وضعیت افغانستان و استراتژی آمریکا

۲۱ اوت ۲۰۱۷: رئیس جمهور آمریکا سرانجام چهار روز بعد از اجلاس کمپ‌دیوید استراتژی آمریکا در افغانستان را اعلام کرد: نظامیان آمریکا در افغانستان می‌مانند و تعداد آن‌ها هم بسته به نیاز و شرایط افزایش می‌یابد. آمریکا به حمایتش از دولت افغانستان ادامه می‌دهد اما مردم افغانستان خودشان می‌بایست سرنوشتشان را تعیین کنند، دولت افغانستان هم می‌بایست مسئولیت‌پذیرتر باشد. گرفتاری بزرگ آمریکا همچنان ادامه دارد.

بیشتر بخوانید: ترامپ با هشدار به پاکستان گفت که جنگ افغانستان را ادامه خواهد داد

در استراتژی تازه رویکرد آمریکا به پاکستان - یا به تعبیر ترامپ «عامل بی‌نظمی و خشونت» - تغییر کرده است. در مقابل، هند می‌بایست با آمریکا در برقراری امنیت در افغانستان و رونق بخشیدن به اقتصاد این کشور همکاری بیشتری بکند. هدف مشترک آمریکا و هند، تأمین صلح و امنیت در جنوب آسیا و اقیانوس آرام است.

ترامپ در بخش دیگری از سخنانش گفت ممکن است بعد از «تلاش‌های نظامی مؤثر»، در افغانستان یک نظام سیاسی برقرار شود که طالبان هم در آن سهمی داشته باشند. این نکته برخی از تحلیلگران افغانستان را نگران کرده،

بیشتر بخوانید: پاسخ طالبان به ترامپ: افغانستان را گورستان آمریکایی‌ها می‌کنیم

برخی دیگر از تحلیلگران افغان هم معتقدند که رئیس جمهور آمریکا بیش از حد به حضور نظامی در افغانستان تکیه کرده و بهتر بود چشم‌اندازی از سرمایه‌گذاری در افغانستان برای بهبود زیرساخت‌ها و ایجاد اشتغال را هم در فراروی قرار می‌داد.

اداره ایالات متحده آمریکا برای نظارت بر بازسازی افغانستان (سیگار) در گزارشی که در اردیبهشت / مه سال جاری به کنگره آمریکا ارائه داد، اعلام کرد که بعد از ۱۶ سال جنگ داخلی در افغانستان همچنان چالش‌های امنیتی مهم‌ترین مانع بازسازی این کشورند.

گذری بر گوشه‌ای از چالش‌های بی‌شمار افغانستان:

افغانستان: یک «بازی تاج‌وتخت» ویرانگر

متحدان و حامیان دولت افغانستان که هرکدام دولت و لشکر خود را دارند، به جای تمرکز بر جنگ با طالبان، درحال جنگ با یکدیگر اند. منشاء این کشمکش‌های درونی تا حد زیادی به ائتلاف حکومتیِ متزلزلی برمی‌گردد که پس از جنگ داخلی دهه‌ ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، به میانجی‌گری آمریکا بین رقبای سیاسی متخاصم ایجاد شد، ائتلافی که مدت‌ها از تاریخ انقضای آن گذشته است. نتیجه آن است که دولت مرکزی دوپاره (میان رئیس جمهور اشرف غنی و رئیس هیأت اجرایی، عبدالله عبدالله) بر نواحی وسیعی از قلمروی خود، حتی در نقاطی که خبری از طالبان نیست، کنترل ندارد.

گزارش بازرس کل آمریکا درباره تلفات ارتش افغانستان در چهار ماه اخیر

بر اساس گزارشی که بازرس کل آمریکا در امور افغانستان به مجلس نمایندگان آمریکا تقدیم کرده، در چهار ماه نخست سال جاری میلادی در مجموع ۲۵۳۱ نیروی امنیتی افغانستانی در درگیری‌ها کشته و ۴۲۳۸ نفر مجروح شده‌اند.

