آزار جنسی زنان در افغانستان: خطر مرگ برای کسانی که سکوت را بشکنند

تو زشتی مریم. همه این را می‌گویند اما به نظرم هنوز باکره‌ای. پس هروقت آماده سکس بودی به من خبر بده؛ خوشحال می‌شوم اگر...»

این‌ها را همکار مردش در حساب فیس بوکش نوشته و آخر جمله را سه نقطه گذاشته.

ساعت ۱۰ صبح است و یک روز عادی برای یک زن کارمند افغان. مریم مهتر، روزنامه‌نگار ۲۴ ساله افغان می‌گوید که در طول آن روز دست کم پنج بار مورد آزار جنسی قرار گرفته: در اتوبوس در مسیرش تا محل کار، در خیابان موقعی که منتظر اتوبوس ایستاده بوده، به دست مردی که به باسنش دست زد و مرد دیگری که از او پرسید چقدر بابت سکس پول می‌گیرد و مرد جوان دیگری که گفت کسش قشنگ است و سرانجام این همکار مرد که وقتی کامپیوترش را باز کرد با این پیام شرم‌آور از سوی او روبه‌رو شد.

با موجی که تعدادی از زنان آمریکایی و اروپایی علیه آزار جنسی راه انداختند، چند زن شجاع افغان هم درباره این موضوع که در مکان‌های عمومی در افغانستان رواج دارد و  همچنان حل نشده باقی مانده، سخن گفتند.

مریم مهتر که برای خبرگزاری ساری نیوز کار می‌کند می‌گوید: «بیشتر دوستانم در این باره سکوت کرده‌اند. آنها فکر می‌کنند اگر در این باره حرف بزنند، بقیه سرزنش‌شان می‌کنند و حق هم دارند.»

مریم مهتر یکی از کم‌شمار زنان افغان است که تصمیم گرفته آزاردهندگان را رسوا و شرمنده کند. کاری که بسیاری از انجام آن می‌ترسند؛ ترس از تحقیر عمومی.

شهرزاد اکبر، که به عنوان مشاور رییس جمهوری افغانستان اشرف غنی کار می‌کند، می‌گوید: «وقتی زنان صدایشان را بلند می‌کنند، خطر بزرگی را به جان می‌خرند.»

او می‌گوید زمانی که به عنوان کارآموز شروع به فعالیت کرد، مورد آزار جنسی قرار گرفت: «در افغانستان، زنان نمی‌توانند بگویند که با آزار جنسی روبه‌رو شده اند. اگر زنی هویت آزاردهنده را فاش کند، خودش یا اعضای خانواده‌اش کشته خواهند شد. مردان هرگز متهم نمی‌شوند؛ به خصوص مردانی که دارای پست و مقام هستند، خطری تهدیدشان نمی‌کند.»

زنان افغانستان نه تنها از مردان آزارگر وحشت دارند بلکه از سمت خانواده خود هم تهدید می‌شوند.

زبیده، ۲۶ ساله، که پلیس است تعریف می‌کند که مقام ارشد او به پستان‌هایش دست زده و از او تقاضای رابطه جنسی کرده است. او کارش را رها کرد اما جرات نکرد اسم کامل آزاردهنده را فاش کند: «اگر از او اسمی می‌بردم، قطعا مرا یا یکی از اعضای خانواده‌ام را می‌کشتند.»

از آن بدتر، او می‌گوید که در صورت فاش شدن نام فرد آزارگر، ممکن بود اعضای خانواده خودش دست به قتل ناموسی بزنند و او را بکشند.

حتی قربانیان تجاوز هم گاهی به دست اعضای خانواده‌شان کشته می‌شوند. حانواده‌ها معتقدند که برچسب تجاوز بدتر از رنجی است که قربانی تجاوز متحمل شده است.

زبیده می‌گوید: «در افغانستان، ما هم قربانی هستیم هم مجرم. من حتی نمی‌توانم به خانواده‌ام بگویم که به خاطر آزار جنسی کارم را رها کرده‌ام. زنان غربی از این لحاظ بسیار خوش‌شانسند.»

یک زن ۳۱ ساله که می‌ترسد خودش یا کودکانش در صورت گفته شدن نامش کشته شوند، یک سال پس از زندگی در ایران به افغانستان برگشته. در ایران درس خوانده بود و به عنوان یک زن تحصیل کرده موفق شد خیلی زود کار پیدا کند: اول در استانداری غرنی. در شغل اولش، مدیر بخشی که او در آن کار می‌کرد، او را روی مبلی انداخته و سعی کرده تا او را از نظر جنسی آزار دهد، او از محل کارش گریخته و کارش را ول کرده است. در کابل، خواسته تکه زمینی از دولت بخرد، اما مدیر اداره‌ای دولتی که با او برای فروش زمین در ارتباط بود، شروع کردن به ارسال عکس‌های لخت خودش از طریق فیس بوک و از او تقاضای همخوابی کرد.

آزار جنسی زنان افغانستان حتی از سوی کارکنان نهادهای بین‌المللی و موسسات غربی هم صورت می‌گیرد. زنی که به رنبال تجربه آزار جنسی کار خود را ترک کرده بود، تصمیم می‌گیرد خودش ان جی اویی راه بیندازد و برای این کار از سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی و سفارتخانه‌های خارجی تقاضانامه می‌فرستد. کارمندان مرد افغان در این نهادها به او پاسخ یکسانی می‌دهند: «اگر با ما رابطه جنسی داشته باشی، کاری می‌کنیم تقاضایت پذیرفته شود.»

