درخواست آیت‌الله سیستانی از گروه‌های مسلح شیعه برای حمایت از دولت عراق

آیت‌الله علی سیستانی، از روحانیون با نفوذ شیعه در عراق در فراخوانی از گروه‌های شبه‌نظامی شیعه عراقی که در پیروزی دولت عراق بر داعش نقش داشتند خواسته‌ است که بین سلاح و سیاست یکی را انتخاب کنند. فراخوان مرجع تقلید شیعیان عراق در جهت تقویت حیدر عبادی، نخست‌وزیر عراق در آستانه برگزاری انتخابات پارلمانی این کشور صادر شده است. گامی برای فاصله گرفتن از ایران و تقویت حیدر عبادی.

آیت‌الله علی سیستانی در تابستان ۲۰۱۴ با صدور فتوایی از شیعیان خواسته بود سلاح به دست بگیرند و با گروه دولت اسلامی (داعش) بجنگند. در آن زمان داعش بیش از یک سوم از خاک عراق را تحت کنترل خود گرفته بود. اکنون این روحانی شیعه در فراخوانی که جمعه ۱۵ دسامبر/ ۲۴ آذر توسط نماینده‌اش از نماز جمعه بغداد قرائت شد، از همه گروه‌های مسلح شبه‌نظامی شیعه خواست که از سیاست دور بمانند و در غیر این‌صورت سلاح خود را تحویل ارتش عراق دهند.

بهار سال آینده انتخابات پارلمانی عراق برگزار می‌شود. تاکنون ائتلاف نظامی علیه داعش به رهبری ایالات متحده آمریکا از حیدر عبادی پشتیبانی کرده است. واشنگتن و بسیاری از جریان‌های سیاسی در عراق اعتقاد دارند که عبادی می‌تواند نقش مهمی در استقلال عراق از سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه ایفا کند و علاوه بر این آشتی و وفاقی بین شیعیان و سنی‌های عراق به وجود بیاورد.

نخست‌وزیر عراق پیش از این اعلام کرده بود که محدودیت فعالیت گروه‌های شبه‌نظامی یکی از پیش‌شرط‌های لازم برای برقراری ثبات و امنیت در عراق است. عبادی در مصاحبه‌هایی بارها به تأکید گفته است که گروه‌های شبه‌نظامی عراقی یا می‌بایست به ارتش عراق ملحق شوند و یا اینکه سلاح‌های خود را تحویل دهند.

آیت‌الله علی سیستانی در فراخوان نماز جمعه ۲۴ آذر از گروه شبه‌نظامی مشخصی نام نبرد. او به هشدار گفت اگر شبه‌نظامیان سلاح‌های خود را تحویل ندهند یا از سیاست کناره‌گیری نکنند، این خطر وجود دارد که مردم از آن‌ها روی برگردانند.

سیستانی در این فراخوان گفت عراق همچنان به قدرت نظامی شبه‌نظامیان شیعه متکی‌ست، اما شرط آن این است که این گروه‌ها در ارتش عراق تحت فرماندهی کل قوا ادغام شوند. نماینده سیستانی گفت:

«ضرورت دارد که از این نیروی مهم [شبه‌‌نظامیان شیعه] در چارچوب قانون اساسی [عراق] همچنان استفاده شود، اما زیر نظر دولت.»

در عراق بیش از ۱۰۰ هزار شبه‌نظامی شیعه سازماندهی شده‌اند. تأمین بودجه این گروه‌های شبه‌نظامی را که با نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ارتباط تنگاتنگ قرار دارند، دولت عراق به عهده گرفته است. ابو مهدی مهندس، فرمانده بسیج مردمی عراق از یاران قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس است و ایالات متحده آمریکا او را در فهرست تروریست‌ها قرار داده است.

سپاه بدر، النجباء و عصائب اهل حق یا شبکه خزعلی از مهم‌ترین گروه‌های شبه‌نظامی شیعه عراق‌اند. همه این گروه‌ها از زیرمجموعه‌های سپاه قدس به شمار می‌آیند و فرماندهان آنان هم در بین شیعیان عراقی از محبوبیت بی‌بهره نمانده‌اند.

دولت حیدر عبادی متعهد شده است که در امور خاورمیانه دخالت نکند. با این‌حال بسیاری از گروه‌های شبه‌نظامی عراقی بر خلاف دستور عبادی در جنگ سوریه نیز وارد شدند.

هفته گذشته سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان از سفر الخزعلی، دبیر کل عصائب اهل حق به جنوب لبنان و سفرش به نوار مرزی با اسرائیل انتقاد کرده و نسبت به هرگونه عملیات نظامی علیه اسرائیل به حزب‌الله لبنان هشدار داده بود. نمایندگان پنج قدرت جهانی در نشست گروه حمایت از لبنان که جمعه هفته گذشته در پاریس برگزار شد، متعهد شدند که با تقویت ارتش لبنان زمینه‌های خلع سلاح حزب‌الله لبنان را فراهم کنند.

در عراق هم، سپاه بدر مانند حزب‌الله لبنان در ساختار حکومت مشارکت دارد. سپاه بدر که در سال‌های دهه ۱۹۸۰ در تهران بنیان گذاشته شد، چند کرسی از پارلمان عراق را در اختیار گرفته و در وزارت کشور عراق نیز نفوذ دارد.

مقتدی صدر، روحانی شیعه و هادی العامری، فرمانده سپاه بدر که در کابینه نوری مالکی وزارت راه و ترابری عراق را به عهده داشت، در همین هفته اعلام آمادگی کرده‌اند که نیروهای تحت امر خود را در ارتش عراق ادغام کنند: وعده‌ای که احتمالاً عملی نخواهد شد و از حد حرف فراتر نخواهد رفت. تلاش دولت عبادی برای خلع سلاح این گروه‌ها به ضرب قانون هم ممکن است عراق را یک بار دیگر به تنش بکشاند. انتظار می‌رود که تنها گروه‌های شبه‌نظامی که صرفاً از آیت‌الله علی سیستانی پیروی می‌کنند و از ایران فاصله دارند سلاح خود را تحویل دهند. شمار آن‌ها طبعاً تعیین‌کننده نیست.

بیشتر بخوانید: