● پرونده ویژه
کارگران: محرومیت و مقاومت
به مناسبت اول ماه مه/ ۱۱ اردیبهشت، روز جهانی کارگر
گزیده‌ای از مطالب زمانه درباره مسائل و مشکلات روزمره کارگران، جنبش کارگری و چالش‌های پیش روی کارگران- پرونده‌ای به مناسبت اول ماه مه، روز جهانی کارگر.
کارگران و وضعیت زندگی‌شان در ایران به چشم کمتر مقام مسئولی می‌آید؛ مگر در آستانه انتخابات و برای گرفتن رأی‌شان. زحمتکشان اغلب می‌گویند که برای مسئولان آنان نه مشکل‌اند نه راه‌حل. دولتمران همه جا مشکل می‌بینند جز در زندگی آنان. گویا کسی جایی به حساب‌‌شان نمی‌آورد و طرح و برنامه‌ای برای‌شان ندارد.
یک کارگر می‌گوید:
«بمیریم کسی نمی‌پرسد چرا مردید؛ .... من هر شب از خودم می‌پرسم چرا زنده‌ام؟ قبلاً می‌گفتم به خاطر زن و بچه. زن بیچاره که بدتر از ما سوخته و تباه شده. این بچه‌ها هم مگر قرار است چیزی غیر از خود ما بشوند؟»
این درد دل‌ها از گوشه و کنار ایران در رسانه‌های دولتی و غیردولتی بازتاب می‌یابند اما انگار گوش شنوایی برای‌شان وجود ندارد.
در یک سال گذشته کارگران برای بقا و دستیابی به حداقل رفاه که بازسازی نیروی کارشان را ممکن کند، علاوه بر کار کردن، در سه عرصه مقاومت و مبارزه کرده‌اند:
- جلوگیری از تصویب لایحه اصلاح قانون کار
- تلاش برای دریافت دستمزدهای عقب افتاده
- وادار کردن شورای عالی کار به تعیین حداقل دستمزد درخور یک زندگی انسانی
و همه اینها همزمان با مقابله با اخراج‌ها.
این مبارزه و مقاومت در حالی صورت گرفته است که کارگران از حق آزادی بیان و اجتماع و حق ایجاد تشکل‌های مستقل کارگری بی‌بهره مانده‌اند و این شرایط فشار و بار سنگینی را بر دوش فعالان کارگری گذاشته است. با وجود این، به نظر می‌رسد اعتراض‌های صنفی و مدنی کارگران در برخی زمینه‌ها برای‌شان موفقیت‌هایی به دنبال داشته است:
مهم‌ترین دستاورد کارگران در سال گذشته ناکام گذاشتن دولت اعتدال و امید در اصلاح قانون کار به نفع کارفرمایان بود. دولت یازدهم هم مانند دولت دهم نتوانست لایحه اصلاح قانون کار را به تصویب برساند. کارگران که یک بار دولت محمود احمدی‌نژاد را در تصویب این لایحه ناکام گذاشته بودند، به دولت حسن روحانی هم اجازه ندادند حقوق مندرج در قانون کار فعلی را از آنان سلب کند.
تلاش و مبارزه برای کسب دستمزدهای معوقه و بالا بردن حداقل دستمزد بخش دیگری از واقعیت‌های مقاومت و مبارزه کارگری بوده که گاه با پیروزی و پیشروی همراه شده و در موارد بسیاری هم به نتیجه مورد نظر نرسیده است. هنوز کارگران شاغل و بیکار شده زیادی هستند که دستمزدها و دیگر مطالبات مربوط به روزها و حتی ماه‌ها کار را دریافت نکرده‌اند.
اعتراض‌های گسترده و تجمع‌های چشمگیر کارگران برای افزایش دستمزد (از جمله مقابل مجلس شورای اسلامی)، گرچه نتوانست شورای عالی کار را وادار کند دستمزدی متناسب با هزینه‌های زندگی کارگران تعیین کند، اما این شورا برای اولین بار سبد معیشت یک خانواده را محاسبه کرد؛ گرچه مقرر کرد حداقل دستمزد سال ۹۶ کمتر از ۴۰ درصد سبد معیشت باشد.
