افزایش کار کودکان در ایران با وجود کاهش جهانی شمار کودکان کار
نایب رییس انجمن حمایت از حقوق کودکان باور دارد کار برخی کودکان هزینه اجاره خانه و معیشت خانواده را می دهد و اگر کار از آنها گرفته شود از صحنه روزگار محو خواهند شد.
سازمان جهانی کار دوازدهم ژوئن/ ۲۲خرداد امسال گزارشی را منتشر کرد که بر اساس آن تعداد کودکان کار در جهان به میزان یک سوم کاهش یافته است.
بر مبنای این گزارش که و آماری که به مناسبت روز جهانی مبارزه با کار کودکان منتشر شد، شمار کودکان کار از سال ۲۰۰۰ میلادی تا امروز (در طول ۱۷سال گذشته) کاهش یافته و از ۲۴۶ میلیون نفر به ۱۶۸ میلیون نفر رسیده است.
با وجود این آمار اما شمار کودکان کار در ایران رو به افزایش است: روز جهانی مبارزه با کار کودکان و بیتوجهیها به کودکان کار در ایران
نایب رییس انجمن حمایت از حقوق کودکان، روز جمعه ۲۳ تیر به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفته است: «متاسفانه با وجود اینکه در سطح جهان آمار کودکان کار رو به کاهش بوده اما در ایران شاهد افزایش تعداد کودکان کار هستیم.»
طاهره پژوهش یکی از دلایل این امر را ساختارهای اقتصادی کشور دانسته و گفته است تا زمانی که این وضعیت اصلاح و فقر ریشه کن نشود، این روند ادامه خواهد داشت.
نایب رییس انجمن حمایت از حقوق کودکان:
«زمانی که حداقل دستمزد یک کارگر ۸۰۰ هزار تومان است درحالی که قیمت اجاره خانه ها سر به فلک می زند، با یک محاسبه سرانگشتی می توان فهمید با این میزان حقوق و دستمزد حتی نمیتوان یک سرپناه مناسب داشت و از حداقل ها بهره مند بود. به این ترتیب وقتی از اوضاع اقتصادی نابسامان خود آگاه نیستیم و ساختارهای غلط را اصلاح نمی کنیم، عجیب نیست که در آیین نامه هامان مدعی شویم با پرداخت ماهانه ۵۰ هزار تومان به هر کودک کار می توان آنان را به چرخه تحصیل برگرداند و از رشد این معضل در کشور جلوگیری کرد.»
به گفته خانم پژوهش، لازمه خارج کردن یک کودک از چرخه تولید درک صحیح از شرایط اجتماعی و اقتصادی کشور است.
این فعال اجتماعی معتقد است در حال حاضر کار برخی کودکان کار هزینه اجاره خانه و معیشت خانواده را تامین می کند و اگر کار از آنها گرفته شود به طور کلی از صحنه روزگار محو خواهند شد: «به همین دلیل است که مسئولان باید برای اصلاح ساختارها اقدام کنند.»
- بر اساس پیمان نامه حقوق کودک، هر کودکی باید از کودکی تا بزرگسالی تحت مراقبت و حمایت های خانواده قرار گیرد و بتواند با توجه به بالاترین استانداردهای جامعه، رشدی همه جانبه داشته باشد تا استعدادهایش شکوفا شوند. دولت ها موظفند رشد کودکان در جامعه را تضمین کنند. موضوع کودکان کار هم موضوعی اجتماعی است که محصول فقدان مدیریت اجتماعی و نداشتن آمارهای صحیح است و نمی توان آن را به قشر و گروه خاصی منحصر و محدود دانست.
این اظهارات اما در حالی مطرح شده است که مراجع رسمی و حکومتی در ایران آمار دقیقی از شمار و عده کودکان کار در شهرها و استان های مختلف کشور ارائه نمی کنند. دولت و رسانههای رسمی هم معمولاً تلاش می کنند سرنوشت کودکان کار را با عملکرد گروههای بزرگ مافیایی گره بزنند.
بر اساس برخی گزارش ها و آمارهای موجود (از منابع رسمی و غیررسمی) اما کودکان کار در ایران اغلب دارای خانواده هستند. آنها بیشتر برای امرار معاش خواهران و برادران کوچکتر خود یا پدر و مادر بیکار یا معتادشان مجبور به ترک تحصیل و کار کردن می شوند.
