانکها باید حل کنند.
رئیس جمهوری ایران دارایی‌های منجمد را از پیامدهای پرداخت تسهیلات بیش از توان بانکها برشمرد و گفت که سود تسهیلات بانکی باید کاهش یابد.
به گفته او بانکها وقتی که بدهی به بار می‌آورند، به بانک مرکزی فشار وارد می‌کنند و این مسئله رشد پایه پولی را به دنبال دارد.
روحانی رقابت بر سر پرداخت سود بیشتر را یکی دیگر از مشکلات بانکداری در ایران برشمرد و گفت که بانکها اولین زیان کننده از افزایش سود تسهیلات هستند.
رئیس جمهوری ایران نرخ تورم را مبنای نرخ سود تسهیلات بانکی دانست و افزود: «زمانی که تورمی یک رقمی است باید سود سپرده‌ها و تسهیلات هم حساب شده باشد.»
نرخ سود سپرده‌های بانکی طی یک سال گذشته در دو مرحله کاهش یافته است. رئیس کل بانک مرکزی ایران وعده کرده بود که نرخ سود بانکی به ۱۵ درصد کاهش یابد.
ولی‌الله سیف چندی پیش کاهش دوباره نرخ سود بانکی را در شرایط موجود غیرممکن و عامل زیان بانکها دانست و گفت که اجرای این برنامه به تاخیر افتاده است.
حسن روحانی در بخش دیگری از سخنان خود از بانک مرکزی خواست که نظارت بر بانکها و به ویژه صورت‌های مالی بانکها را افزایش دهد.
او با اعلام اینکه «دولت با همه توان از افزایش نظارت بانک مرکزی حمایت می‌کند»، رتبه‌بندی بانکها را یکی از راهکارهای افزایش نظارت دانست و گفت که این برنامه باید اجرایی شود.
رئیس دولت ایران اجرای این برنامه را همراه با فشار از سوی بانکها دانست اما به گفته او «باتوجه به اعتماد مردم به بانک مرکزی باید به آنان بگوید ریسک در هر یک از بانک ها چقدر است.»
بیشتر بخوانید: نرخ سود بانکی به ۱۵ درصد کاهش می‌یابد.
بانکها چگونه کاهش نرخ سود را دور می‌زنند؟
دلیل گرانی دلار مشخص نیست!
روحانی در آستانه نام‌نویسی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری سال آینده کارنامه دولت یازدهم در کنترل نرخ ارزهای خارجی را موفقیت‌آمیز عنوان کرد و مدعی شد که ارزش برابری ریال در برابر یورو افزایش یافته است.
به گفته او نرخ تورم دلار طی سه سال گذشته حدود ۵.۲ درصد و متاثر از بازار جهانی و التهاب‌های مقطعی بوده است.
رئیس دولت گفت که استدلال رئیس کل بانک مرکزی در باره نوسان قیمت دلار در ماه‌های گذشته را نمی‌پذیرد. قیمت دلار در آغاز زمستان امسال از مرز ۴ هزار تومان نیز عبور کرد.
ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی همزمانی اربعین و سال نو میلادی و افزایش تقاضا برای ارز را یکی از دلایل گرانی دلار دانسته بود. حسن روحانی گفت که این استدلال غیرقابل پذیرش است و دلایل نوسان قیمت باید مشخص شود.
او همچنین خواستار تغییر ارز مبنا برای محاسبه نرخ تورم ارزها از دلار به یورو شد و گفت که حجم زیادی از تجارت خارجی ایران با یورو صورت می‌گیرد.
روحانی مدعی شد که ارزش برابری یورو در برابر ریال طی چهار سال گذشته هشت دهم درصد کاهش یافته است.