او می‌گوید که مردان افغان فکر می‌کنند زنی که بیرون از خانه کار می‌کند فاحشه است و می‌توانند هر طوری که می‌خواهند با او برخورد کنند. این زن که هنوز امیدوار است بتواند بودجه‌ای از این نهادها بگیرد، نخواست نامش منتشر شود.

زنان فعال در رسانه بیش از دیگران قربانی آزار جنسی می‌شوند بخشی به خاطر اینکه شناخته شده هستند و با هویت واقعی خود از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. مردان آزارگر اغلب با پروفایل‌های جعلی به آنها حمله می‌کنند و برای آنها عکس‌های سکسی می‌فرستند.

زمانی که مریم مهتر در فیس بوک نظرش را درباره اینکه «زنان افغان در خانه خودشان هم امن نیستند» نوشت، ایمیل‌های تهدیدآمیز و کامنت‌هایی با محتوای جنسی دریافت کرد. او صدها پیام در فیس بوک و توییتر گرفت. یکی از آنها را یک نویسده افغان به نام جلیل جنبش نوشته بود که خود را فعالان حقوق زنان معرفی کرده بود: «تو یک فاحشه هستی و با مردان زیادی رابطه داشته‌ای.»

به دنبال تماس مدیران فیس بوک با جلیل جنبش، او نه تنها تایید کرد که آن کامنت متعلق به اوست، بلکه اتهامات خود را علیه مریم تکرار کرد. او در پاسخ به خبرنگار نیویورک تایمز گفت: «مریم یک فاحشه است. چرا با او دوستی؟ تو هم فاحشه‌ای.»

وقتی خبرنگار نیویورک تایمز تلفنی با جلیل جنبش تماس گرفت، تایید کرد که آن حساب کاربری در فیس بوک متعلق به اوست اما مدعی شد که هک شده و کس دیگری آن پیام‌ها را ارسال کرده است.

حمید سمر، مترجم افغان، امسال یک تلویزیون به نام زن تی وی راه انداخت که تمام مجریان آن و کارکنان بخش خبر و تولیدکنندگانش زنان بین ۳۵ تا ۴۰ سال هستند و تنها چند مرد در پشت صحنه برای این شبکه کار می‌کنند. این شبکه به سرعت مورد استقبال قرار گرفت و برخی از مقامات آمریکایی آن را تحسین کردند. در عرض چند ماه، شایعات درباره این شبکه آغار شد و گفته شد که زنان در این شبکه مورد آزار جنسی قرار می‌گیرند و موجی از استعفاها در آن راه افتاده است. برخی از این زنان به شرط پنهان ماندن نامشان حاضر شدند درباره این موضوع گفت و گو کنند. آنها نگران بودند که در صورت فاش شدن نامشان نتوانند کار دیگری پیدا کنند.

حمید صاحب این تلویزیون می‌گوید که آزار جنسی در این شبکه وجود نداشته و این شبکه یک مکان امن برای زنان است: «خانواده‌ها به ما اعتماد دارند و دختران‌شان را برای کار پیش ما می‌فرستند و ما هرگز قلب آنها را نخواهیم شکست.»

سلیمان سمر، مدیر روابط عمومی شبکه زن تی وی و برادرش که صاحب این شبکه است جریان استعفای کارمندان زن این شبکه را رد کرده‌اند: «هرکسی اینجا کار می‌کند، قراردادی امضا می‌کنند و تعهد می‌دهد که کسی را مورد آزار جنسی قرار ندهد.»

ماه گدشته، در یکی از جنجالی‌ترین موارد، یک کلنل نیروی هوایی افغان متهم شد که از یکی از زیردستانش تقاضای رابطه جنسی کرده است. زنی که مورد آزار قرار گرفته بود، از او فیلمبرداری کرده بود و بدون اینکه صورت این ژنرال را بپوشاند، فیلم را منتشر کرد. او این فیلم را به طور ناشناس در فیس بوک منتشر کرد و این موضوع به سرعت تبدیل به جنجالی در افغانستان شد.

دولت وزیری، سخنگوی وزارت دفاع افغانستان اعلام کرد که غلام رسول لقمانی دستگیر شده و زیر بازجویی است اما تاکنون کسی او را به طور رسمی متهم به آزار جنسی نکرده است. ژنرال وزیری اعلام کرد که مقامات نتوانسته‌اند آن زن را که در ویدئو هویت او معلوم نیست، بیابند.

دولت افغانستان تلاش‌هایی برای مقابله با آزار جنسی که یکی از اصلی‌ترین دلایل عدم توفیق این کشور در به کارگیری سربازان و پلیس‌های زن می‌شود، انجام داده است. در حال حاضر کمتر از یک درصد نیروهای امنیتی افغانستان زن هستند.

اخیرا وزیر داخله و وزیر ارتباطات خطی را برای گزارش موارد آزار جنسی اختصاص داده‌اند که بر این اساس شماره‌های جداگانه‌ای برای زنان(۹۸۹) و مردان (۹۹۹)در نظر گرفته شده است.

از آنجا که وزارت داخله افغانستان مسوولیت پلیس این کشور را برعهده دارد، بسیاری تصور می‌کنند که این خطر تلفن برای گزارش شکایات از پلیس است. زنی که پاسخگوی شماره تلفن مخضوض زنان است می‌گوید آنها تاکنون توانسته‌اند آزارهای جنسی تلفنی را آن هم در شدیدترین حالت بررسی کنند: «اگر یک پلیس شما را آزار داده، باید به او سیلی بزنید یا از زنان دیگر بخواهید به او سیلی بزنند. ما کاری نمی‌توانیم بکنیم.»

منبع: نیویورک تایمز