معاون دادستان کل ایران: عدم دسترسی کامل به سرورهای تلگرام مصداق «کاپیتولاسیون» است

معاون دادستان کل ایران ناتوانی در نظارت کامل بر شبکه‌های اجتماعی تلگرام و اینستاگرام را خلاف عزت و منافع ملی دانست و از شناسایی هزاران کانال تلگرامی فعال «علیه امنیت کشور و نظام جمهوری اسلامی» سخن گفت.

عبدالصمد خرم‌آبادی، معاون دادستان کل ایران در امور فضای مجازی شنبه، ۲۴ تیرماه مدعی شد که «تاکنون حدود هشت هزار کانال تلگرامی مجرمانه که علیه امنیت کشور و نظام جمهوری اسلامی ایران و علیه مقدسات و هویت ملی، دینی و فرهنگی مردم مشغول فعالیت هستند شناسایی شده و فهرست این کانال‌ها بارها با دستور قضایی جهت فیلتر شدن برای وزارت ارتباطات ارسال شده است ولی تا کنون فیلتر نشده‌اند.»

او ادعا کرد که دستور قضایی انسداد برخی از این کانال‌ها «بیش از ۴۰ مرتبه» به وزارت ارتباطات ارسال شده، اما این وزارت‌خانه از مسدودکردن کانال‌های یادشده سرباز زده است.

تلگرام محبوب‌ترین سرویس پیام‌رسان رمزگذاری‌شده در ایران است. بیش از ۲۳ میلیون کاربر تلگرام، یعنی حدود نیمی از کاربران این سرویس پیام‌رسان رمزگذاری‌شده در جهان در ایران زندگی می‌کنند.

اما بخش‌هایی از حکومت ایران، به‌خصوص سپاه پاسداران و قوه قضائیه برخوردها با فعالان مجازی در تلگرام را شدت بخشیده‌اند.

اواخر سال گذشته بازداشت فعالان فضای مجازی خبرساز شد. روز چهارشنبه ۲۵ اسفند ۹۵، مأمورانی که ابتدا از آن‌ها به عنوان وابستگان یک نهاد اطلاعاتی و نظامی نام برده شد و بعد مشخص شد که مأموران اطلاعات سپاه بوده‌اند، ۱۲ ادمین‌ چند کانال خبری اصلاح‌طلب را بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل کردند. گفته شد که ادمین‌های کانال‌های «اصلاح‌طلبان نیوز»، «اصلاحات نیوز»، «مجمع اصلاح‌طلبان» و «حامیان دولت» در میان بازداشت شدگان هستند.

دولت حسن روحانی، رئیس‌جمهوری به شدت از این مسئله انتقاد کرد، اما روند بازداشت فعالان تلگرامی و انسداد کانال‌ها پس از انتخابات نیز ادامه دارد.

«انتقال سرور هم مشکل را حل نمی‌کند»

خرم‌آبادی که دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در فضای مجازی است، به انتقاد از وزارت ارتباطات پرداخت و گفت که این وزارت‌خانه «تسلیم تصمیم مدیر تلگرام است».

به گفته خرم‌آبادی، وزارت ارتباطات دلیل مسدودنشدن این کانال‌ها را عدم تبعیت «مدیر تلگرام» از دستورهای قضائی ایران عنوان کرده است.

پیش از این مقام‌های ایرانی خواستار انتقال سرورهای تلگرام به ایران شده بودند اما اکنون معاون دادستان کل ایران می‌گوید که حتی انتقال سرورهای تلگرام به ایران به تنهایی مشکلی را حل نمی‌کند و این شرکت باید «حق اعمال حاکمیت» بر این سرورها را به ایران بدهد. این یعنی دسترسی تمام و کمال ایران به محتوای ردوبدل‌شده از طریق سرورهای تلگرام.

خرم‌آبادی عدم دسترسی به سرورهای تلگرام را مصداق «کاپیتولاسیون» دانست و گفت که «وزارت ارتباطات برای بیگانگان در فضای مجازی اتوبان‌کشی کرده است. دلیل این مدعا این است که در حال حاضر بیش دو سوم پهنای باند فضای مجازی کشور در اشغال بیگانگان است.»

کاپیتولاسیون در حقوق بین الملل به معنای سپردن حق محاکمه و رسیدگی قضائی به جرایم شهروندان یک کشور بیگانه به نماینده حقوقی آن کشور است که به خصوص در کشورهای تحت استعمار اعمال می‌شد و در گفتار نظامی به معنای تسلیم شدن در جنگ علیه نیروی متخاصم. محافظه‌کاران حکومت ایران اما این اصطلاح را در مورد بسیاری از توافق‌ها و حتی موضوعات فرهنگی و اصلاحات اجتماعی به کار برده اند.

خرم‌آبادی در ادامه گفت که به دلیل عدم دسترسی به سرورهای تلگرام و اینستاگرام مدیریت فضای مجازی به طور مستقل از سوی حکومت ایران ممکن نیست و این مسأله را بر خلاف «عزت و امنیت ملی» دانست: «برای نظام قدرتمندی مانند جمهوری اسلامی که ابرقدرت‌ها خصوصا آمریکای جهانخوار را سرجاشان نشانده است زیبنده نیست که مسئولین فضای مجازی آن نتوانند جلو اراجیف چند کانال را که سر در آخور بیگانگان دارند بگیرند .»

او دست‌آخر راه‌حل موجود را عدم اجازه فعالیت به «شبکه‌های اجتماعی خارجی» دانست.

چندی پیش روسیه تهدید کرد که اگر تلگرام روند ثبت قضایی در این کشور را انجام ندهد، این شبکه را در داخل روسیه مسدود می‌کند. مدیریت تلگرام در این زمینه تسلیم شد. این خبر فعالان ایرانی را نگران کرد که تهدیدهای حکومت ایران نیز شاید تلگرام را وادار به تسلیم کند. تلگرام در روسیه تنها ۷ میلیون کاربر دارد و در ایران ۲۳ میلیون.

در همین زمینه