دیدبان حقوق بشر به جمهوری اسلامی: روزنامه‌نگاران زندانی را آزاد کنید

سازمان دیدبان حقوق بشر از مقام‌های جمهوری اسلامی خواسته است روزنامه‌نگارانی را که ناعادلانه در بازداشت هستند آزاد کند.

این سازمان با انتشار بیانیه‌ای ضمن اشاره به بازداشت ساسان آقایی و یغما فشخامی، دو روزنامه نگاری که اخیرا بازداشت شده‌اند، خواستار آزادی فوری آنها یا مشخص شدن اتهامات کیفری و محاکمه‌ عادلانه‌‌شان شده است.

روز یکشنبه سیزدهم اوت/ ۲۲ مرداد، ماموران نهادهای اطلاعاتی، ساسان آقایی ۳۴ ساله، معاون سردبیر روزنامه‌ اصلاح‌طلب اعتماد را در دفترش در تهران دستگیر کردند: ساسان آقایی، معاون سردبیر اعتماد به اوین منتقل شد

روز سه شنبه ۲۲ اوت/ ۳۱ مرداد نیز یغما فشخامی، روزنامه‌نگاری از وب‌سایت دیدبان ایران در دفترش در تهران دستگیر شد.

سازمان دیدبان حقوق بشر هر دوی این بازداشت‌ها را خودسرانه و ناقض حق آزادی بیان بازداشت شدگان خوانده است.

سارا لی ویتسون، مدیر بخش خاورمیانه‌ دیدبان حقوق بشر گفته است: «نهادهای قضایی و اطلاعاتی در ایران شیوه قدیمی پیگرد روزنامه‌نگاران را بر اساس اتهامات مشکوک امنیت ملی دنبال می‌کنند.».

لی ویتسون همچنین گفته است: «آخرین روزنامه‌نگارانی که دستگیر شده‌اند جز اجرای حق‌شان برای آزادی بیان متهم به هیچ چیزی نشده‌اند و باید فورا آزاد شوند.»

ساسان آقایی از زمان دستگیری‌اش که برای چهارمین بار از سال ۲۰۰۹ تاکنون اتفاق می‌افتد، در سلول انفرادی در بند ۲۴۱ زندان اوین تهران نگهداری می‌شود. سازمان دیدبان حقوق بشر خبر داده است که او تحت نظارت نهاد اطلاعاتی قوه‌ قضاییه است.

یک منبع نزدیک به خانواده‌ او که خواسته است نامش فاش نشود، به این سازمان حقوق بشری گفته است بازجوها در حال فشار آوردن به او هستند تا به ارتباط با وب‌سایت «آمدنیوز» اعتراف کند.

آمدنیوز از سوی جمهوری اسلامی یک رسانه‌ اپوزیسیون به شمار می‌رود که گفته می‌شود توسط روح الله زم، فرزند محمدعلی زم اداره می‌شود. محمدعلی زم از روسای سابق حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی است که چهره‌ای اصلاح طلب به شمار می‌رود و پس از سال‌ها دوری از مسئولیت‌های دولتی، با روی کار آمدن حسن روحانی در سازمان مناطق آزاد به خدمت گرفته شده است.

روح الله زم اما ازمعترضان به نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ است که به دنبال درگیری‌ها و بازداشت‌های گسترده از ایران گریخت. به تازگی خبرهایی از بازداشت میلاد زم، برادر کوچک تر او و داماد خانواده آنها نیز منتشر شده است که به نظر می‌رسد بی ارتباط با آمدنیوز نباشد.

سازمان دیدبان حقوق بشر اما درباره بازداشت ساسان آقایی از قول منبع خود نوشته است: «آنها (مقامات قضایی)، می‌توانستند به جای این که برای دستگیری‌اش به شکل یک جنایتکار حاضر شوند، صرفا او را احضار کنند.»

دیدبان حقوق بشر همچنین زندان انفرادی نامحدود را رفتاری ظالمانه و غیرانسانی خوانده است که می‌تواند شکنجه به حساب آید.

روز دوشنبه یازدهم سپتامبر/ ۲۰ شهریور نیز یک منبع نزدیک به خانواده‌ یغما فشخامی به دیدبان حقوق بشر گفته است دستگاه قضا ابتدا او را برای پنج روز بازداشت کرده و سپس بازداشتش را برای یک ماه دیگر تمدید کرده است. این منبع آگاه گفته است خانواده این روزنامه نگار هر روز راهی دادگاه می‌شوند اما هنوز نمی‌دانند او با چه اتهاماتی روبه‌روست.»

از سوی دیگر اما اعظم اقتصاد، مادر احسان مازندرانی، دیگر روزنامه نگار زندانی در ایران، روز ۳۱ اوت/ نهم شهریور به کمپین حقوق بشر ایران گفته است سلامتی فرزندش در زندان به خطر افتاده.

مقامات قضایی احسان مازندرانی را بعد از یک سال حبس به اتهام‌های «تجمع و تبانی علیه امنیت ملی» و «تبلیغ علیه نظام» آزاد کردند، اما یک ماه بعد دوباره او را بازداشت کرده و به زندان برگرداندند. به او گفته شده که در آزادی‌اش «اشتباه» شده است.

در روزهای گذشته اما هنگامه شهیدی و زینب کریمیان، دو خبرنگار دیگر که هر کدام برای مدت طولانی در بازداشت و انفرادی بودند، آزاد شدند. این دو روزنامه‌نگار بهمن ماه سال ۹۵ از سوی وزارت اطلاعات دستگیر شده بودند. مشخص نیست که آیا اتهامی به آنها وارد شده و دادگاهی برایشان تشکیل خواهد شد یا نه.

علاوه بر این خبرنگاران، دیگر فعالان رسانه‌ای نیز در ایران همچنان مورد سرکوب و پیگرد قضایی قرار می‌گیرند. علی مجتهدزاده، وکیل مدافع شش مدیر کانال‌های تلگرامی نزدیک به اصلاح طلبان که پیش از دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌ جمهوری بازداشت شده‌ بودند گفته است شعبه‌ ۱۵ دادگاه انقلاب، موکلانش را به زندان‌های سه تا پنج سال محکوم کرده است. این افراد نیما کشوری، علی احمدنیا، جواد جمشیدی، سعید نقدی و سبحان جعفری هستند که برای برخی از آنها حکم منع فعالیت‌های اجتماعی نیز صادر شده است.

سازمان دیدبان حقوق بشر با استناد به موارد ذکر شده گفته است مقام‌های قضایی در ایران بارها و بارها خبرنگاران را بازداشت و به اتهامات مبهم امنیت ملی تحت پیگرد قرار داده‌اند و می‌دهند، در حالی که دسترسی آنها را به دفاع حقوقی در دوره‌ بازجویی محدود کرده‌اند و به آنها اجازه و امکان ارتباط با وکیل خود را نمی‌دهند.

قانون جدید آیین دادرسی کیفری ایران در تلاش بود دسترسی‌های حقوقی بازداشت‌شدگان را افزایش دهد اما ماده‌ ۴۸ این قانون تاکید کرده است افراد متهم به جرائم خاص از جمله اتهامات سیاسی باید از فهرست وکلایی استفاده کنند که به تایید رییس قوه‌ قضاییه‌ رسیده‌اند.

این لیست در اختیار عموم قرار داده نشده است و وکیلان و خانواده‌های بازداشت‌شدگان، پیوسته از عدم دسترسی آنها به وکیل در مرحله‌ بازپرسی پیش از دادسرا خبر می‌دهند.

از سوی دیگر بر اساس رده‌بندی آزادی مطبوعات سال ۲۰۱۷ سازمان گزارشگران بدون مرز، ایران همچنان یکی از پنج زندان بزرگ جهان برای اهالی مطبوعات و فعالان رسانه‌ای است و تا پایان ماه اوت ۲۸ روزنامه‌ نگار در ایران در زندان بودند.

سارا لی ویتسون، مدیر بخش خاورمیانه‌ دیدبان حقوق بشر گفته است نهادهای اطلاعاتی مختلف ایران ظاهرا دست کم روی یک چیز توافق نظر دارند: «رویکرد سرکوبگرانه به روزنامه‌نگاران و آزادی مطبوعات.»

انتقاد گزارشگران بدون مرز از وضع دشوار روزنامه‌نگاران ایرانی

«در ایران سرکوب رسانه‌ها و بازداشت روزنامه‌نگاران ادامه دارد»