بیکاری و مقاومت در برابر بیکارسازی اما جدی‌ترین چالش پیش روی کارگران بوده و هست و بیشتر انرژی کارگران شاغل و بیکار در سراسر ایران در این راه خرج شده و می‌شود.
با توجه به فرا رسیدن اول ماه مه/ ۱۱ اردیبهشت، روز جهانی کارگر ، گزیده‌ای از مطالب زمانه در رابطه با مسائل و مشکلات روزمره کارگران، جنبش کارگری و چالش‌های پیش روی کارگران در مجموعه زیر گرد‌آوری شده است.
■ اعتراض‌های کارگری
راه‌های اعتراض صنفی و مدنی کارگران در ایران بسته شده است. آن‌ها حق تشکیل سندیکا و اتحادیه مستقل ندارند و حق اعتراض و اعتصاب نیز از ایشان دریغ شده. برای فعالان کارگری اغلب حکم‌های سنگین قضایی صادر می‌شود و عاقبت کارشان می‌شود بازداشت و حبس. گزیده‌ای از مطالب زمانه درباره اعتراض‌های کارگری:
در اسفند ۹۵ نیز مانند سال‌های گذشته، قرارداد کاری کارگران برخی از کارخانه‌ها تمدید نشد. در تعداد دیگری از کارخانه‌ها به کارگران وعده راه‌اندازی تولید در سال ۹۶ داده شد و در بسیاری از کارخانه‌ها معوقات مزدی کارگران که گاه به یک سال می‌رسید بلاتکلیف ماند. در فروردین سال ۹۶ کارگران ماندند و وعده‌های اجرا نشده و دستمزدهای پرداخت نشده.
شماری از “از فعالین صنفی معلم و کارگری و مدنی” با صدور بیانیه‌ای خواهان پایان دادن به امنیتی اعلام کردن فعالیت‌های صنفی شدند. این بیانیه که با ابتکار جمعی از کارگران و معلمان تهیه شده، طی ۴۸ ساعت به امضای هزار تن از فعالان مدنی، معلم و کارگر رسیده است.
رانندگان شرکت واحد اتوبوس‌رانی تهران و حومه در اعتراض به برخورد خشن پلیس با تجمع روز یک‌شنبه ۱۴ آذر کارکنان و رانندگان این شرکت، در اعتراضی مدنی و مسالمت‌آمیز، روز دوشنبه ۱۵ آذر، با حداکثر ۳۰ کیلومتر سرعت و چراغ‌های روشن حرکت می‌کنند.
صدها تن از کارگران نیشکر هفت‌تپه خواهان دریافت دستمزد و مطالبات عقب‌مانده خود هستند. آن‌ها همچنین به ابلاغیه مدیریت که خواهان جلوگیری از اعتراضات کارگری به هر نحوی‌ست، اعتراض دارند.
میترا فخیم- عاملی که کارگران شهرداری‌ها را از رشت تا خرمشهر و از رشتخوار (استان خراسان) تا بروجرد به حرکت درآورده، ماه‌ها حقوق عقب افتاده و حق بیمه پرداخت نشده است.
اعتراض‌های کارگری به دنبال بیکاری کارگران یا پرداخت نشدن دستمزدهای‌شان در شهرهای مختلف ایران ادامه دارد.
چند تشکل کارگری در ایران خواستار توقف طرح ادغام منابع مالی صندوق درمان تامین اجتماعی با سازمان بیمه سلامت شدند.
برای پیگیری دلایل شکل‌گیری معضل مسکن کارگران شرکت واحد و چالش آن‌ها با مدیر‌عامل شرکت و شهرداری، زمانه با مهدی کوهستانی، مشاور اتحادیه‌های جهانی کارگری گفت‌و‌گو کرده است.
«کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار» در نامه‌ای به علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به مشکلات کارگران، شش خواسته کارگری را طرح و از وزیر کار خواسته است به وعده‌های خود هنگام گرفتن رأی اعتماد از مجلس عمل کند.
