متیس: ایران در ساختن مسیر زمینی از طریق سوریه به مدیترانه موفق نبوده است

جیمز متیس، وزیر دفاع ایالات متحده می‌گوید که ایران در جنگ سوریه در رسیدن به آنچه مسیر زمینی از طریق سوریه به مدیترانه خوانده می‌شود، موفق نبوده است.

تهران از حامیان اصلی بشار اسد، رئیس دولت دمشق در سوریه است. سال گذشته نیروهای ارتش سوریه همراه با شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران و پشتیبانی هوایی روسیه توانستند قلمروهای زیادی را از کنترل شورشیان و مخالفان مسلح بشار اسد، و نیز گروه «دولت اسلامی» (داعش) خارج کنند. پیشروی در استان دیرالزور و بیرون راندن داعش از شهر ابوکمال در مرز سوریه با عراق باعث شد تا برخی ناظران از دستیابی ایران به یک مسیر زمینی از عراق به سوریه و لبنان سخن بگویند.

جیمز متیس که جمعه پنجم ژانویه / ۱۵ دی‌ماه در جلسه‌ای ازپیش‌تعیین‌نشده با خبرنگاران در پنتاگون سخن می‌گفت، ساخته‌شدن این مسیر نفوذ ایران موسوم به «هلال شیعی» را رد کرد: «فکر نمی‌کنم الان چنین مسیر زمینی‌ای وجود داشته باشد.»

به گفته متیس، به دلیل ادامه نبردها با بازماندگان داعش و نیز دیگر گروه‌های مخالف مسلح در سوریه، ایران نتوانسته قلمروهای موردنظرش را به دست بیاورد:

هنوز برخی از قلمروها و واحدهای رزمی دشمن پاکسازی نشده اند. در عین حال، گروه‌هایی که ما با آنها می‌جنگیم، و گروه‌هایی که ما به آنها مشاوره می‌دهیم و پشتیبانی‌شان می‌کنیم، در قلمروهای مجاور یکدیگر در سوریه قرار دارند. یا نیروهای تحت حمایت روسیه که شریک جرم دمشق هستند، در همسایگی نیروهای تحت حمایت ترکیه هستند. در چنین شرایطی، فکر نمی‌کنم مسیر زمینی [ایران] هنوز به وجود آمده باشد.

دو هزار سرباز آمریکایی در سوریه وجود دارند. آمریکا حامی اصلی «نیروهای دموکراتیک سوریه»، ائتلافی به رهبری کردهای شمال این کشور است که توانستند داعش را از رقه، پایتخت خلافت خودخوانده این گروه بیرون برانند. بشار اسد اما حضور نیروهای آمریکایی در سوریه را «تجاوز به حاکمیت ملی» این کشور خوانده و کردها را نیز «خائن» خوانده است. این سخنان او با واکنش تند رهبران کرد مواجه شد.

متیس درباره اینکه آیا آمریکا از نیروهای خود در سوریه برای مقابله با نفوذ ایران استفاده خواهد کرد یا خیر، سکوت کرد. وال استریت ژورنال در دسامبر گزارش داده بود که هربرت ر. مک‌مستر، مشاور امنیت ملی کاخ سفید به زودی اوایل سال جاری استراتژی جدید آمریکا در سوریه و اقدامات این کشور را برای مقابله با آنچه «اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران» در آنجا می‌خواند، تشریح خواهد کرد.

مک‌مستر دسامبر مدعی شده بود که ۸۰ درصد از نیروهایی که در حمایت از اسد در سوریه می‌جنگند، به واسطه اقدامات تهران در آموزش، سازماندهی و ارسال شبه‌نظامیان به آنجا تأمین شده است. او ایران را «دولتی دغل‌باز» خوانده بود و گفته بود که تهران اصلی‌ترین چالش را برای منافع آمریکا در خاورمیانه رقم می‌زند.

مقابله با ایران در خاورمیانه

متیس جمعه گفت که وزارت دفاع آمریکا به طور دائم نشانه‌های به گفته او «سوء رفتار» ایران در خاورمیانه را افشا خواهد کرد. او وارد جزئیات نشد اما اقدام‌های احتمالی آمریکا در گزارش «استراتژی دفاع ملی» وزارت دفاع این کشور که ماه جاری منتشر خواهد شد، ذکر می‌شوند.

وزیر دفاع آمریکا در این زمینه با اشاره به نشست خبری ماه گذشته نیکی هیلی، سفیر این کشور در سازمان ملل درباره اتهام ارسال موشک از ایران به یمن گفت:

ما همیشه در حال رصد نشانه‌ها هستیم. اگر کسی فکر می‌کند آنها [مقام‌های ایرانی] موشک بالستیک یا سلاح یا قایق‌های پر از مواد منفجره به یمن ارسال نمی‌کنند، این هم گواهش. ما همه می‌دانیم در سوریه چه می‌کنند. می‌دانیم در بحرین و استان شرقی عربستان سعودی چه می‌کنند. پس این رصدکردن ادامه دارد و قصد من هم نشان‌دادن [این فعالیت‌ها] به جهان است.

نیکی هیلی با نشان دادن بازمانده موشکی که گروه «انصارالله» به سمت فرودگاه بین‌المللی ریاض، پایتخت عربستان شلیک کرده بود، ادعا کرد که این موشک بالستیک ساخت ایران است؛ ادعایی که تهران همواره تکذیب کرده است.

انصارالله گروهی از شیعیان حوثی یمن است که کنترل صنعا، پایتخت و بخش‌های دیگری از این کشور را در دست دارند و در حال جنگ با ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی هستند. این ائتلاف پس از کودتای حوثی‌ها علیه عبد ربه منصور هادی، رئیس‌جمهوری پیشین و رئیس کنونی دولت مستقر در عدن، دخالت نظامی در یمن را آغاز کرد.

برجام و اعتراضات سراسری ایران

متیس در حالی در این نشست به ایران پرداخت که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا باید تا ۱۲ ژانویه بر سر تأیید یا عدم تأیید دوباره پایبندی ایران به توافق هسته‌ای با قدرت‌های گروه ۱+۵ تصمیم‌گیری کند.

مقام‌های آمریکایی در روزهای اخیر و با شروع اعتراض‌ها در ایران به حمایت از آنها پرداخته‌اند. متیس در پاسخ به پرسشی در این‌ باره که آیا این اعتراض‌ها تأثیری بر پیشنهادهای او به ترامپ بر سر بازگرداندن دوباره تحریم‌ها علیه تهران خواهد داشت یا نه، پاسخ داد که «مشاوره من به رئیس‌جمهوری مثل همیشه محرمانه باقی خواهد ماند. اما فکر نمی‌کنم اعتراض‌ها هیچ تأثیری بر مشاوره من به رئیس‌جمهوری داشته باشد.»

رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا جمعه گفته بود که واشنگتن در حال تلاش برای «تصحیح» توافق هسته‌ای برای حفظ آن است.

در همین زمینه