تاریخ ورق می‌خورد: بازخوانی چندصدایی ترانه «شیاد» در حمایت از اعتراضات مردمی
شاهین نجفی و ٨ هنرمند دیگر ترانه‌ای را که فریدون فروغی برای آیت‌الله خمینی خوانده بود و وعده انقلاب دیگری را به او می‌داد به معترضان ایرانی تقدیم کرده‌اند. این‌بار با ریتمی تندتر.
اعتراضات مردمی که پنجشنبه ۷ دی در استان خراسان رضوی آغاز شد و به زودی دامنه آن به بیش از صد شهر ایران گسترش یافت، وارد مرحله تازه‌ای شده است. یکشنبه ۱۷ دی مجلس شورای اسلامی از وزیر کشور، وزیر اطلاعات و فرمانده نیروی انتظامی دعوت کرده بود که برای بررسی علل اعتراضات به مجلس شورای اسلامی بروند. هم‌زمان کارگران نیشکر هفت‌تپه و هپکو اراک برای دست یافتن به خواسته‌هایشان اعتصاب تازه‌ای را آغاز کرده‌اند. مثل این است که تاریخ ورق می‌خورد و صفحه تازه‌ای مقابل دیدگان ما گشوده می‌شود. در این میان گروهی از هنرمندان ایرانی دست به ابتکار تازه‌ای زده‌اند: بازخوانی چندصدایی ترانه «شیاد» در حمایت از اعتراضات مردمی ایران. فریدون فروغی این ترانه را در سال ۱۳۵۸ خطاب به آیت‌الله خمینی خوانده بود. یک انتخاب هوشمندانه و به جا.
شاهین نجفی، فرجام سعیدی، ملودی صفوی، صفورا صفوی، آرش سبحانی، شهرزاد سپانلو، آرش تارانتیست، بردیا تقی‌پور و هاتف پیشداد در حمایت از اعتراضات مردمی در بیش از صد شهر ایران ترانه «شیاد» از فریدون فروغی را به شکل چند صدایی ارائه داده‌اند. فرجام سعیدی تنظیم این ترانه را به عهده داشته است.
ترانه «شیاد» نخستین بار در سال ۱۳۵۸ با شعر فرهنگ قاسمی و با صدای فریدون فروغی اجرا شد. در آن زمان به نظر می‌رسید که خطاب این ترانه به آیت‌الله خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران است:
«رنج و عذاب از من شنگی و شاب از تو/خون جگر از من موی خضاب از تو/آی شیاد! می‌خوای بمونی تو/ اما صبر که بره می‌دهم جزای تو/کار و تلاش از من راحت خواب از تو/»
این ترانه که از ویژگی‌های ریتمیک ترانه «حقه» برخوردار است، نه تنها با به کارگیری ترومپت با ریتم تند اعتراضات مردمی همسو و هماهنگ است، بلکه به ویژگی دیگری از این حرکت اعتراضی اشاره می‌کند: برای نخستین بار در تاریخ ایران، عده زیادی از اقشار کم‌درآمد و محروم جامعه که خواسته‌های صنفی‌شان در چند سال گذشته برآورده نشده مقابل حکومت ایستاده‌اند.
فریدون فروغی دو ترانه «حقه» و «شیاد» را تحت تأثیر رویدادهای انقلاب اجرا کرده بود. هر دو این ترانه‌ها نگاهی انتقادی به شرایط بعد از انقلاب داشت. ترانه «حقه» که به عنوان «مشتی ماشاءالله» در بین مردم شهرت پیدا کرده بود، به یکی از رؤسای کمیته‌های انقلابی به نام «ماشاءالله قصاب» اشاره می‌کرد که لباس شخصی‌ها و بسیجی‌ها ادامه‌دهنده راه او و منش او هستند. «صادق» در این ترانه به صادق خلخالی و «نایب» به صفت خمینی که می‌گفتند «نایب‌الامام» است برمی‌گشت و وعده انقلاب خونین دیگری را می‌داد.
فرهنگ قاسمی که دوست و همراه فریدون فروغی بود این ترانه‌ها را سروده بود. او بعدها به فعالیت سیاسی روی آورد و فریدون فروغی هم تا سال‌های دهه ۱۳۷۰ ممنوع‌الصدا شد. کنسرت موفق او در جزیره کیش در دوران اصلاحات در تاریخ موسیقی ایران به یاد مانده است. فروغی در کنسرت کیش در آن سال‌ها ترانه شیاد را هم اجرا کرد.
شعر «الله‌اکبر، شعار سرکوب است» از مجید نفیسی نیز مانند همین ترانه شیاد، اعتراضات مردمی در روزهای اخیر را به تاریخ سال‌های اول انقلاب ربط می‌دهد.
در روزهای اخیر هنرمندان ایرانی بسیاری در کشور و خارج از کشور از اعتراضات سراسری پشتیبانی کرده‌اند. جعفر پناهی، تهمینه میلانی، ترانه علیدوستی، نوید محمدزاده، مهناز افشار، رضا علامه‌زاده، رضا دقتی، شیرین نشاط، پرستو فروهر، مانا نیستانی، شاهین نجفی، حامد نیک‌پی، شاهرخ مشکین‌قلم، آرش سبحانی، سوسن فرخ‌نیا، نیلوفر بیضایی، محسن مخملباف و گوگوش، از جمله این هنرمندان هستند.
چند تن از نویسندگان ایرانی، از جمله اسماعیل خویی، رضا قاسمی و شهریار مندنی‌پور در واکنش به اعتراضات مردمی بیانیه‌ای منتشر کرده‌اند:
«زنگ‌های خطر در ایران به صدا در آمده‌اند. زمین می‌لرزد و فساد در تمام سطوح حکومت، ما را به قتل می‌رساند.»
پیش از آن ۵۹ نویسنده و فعال فرهنگی نیز حمایت خود را از اعترضات مردمی اعلام کرده بودند.
نظرها
نظری وجود ندارد.