آمار یاد شده را نیروهای نظامی آمریکا مستقر در افغانستان در اختیار بازرس کل آمریکا قرار داده‌اند. تعداد کشته‌شدگان و مجروحان ارتش افغانستان از یکم ژانویه تا ۸ مه ۲۰۱۷  با سال گذشته بیش و کم برابر است.

کمک بلاعوض ۵۲۰ میلیون دلاری بانک جهانی به افغانستان

بانک جهانی به افغانستان ۵۲۰ میلیون دلار کمک می‌کند با این امید که اقتصاد افغانستان تقویت شود و دولت بتواند بودجه برخی پروژه‌ها را تأمین کند. بیش از نیمی از کمک بانک جهانی برای پناهجویانی در نظر گرفته شده که از ایران و پاکستان به افغانستان برمی‌گردند. بانک جهانی اعلام کرده: خروج نیروهای ائتلاف از افغانستان به رهبری آمریکا که در سال ۲۰۱۱ آغاز شد و ناامنی سیاسی، اقتصاد افغانستان را تحت تأثیر قرار داده و با وخامت اوضاع امنیتی در افغانستان، دولت هم از نظر اقتصادی با تنگناهایی مواجه شده است.

حکمتیار و مسئله ثبات در افغانستان

آیا بازگشت گلبدین حکمتیار به کابل ثبات در افغانستان کمک می‌کند؟

دریافت پاسخ این پرسش، منوط به در نظر گرفتن متغیرها و عوامل زیادی است. در این نوشتار تنها به تأثیرات حضور حکمتیار بر آرایش مجدد روابط قدرت در جنوب و از این رهگذر به پیامدهای آن برای سیاست‌ورزی و چشم‌انداز ثبات در سطح کلان نگاه شده است. تصور بر این است که نحوهٴ آرایش در جنوب و در درون قوم پشتون تعیین‌کنندهٴ اصلی چشم‌انداز ثبات سیاسی در سطح کلان است.

افغانستان در سال ۲۰۱۸: بی‌ثبات‌تر و ناامن‌تر

دن کوتس، رئیس اداره اطلاعات ملی آمریکا در جلسه علنی کمیته اطلاعاتی سنا آمریکا گزارشی از وضع خاورمیانه با توجه ویژه به افغانستان ارائه داد. بر اساس این گزارش، وضع سیاسی و امنیتی افغانستان در سال آینده بی‌ثبات‌تر و شکننده‌تر خواهد شد. ارتش افغانستان به دلیل ضعف فرماندهی و همینطور فساد اداری نمی‌تواند از قلمرو حکومت افغانستان در برابر تهاجم روزافزون طالبان به طور مؤثری دفاع کند. در سال ۲۰۱۶ تعداد سربازان افغان که در درگیری با طالبان کشته شدند از مجموع تلفات ارتش آمریکا در این کشور از سال ۲۰۰۱ تاکنون بیشتر است.

ناامنی و فساد: مهم‌ترین مانع بازسازی افغانستان

در گزارش نهاد نظارتگر بر بازسازی افغانستان آمده است که بعد از ۱۶ سال جنگ داخلی در افغانستان همچنان چالش‌های امنیتی مهم‌ترین مانع بازسازی این کشورند. از سال ۲۰۰۲ تاکنون از ۷۱ میلیارد دلاری که ایالات متحده آمریکا به بازسازی افغانستان اختصاص داده، ۶۱ درصدش صرف آموزش ۳۰۰ هزار نفر نظامی و مأمور انتظامی افغان شده است که می‌بایست امنیت در این کشور را برقرار کنند.

در گزارش «سیگار» به مشکل دیگری هم اشاره شده است: بسیاری از سربازان ارتش افغانستان از بیسوادی مطلق رنج می‌برند و این موضوع کارآمدی نظامی آن‌ها را تحت تأثیر قرار داده است.