سقوط ارزش لیره ترکیه پس از افشای جزئیات پرونده رضا ضراب

دادستان‌های آمریکایی می‌گویند که رضا ضراب، تاجر طلای ایرانی‌تبار که به جرم دورزدن تحریم‌های ایران در زندان به سر می‌برد، تحت حمایت رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه بوده است. پس از افشای این خبر ارزش لیره ترکیه سقوط کرد.

وب‌سایت خبری «بلومبرگ» جمعه سوم نوامبر / ۱۲ آبان به افشای جزئیات پرونده قضایی تشکیل‌شده برای ضراب در دادگاهی در منهتن نیویورک پرداخت.

بر اساس این گزارش، دادستان‌ها گفته اند که «بر اساس پیش‌بینی دولت، شواهدی به دادگاه ارائه خواهند شد که نشان‌دهنده نقش اساسی دولت ترکیه و مقام‌های نظام بانکی این کشور در طرح دورزدن تحریم‌ها [علیه ایران] هستند.»

دولت ایالات متحده عقیده دارد که ضراب مغز متفکر عملیاتی پیچیده بوده که به دولت ایران برای دور زدن تحریم‌ها علیه برنامه هسته‌ای این کشور کمک کرده‌است. ضراب در اوج عملیات، یعنی سال ۲۰۱۲، روزانه یک تن (هزار کیلوگرم) طلا می‌خریده و به ایران می‌فرستاده است.

گفتگو با اردوغان در عروسی

به گفته دادستان‌ها، ضراب در تماسی تلفنی در ۱۶ آوریل ۲۰۱۳ با یکی دیگر از متهمان این پرونده از تلاش‌هایش برای خریداری یک بانک جهت تسهیل معاملات ایران خبر داده بود و نیز از اینکه در یک عروسی در همان آوریل ۲۰۱۳ با اردوغان سخن گفته است: «روز عروسی سراغ او [اردوغان] رفتم و گفتم چه کار می‌خواهم بکنم. وقتی برگردم خواهم گفت، آقای نخست‌وزیر، اگر قبول کنید، مجوزش را به من بدهید، حتی اگر بانک را خریده باشم از طریق ب.د.د.ک (سازمان تنظیم مقررات بانکی ترکیه) وارد عمل می‌شوم.»

اردوغان آن زمان نخست‌وزیر ترکیه بود.

ضراب این سخنان را با هاکان آتیلا، معاون مدیر ارشد اجرایی هالک بانک، یکی از بزرگترین موسسات مالی ترکیه در میان گذاشته بود. آتیلا در اواخر ۲۰۱۵ و پس هنگام ورود به فرودگاه بین‌المللی جان اف کندی از سوی اف‌بی‌آی دستگیر شد. پرونده تشکیل‌شده علیه آتیلا بر همان مدارک پرونده ضراب مبتنی است، اما او تمام اتهامات را رد کرده.

وکلای آتیلا در مدرک منتشرشده دیگری از این دادگاه گفته اند که «ضراب اساساً در پرونده مشارکتی نکرده است» و شاید آتیلا تنها متهمی باشد که به دادگاه خواهد رفت.

به گزارش رویترز، این ادعا می‌تواند به این معنا باشد که ضراب در حال همکاری با دادستان‌های آمریکایی است تا پس از پذیرفتن قرار مجرمیت، با حکم سبک‌تری مواجه شود.

اردوغان در این پرونده متهم نشده، اما روابط واشنگتن و آنکارا بر سر پرونده ضراب تنش‌آلود شده است.

به گزارش رویترز، پس از افشای جزئیات پرونده تشکیل‌شده علیه ضراب و آتیلا در دادگاه نیویورکی، ارزش لیره در برابر دلار آمریکا بیش از یک درصد سقوط کرد.

بازداشت ضراب در ایالات متحده چندماه پیش از کودتای نافرجام ژوئیه ۲۰۱۶ در ترکیه رخ داد. از آن زمان اردوغان تلاش کرده تا او را خلاص کند. دولت او ۲۰۱۵ از لورتا لینچ، دادستان کل وقت آمریکا خواستار آزادی ضراب شد. اردوغان شخصاً این مسئله را در دیدار سپتامبر ۲۰۱۵ با جو بایدن مطرح کرد و پریت بهارارا، دادستان آمریکایی متهم‌کننده ضراب و ریشارد برمن، قاضی پرونده او را به داشتن ارتباط با گولن متهم کرد. او گفت که این دو از سوی سازمان گولن «شام و شراب» گرفته‌اند.

بهارارا بعدتر از سوی ترامپ اخراج شد و رودلف جولیانی، شهردار پیشین نیویورک، و مایکل موکاسی، دادستان کل پیشین آمریکا وکالت ضراب را برعهده گرفتند.

بر اساس اسنادی که در دادگاه حوزه منهتن نیویورک ثبت شده، ظفر چاغلیان، وزیر اقتصاد وقت ترکیه بیش از ۴۵ میلیون دلار به صورت نقدی، جواهر و کالاهای لوکس از ضراب دریافت کرده‌بود. وقتی پلیس به خانه سلیمان اصلان ــمدیر ارشد اجرایی هالک بانک، موسسه‌ای برای پول‌شویی ضراب ــ وارد می‌شود، جعبه‌کفش‌هایی مملوء از وجه نقد به ارزش چهار و نیم میلیون دلار کشف  می‌کند. چاغلیان و اصلان هر دو تمام اتهامات را رد کردند. مکالمه‌های تلفنی شنودشده‌ای، از جمله بین اردوغان و پسرش نیز در پرونده بود که به نقش‌داشتن اعضای خانواده اردوغان اشاره می‌کند.

بابک زنجانی، متهم ردیف نخست پرونده فساد نفتی در ایران که به اعدام محکوم شده است، از همکاران نزدیک رضا ضراب بود.