طاهره پژوهش در این باره گفته است: «در گذشته کودکان ایرانی در بخش های کشاورزی فعال بودند اما این بار به دنبال آن هستیم تا از اشکال پنهان کار کودک، به ویژه دختران صحبت کنیم.»
کار در کارگاه های قالیبافی یکی از اشکال کار دختران به عنوان کودکان کار است و بخش عمده ای از کار بافت فرش ایرانی که در جهان مطرح است بر دوش دختران بوده است.
نایب رییس انجمن حمایت از حقوق کودکان از لزوم شناسایی خانواده های دارای کودکان کار و در نظر گرفتن یارانه ای ویژه برای آنها خبر داده است: «این شناسایی باید از طریق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی انجام شود و خدمات مددکاری هم از طریق همین وزارتخانه به این خانواده ها ارائه شود تا به توانمندی اقتصادی برسند و در بلندمدت حتی نیازمند دریافت یارانه هم نباشند. البته اجرای تمامی این اقدامات نیازمند اصلاح ساختارهای اقتصادی و اجتماعی کشور است.»
طاهره پژوهش:
«خانواده هایی که زیر خط فقر هستند، دریافتی بسیار محدودی داشته و قادر به تامین حداقل های زندگی خود نیستند. به این ترتیب نیاز است تا وضعیت پرداخت یارانه های نقدی نیز در کشور اصلاح شود.»
از سوی دیگر اما «بردگی کودکان کار» یکی از معضلات اجتماعی پیش روی ایرانیان است.
خانم پژوهش درباره این معضل جدی گفته است این مساله در کودکان کار مهاجر و به طور خاص در منطقه دروازه غار و هرندی تهران بسیار رایج است: «برخی از این کودکان حتی برای حمام کردن هم باید از استاد کار یا صاحب کار خود اجازه بگیرند یا برخی اوقات تا ساعت ۱۲ شب مشغول کار هستند و حتی بیش از ۲ ساعت در روز وقت خالی ندارند.»
کودکان کار مهاجر در ایران اغلب کارت و اوراق شناسایی ندارند و در صورتی که حقوقشان ضایع شود و دستمزدشان پرداخت نشود، نمی توانند به مراجع قضایی شکایت کنند.
حتی اورژانس اجتماعی هم هنگام مراجعه این کودکان به علت مهاجر بودن آنها به مسائل شان رسیدگی نمی کند: «عدم آشنایی این کودکان با حقوق خود و معیارها و شاخص های سلامت نیز یکی از مشکلات و چالش های اصلی در راه رساندن آنان به سلامتی است.»
بیمارستانی برای کودکان کار
انجمن حمایت از حقوق کودکان در طول ۱۲ سال گذشته در تلاش بوده است از طریق سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت بیمارستانی را در سطح شهر به کودکان کار اختصاص دهد. سازمان بهزیستی پیش از این از پیگیری این مساله و امکان محقق شدن آن در آینده ای نزدیک خبر داده بود اما این امر تاکنون محقق نشده است.
نایب رییس انجمن حمایت از حقوق کودکان گفته است اختصاص یک بیمارستان به کودکان کار هیچ هزینه ای برای دولت ندارد: «با اختصاص این بیمارستان و اعلام این خبر که تمامی کودکان کار در مناطق شوش، ناصر خسرو و ...، با اخذ معرفی نامه از سازمان های مردم نهاد فعال در حوزه حقوق کودک می توانند برای دریافت خدمات درمانی مراجعه و از خدمات رایگان بهره مند شوند، بسیاری از آسیب های موجود در حوزه کودکان کار کاهش خواهد یافت.»
خانم پژوهش در این زمینه به تجربه موفق این کار در دیگر کشورها اشاره کرده و گفته است: «در حال حاضر تمامی کودکان کار در هند چنانچه به هر بیمارستانی در هر نقطه ای از کشورشان مراجعه کنند، درمان شان رایگان است. ما می توانیم از تجربه موفق سایر کشورها در این زمینه الگوبرداری کنیم.»
نظرها
نظری وجود ندارد.