ازدواج موقت زمینه‌ساز گسترش ایدز است

شیرین احمدی‌نیا، مدیرکل پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور گفته زنان مقابل ایدز بیش از مردان آسیب‌پذیرترند، ازدواج موقت زمینه ساز گسترش ایدز است و در این زمینه آمار موثقی وجود دارد.

زهرا غلامی‌نژاد، کارشناس ایدز هم گفته که سال ۱۳۸۱ فقط پنج درصد مبتلایان زن بودند اما سال ۱۳۹۳ این آمار به ۱۱ درصد رسیده است. او تاکید کرده که ابتلای زنان به آچ‌ای‌وی به معنای آلوده‌ شدن کودکان به این ویروس است و زنگ خطر جدی برای دولت و جامعه به حساب می‌آید.

در نشست «ایدز، مادری و آسیب پذیری مضاعف زنان» اعلام شد که نرخ عفونت اچ.آی.وی در مقایسه با مردان با سرعت بیشتری نزد زنان در حال افزایش است و در میان زنان هم، زنان جوان بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

ویژگی خاص و نگران کننده درباره ایدز در ایران نسبت به سرعت رو به رشد تعداد موارد ابتلا از طریق ارتباطات جنسی محافظت نشده در مقایسه با سایر روش‌های انتقال ویروس است که با آغاز «موج سوم ایدز» در ایران شناخته شده است.

شیرین احمدنیا گفته تفاوتی در نحوه ابتلای به این ویروس در ایران دیده می‌شود و آن نسبت بالاتر انتقال از طریق سرنگ آلوده (در میان معتادان و افراد زندانی) است.

در میان زنان، نسبت قابل توجهی را مبتلایانی تشکیل می‌دهند که در چارچوب روابط زناشویی و در کانون خانواده مبتلا شده‌اند یعنی از طریق همسرشان و در چارچوب ایفای نقش همسری و مادری بیمار شده‌اند.

با توجه به ویژگی‌های جنسیتی و تاثیر آن در ابتلا به این بیماری، توجه به مساله تفاوت‌های جنسیتی موضوع مهمی است که در ایران هم کم‌کم مورد توجه قرار گرفته است.

عضو هیات مدیره انجمن جامعه شناسی ایران در این زمینه تاکید کرده که در روند رو به گسترش ایدز در جهان، تهدید ایدز برای زنان در مقایسه با مردان بالاتر است و دلیل آن این است که از لحاظ بیولوژیک تفاوت‌های دستگاه تناسلی زنان و مردان، زنان را در وضعیت ابتلاپذیری و آسیب پذیریِ بالاتری قرار داده به طوری‌که سطوح مخاطی بیشتری در معرض آلودگی به ویروس قرار دارد.

بعد دیگر جنسیتی این مساله، وضعیت نازل‌‌تر اقتصادی اجتماعی زنان در مقایسه با مردان و وابستگی آنها به مردان است که آنها را در معرض خطرهای بیشتری قرار می‌دهد و کنترل آنها را بر شرایط محدود می‌کند. احمدنیا تاکید می‌کند که وابستگی اقتصادی زنان به شرکای زندگی‌شان، باعث آسیب پذیری بیشتر آنها می‌شود زیرا از قدرت تصمیم‌گیری برای محافظت از خود در مقابل مخاطره ابتلا به ویروس اچ آی وی برخوردار نیستند.

احمدنیا نابرابری در روابط جنسیتی را عامل برقراری هنجارهای رفتاری متفاوت در میان مردان و زنان دانسته، به این ترتیب که در جایی که از زنان انتظار می‌رود پایبند به شرایط تک همسری باشند و وفادار به همسران خود باشند، شوهران‌شان از سوی جامعه با چندان ممانعتی در زمینه وارد شدن‌شان به روابطی خارج از چارچوب زناشویی که حتی در مواقعی در چارچوب کاملا شرعی نیز  صورت می‌گیرد، مثلا در قالب ازدواج موقت روبه رو نیستند.

مقاومت و عدم تمایل به استفاده از کاندوم در فرهنگ‌ها و خرده فرهنگ‌های ایران، باعث می‌شود که زنان قدرت لازم برای وادار یا تشویق کردن همسران‌شان به استفاده از آن برای مقابله با ویروس اچ.آی.وی برای محافظت از خودشان نداشته باشند.

احمدنیا همچنین به در اختیار نداشتن مراجع و منابع سالم و معتبر در زمینه روابط جنسی اشاره کرده که باعث شده در بسیاری از موارد پورنوگرافی تبدیل به منبع کسب اطلاعات شود و الگوهای ناسالم زمینه را برای اعمال خشونت و بی تدبیری برای پیشگیری از ایدز و سایر بیماری های مقاربتی گسترش می‌دهد.

خشونت و پرخاشگری در خانواده، بروز رفتارهای پرخطر، عدم رعایت حقوق بهداشت باروری، انتظارات و حریم خصوصی متقابل همسران، و ... از جمله مسائل و مشکلات رایج در زمینه ارتباطات سالم و سلامت اجتماعی همسران است که زنان را آسیب پذیرتر می‌کند؛ به ویژه زنانی که از پایگاه اقتصادی اجتماعی پایینی برخوردار باشند و نتوانند در یک چانه‌زنی معقول و منطقی در مقابل تحمیل شرایط نامطلوب ایستادگی کنند.

افراد اچ آی وی مثبت به طور کلی به قربانیان تبعیض و انگ منفی ایدز تبدیل می‌شوند و قربانی انواع خشونت و طرد و تبعیض هستند که در این زمینه نیز، زنان به نسبت بالاتری در مقایسه با مردان،به نسبت بیشتری این فشارها را تحمل می‌کنند.

شیرین احمدنیا تاکید کرده که دلیل این فشار بیشتر این است که جامعه همواره مدارای بیشتری نسبت به مردان مبتلا روا می‌دارد، زیرا تصور بر این است که زنان مبتلا از دایره نجابت خارج شده یا زنانی بی مسئولیت و بی بند و بار بوده‌اند و بنابر این  فشار و عذاب ناشی از باورهای غلط و برچسب‌زنی علیه مبتلایان به این ویروس، برای زنان به شکلی مضاعف تجربه می‌شود.