■ بیکاری
روند تعطیلی صنایع و اخراج گسترده کارگران و بیکارسازی آن‌ها همچنان ادامه دارد. کارگرانی هم که اخراج نشده‌اند و در “حاشیه امن” قرار دارند (تا به حال تعدیل یا اخراج نشده‌اند)، اغلب با دستمزدها و بیمه‌های معوقه روزگار می‌گذرانند. گزیده‌ای از مطالب زمانه درباره کار و بیکاری:
کارگران پلاسکو حالا نه شغل دارند و نه منبع درآمد دیگری برای تامین زندگی. به نظر می‌رسد وعده‌های دولت برای بیمه چهار ماهه نیز در حد حرف باقی بماند. سرنوشت کارگران پلاسکو چه خواهد شد؟
نابرابری درآمدی و نرخ بیکاری در ایران افزایش یافته است. نرخ بیکاری زنان و جوانان روندی صعودی دارد و سهم بخش صنعت در اشتغال در مسیر نزولی حرکت می‌کند.
دولت می‌بایست در سال گذشته ۴۰۰ هزار شغل ایجاد می‌کرد اما توفیقی به دست نیاورد. رییس جمهوری ایران از مخالفانش خواست به جای «حرف‌های صد من یک غاز» با دولت همراهی کنند.
یکی از بازرسان «کانون کارگران ساختمانی کشور» می‌گوید نظام سهمیه‌بندی بیمه کارگران ساختمانی باعث شده بخشی از این کارگران از بیمه تأمین اجتماعی محروم شوند.
مدیر منابع انسانی شرکت طراحی و مهندسی صنایع انرژی (EIED ) اخراج ۲۰۰ کارگر این شرکت را تکذیب کرده. او در همان حال حکم پایان کار این کارگران را امضاء کرده و به دست آنان داده. کارگرانی که این احکام را دریافت کرده‌اند می‌پرسند مسئولان شرکت طراحی و مهندسی صنایع انرژی چگونه می‌توانند نامه‌های پایان خدمت را تکذیب کنند؟
میترا فخیم- کارخانه آلومینیوم المهدی؛ کارگران قربانی معامله میان سازمان خصوصی‌سازی و مالک فعلی کارخانه شده‌اند. اولی در عمل مجوز اخراج ۶۲۰ تن از کارگران را امضا کرده و دومی، آن‌ها را سر می‌دواند.
بهمن احمدی عمویی، روزنامه‌نگار مقیم ایران، راه‌حل مشکل بیکاری را تنها توانمند سازی اقتصاد کلان و ملی کشور می‌داند. به گفته او اگر این امر صورت بگیرد خواه ناخواه تعداد کسانی که وارد جرگه دستفروشی می‌شوند، کم خواهد شد.
همین بیخ گوش دولت و ما، جایی در همین پایتخت شلوغ، تمام آن چیزی که بعد از یک ماه کار کردن نصیب بعضی‌ها می‌شود، ۵۰۰ هزار تومان است.
■ معیشت کارگران
کارگران در ایران در حالی به استقبال روز جهانی کارگر می‌روند که مشکلات معیشتی وضعیت آن‌ها را هر روز دشوارتر از روز قبل می‌کند. تورم و افزایش هزینه‌های زندگی اما آن‌چنان که باید به چشم شورای عالی کار نمی‌آید و همچنان منافع کارفرمایان بر رنج کارگران می‌چربد. گزیده‌ای از مطالب منتشر شده در زمانه درباره تعیین حداقل دستمزد کارگران در سال ۹۶:
- پرونده
۴۸۰ کارگر در مسجد سلیمان پیشنهاد داده بودند به جای مزد، فروشگاه‌های شهر به آن‌ها مایحتاج‌شان را تحویل دهند و آن‌ها هم کارخانه را فعال نگاه دارند. کارگران بیکار شدند.
■ اصلاح قانون کار
لایحه اصلاح قانون کار از جدی‌ترین چالش‌های پیش روی کارگران در سال گذشته بود که در نهایت وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی این لایحه را از مجلس پس گرفت. گزیده‌ای از مطالب منتشر شده در زمانه درباره این لایحه و مقاومت‌های کارگری در برابر آن:
- پرونده
نظرها
نظری وجود ندارد.