بیشتر بخوانید: گرانی دلار: دولت به دنبال کشف «جمشید بسم‌الله جدید»
بودجه ۹۶؛ گرانی دلار قطعی شد
اگر برجام نبود؟
رئیس جمهوری ایران که تا پیش از توافق هسته‌ای، حل مشکلات اقتصادی ایران را به باز شدن گره پرونده هسته‌ای مرتبط می‌دانست، منتقدان برجام را کسانی دانست که از سر سیری حرف می‌زنند.
او گفت که اگر برجام صورت نگرفته بود صادرات نفت ایران ۲۰۰ هزار بشکه در روز بود.
حسن روحانی در آستانه آغاز نام‌نویسی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری توافق ایران با غرب بر سر پرونده هسته‌ای را یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای دولت خود برشمرد و گفت که اگر برجام صورت نگرفته بود الان صادرات نفت روزانه ۲۰۰ هزار بشکه بود.
رئیس جمهوری ایران صادرات روزانه نفت جمهوری اسلامی را ۲.۲ میلیون بشکه در روز اعلام کرد و گفت که وزارت نفت ظرف شش ماه پس از توافق با سرمایه‌گذاری حدود یک میلیارد دلار به این میزان از صادرات دست یافته است.
روحانی همانند سایر سخنرانی‌های خود طی دوران ریاست جمهوری برای چندمین بار از پایان رکود اقتصادی در ایران خبر داد. او رشد اقتصادی ایران را ۶ درصد اعلام کرد و گفت که حفظ نرخ تورم تک رقمی تا پایان سال و رشد اقتصادی موجود برنامه اصلی دولت او خواهد بود.
نظرها
فرهاد - فریاد
واقعا دست مریزاد که می توانی مانند هم سلفان خود اینگونه جمله پردازی کنی . آقای روحانی به همین حرفهائی که زدی یک کم فکر کنید ببینید چه جفنگیاتی به خورد مردم میدهید جذابیت سرمایه از طریق سیستم بانکی یعنی افزایش سود بانکی در حالی که شما از بانکها تقاضا می کنید که نرخ سودهایشان را کاهش دهند . شما از بانکها با فریبکاری خواهش و تمنا می کنید اما مگر همین شما و دولتهای جمهوری اسلامی نبده است که برای بانکها افزایش سودهای بانکی را به تصویب می رساند و بخشنامه برای افزایش سود بانکی می داده است ؟ اما امروز نمی توانید بخشنامه صادر کنید ؟ فقط به این دلیل که نمی خواهید مسئولیت قبول کنید فقط به این خاطر که ۳۵ درصد گردش مالی بانکها در اختیار بیت خامنه ای سپاه پاسداران و حوزه های علمیه است ؟ شما بعنوان مسئول دولت باید پاسخ دهید چرا سود بانکی سه برابر نرخ تورم است چرا سه برابر و چرا علاوه بر این سود باز هم کارمزد جداگانه گرفته می شود ؟ اما دلیل بالای نرخ سود دلالان بازار هم هستند زیرا با گشایش اعتبار اقدام به خرید کالاهای خارجی کرده و در طی مدتی کوتاه بیش از ده برابر قیمت در بازار داخلی به فروش می رسانند البته نرخ سود اینها هم ۴ درصد است نه بیشتر زیرا این مملکت بی صاحب است و بانکها در اختیار آیت الله های تاجر سرداران تاجر و رانت های بیت خامنه ای و مدیران دولتی ست از اینرو کسی جرئت ندارد بخشنامه بنویسد و جالب است که خود دولت قیمت دلار را افزایش میدهد بعد می گوید کی بود کی بود ما نبودیم . آقای روحانی شما به تناقضات گزارش بانکی خودتان توجه کنید ببینید که بانکها و دولت ورشکسته است بحران سرتا پای این حکومت را گرفته است و هزینه ی دولت بجای کاهش هر روز افزایش یافته و کل بودجه را رانت خواران و بخشهای انگلی مانند سرداران آخوندها سپاه پاسداران و حوزه های علمیه بخودشان اختصاص داده اند و مردم زیر بار هزینه های دولت در فقر مطلق بسر می برند .