مسکن مهر روی گسل زلزله

تا پیش از وقوع زلزله در غرب ایران، نبود زیرساخت‌های کافی کیفیت واحدهای مسکونی مهر را زیر سئوال برده بود. اکنون ایمنی این واحدها هم در مجلس شورای اسلامی بررسی می‌شود.

در زلزله‌ای که شامگاه یکشنبه ۲۱ آبان غرب ایران را لرزاند ۱۲ هزار واحد مسکونی به طور کامل تخریب شده است. تنها در سرپل ذهاب که در مرکز این فاجعه قرار دارد، ۹۰ درصد واحدهای مسکونی مهر تخریب شده.  حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی در سفرش به مناطق زلزله‌زده در سخنانی که در سرپل ذهاب و در کرمانشاه ایراد کرد، وعده داد که کیفیت مسکن مهر و دلایل شکنندگی این واحدهای مسکونی بررسی می‌شود. این پرسش پیش می آید که مسئولیت جان شهروندان با کیست؟ با دولت روحانی یا با دولت قبلی؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم، صدیف بدری، سخنگوی کمیسیون عمران در مجلس شورای اسلامی، سه‌شنبه ۲۳ آبان‌ از تشکیل هیأت ویژه‌ای برای بررسی «وضعیت ساختمان‌های مسکن مهر، روستایی و شهری» خبر داده است.

به گفته علی بیت‌اللهی، رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات مسکن و شهرسازی ایران واحدهایی از مسکن مهر که می‌بایست یکصد سال عمر کنند، بعد از دو سال که از ساختشان می‌گذرد، در زلزله غرب ایران به «صورت جدی» تخریب شده‌‌اند:

«در زلزله اخیر بجنورد هم شاهد تخریب جدی واحدهای مسکن مهر بودیم و زلزله کرمانشاه هم نشان داد مسکن مهر این منطقه هم در برابر زلزله مقاوم نیست.»

حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی که سه‌شنبه ۲۳ آبان برای بازدید از مناطق زلزله‌زده به کرمانشاه سفر کرده در سخنانی در انتقاد از مسکن مهر گفت خانه‌هایی که مردم ساخته‌اند مقاوم‌تر بوده است. او گفت وطیفه دولت این است که با تخصیص وام به مردم کمک کند که خود مسکن مورد نیازشان را تهیه کنند.

روحانی در سرپل ذهاب هم در سخنانی در جمع زلزله‌زدگان، خانه‌هایی را که مردم ساخته‌اند و در برابر زلزله مقاوم بوده‌اند با واحدهای تخریب‌شده مسکن مهر مقایسه کرد و وعده پیگیری داد.

بعد از وقوع زلزله در غرب ایران، برخی از شهروندان تصاویری از بناهای سرپل ذهاب منتشر کرده بودند که نشان می‌داد ساختمان‌های قدیمی در برابر زلزله مقاومت کرده‌اند و در همان حال واحدهای مسکونی مسکن مهر که در جوار این عمارت‌ها ساخته شده‌اند، تخریب شده‌اند.  هیأت ویژه کمیته عمران مجلس شورای اسلامی قصد دارد ایمنی مسکن مهر را با توجه به چنین گزارش‌هایی بررسی کند.

بر اساس آیین‌نامه ۲۸۰۰ ساختمان‌ها در ایران می‌بایست در برابر زلزله مقاوم باشند. در گزارشی که خبرگزاری دانشجویان ایران درباره ناامنی واحدهای مسکونی مسکن مهر منتشر کرده، از امضافروشی، غیبت مهندسان ناظران با چندین شغل، همدستی پیمانکاران مسکن مهر با بازرسان و رانت‌خواری به عنوان عواملی که مسکن مهر را ناامن و بی‌کیفیت کرده نام برده شده.

تصاویری از تخریب واحدهای مسکونی مهر در سرپل ذهاب و قصرشیرین:

پیش از وقوع زلزله هم گزارش‌هایی از نارضایتی ساکنان مسکن مهر در رسانه‌‌های داخلی منتشر شده بود. برای مثال مرداد ۹۵ گروهی از ساکنان مسکن مهر پردیس کرمانشاه که به تعاونی لشکر ۸۱ زرهی ارتش تعلق دارد در مقابل استانداری تجمع کرده بودند: ساکنان این ۵ هزار واحد از قطع مکرر آب و ناامنی آسانسورها شکایت کرده بودند. بعد از زلزله اما علاوه بر مشکلات زیرساختی مسکن مهر، بحث ناامنی این واحدهای مسکونی نیز مردم و مسئولان را درگیر کرده است.

حسن قربانخانی، رئیس سازمان نظام مهندسی ایران سه‌شنبه ۲۳ آبان در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس اعلام کرده که «سازمان نظام مهندسی هیچ نظارتی در ساخت واحدهای مسکن مهر نداشته و هیچ مهندس ناظری هم از سوی این سازمان برای واحدهای مسکن مهر معرفی نشده‌» است. این پرسش مطرح می‌شود که مسئولیت دولت روحانی نسبت به بررسی ایمنی واحدهای مسکونی مهر و جان شهروندانی که در این واحدها زندگی می‌کنند چیست؟

حسن قربانخانی به این نکته هم اشاره کرده که درباره مسکن مهر نمی‌توان یک «حکم کلی» صادر کرد:

«شاید برخی از واحدهای مسکن مهر در منطقه‌ای با کیفیت خوب و در یک نقطه دیگری با کیفیت پایینی ساخته شده باشد.»

آیا زلزله در غرب ایران این فرصت را فراهم می‌آورد که سازمان نظام مهندسی کیفیت واحدهای مسکونی مهر، دست‌کم در مناطق زلزله‌خیز را بررسی کند؟ هنوز مشخص نیست.

مسعود شریفی، مدیر کل راه و شهرسازی استان کرمانشاه یک روز بعد از زلزله به خبرگزاری دانشجویان ایران  گفته است: واحدهای مسکونی مسکن مهر در استان کرمانشاه به اندازه کافی مقاوم‌اند، اما بر روی گسل زلزله قرار گرفته‌اند و به همین جهت تخریب شده‌اند. فرشید صالحی مدیر روابط عمومی اداره راه و شهرسازی استان کرمانشاه هم گفته است که در زلزله اخیر سقف هیچیک از واحدهای مسکونی مسکن مهر پایین نیامده.

کلنگ مسکن مهر در سال ۸۶ با اختصاص ۵۰ میلیارد تومان بودجه زده شد. قرار بود یک میلیون خانوار ایرانی با تکیه بر این پروژه صاحب‌خانه شوند. احمد اصغری مهرآبادی، قائم‌مقام وزیر راه در دولت دهم گفته بود که از  دو میلیون و ۲۰۰ هزار واحد مسکن مهر، ۱۱۰ هزار واحد آن بدون متقاضی است. در همان حال بر اساس آمارهای رسمی دولت در ایران ۱۹ میلیون نفر «بد‌مسکن» هستند که از این میان ۱۰ تا ۱۵ میلیون نفر در حاشیه شهر‌ها زندگی می‌‌کنند و ۸ میلیون نفر هم در بافت قدیمی شهر‌ها به حال خود «رها» شده‌اند.

زلزله در غرب ایران: