توجیهات عضو شورای عالی فضای مجازی برای مسدودکردن تلگرام

رضا تقی‌پور، عضو شورای عالی فضای مجازی و وزیر ارتباطات و فناوری دولت دوم محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری سابق ایران جمعه شب، ۲۲ دی‌ماه در برنامه «دستخط» در شبکه پنجم صداوسیمای دولتی ایران حاضر شد تا به توجیه مسدودکردن تلگرام بپردازد. سخنان او ملغمه‌ای بود از نقد دولت حسن روحانی، رئیس‌جمهوری و ادعاهای عجیب‌و‌غریب درباره نرم‌افزار پیام‌رسان تلگرام.

رضا تقی‌پور در آغاز این گفت‌و‌گو به انتقاد از عدم تصمیم‌گیری مقام‌های دولتی درباره فیلترینگ سریع‌تر تلگرام و اینستاگرام پرداخت و دلیل اصلی به گفته او «ناکامی» شورای عالی فضای مجازی در کنترل بیشتر فضای مجازی را عدم رهبری درست هیأت رئیسه شورای عالی مجازی دانست.

شورای عالی فضای مجازی اسفندماه ۱۳۹۰ با فرمان مستقیم علی خامنه‌ای، رهبر ایران تشکیل شد. ریاست فعلی این شورا برعهده حسن روحانی، رئیس‌جمهوری است و دبیرکل آن به انتخاب روحانی، ابوالحسن فیروزآبادی تعیین شده است. فرمانده‌ سپاه پاسداران، رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس قوه قضائیه، رئیس صداوسیما، وزیر ارتباطات، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر علوم، وزیر آموزش پرورش، وزیر اطلاعات، فرمانده ناجا و دادستان کل کشور از دیگر اعضای این شورا هستند.

رضا تقی‌پور که از مقام‌های ایرانی تحت تحریم اتحادیه اروپا به دلیل نقض گسترده حقوق بشر است، در این گفتگو تلگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی خارجی را مبتنی بر «ایدئولوژی اومانیسم» خواند و مدعی شد که تلگرام به «صنعت سکس» در غرب مربوط می‌شود و آن را ترویج می‌دهد.

او ادعا کرد که تلگرام و اینستاگرام «بی‌هیچ قید و بندی» در ایران عرضه شده‌اند و جبران آسیب‌های اخلاقی و اجتماعی ایجادشده از سوی آنها «سال‌ها» به طول می‌انجامد. به گفته وزیر سابق ارتباطات، این شبکه‌های اجتماعی به یک «جامعه بی‌دین کذا» تعلق دارند و «تمام ارزش‌هایی را که در انقلاب اسلامی وجود داشته، زیر سوال برده‌اند».

رضا تقی‌پور ادعا کرد که شبکه اجتماعی در واقع ابداع «مکتب اسلام» بوده و شکل‌های اسلامی آن «نماز جمعه و نماز جماعت» هستند و اکنون «برخی مفاهیم دیگری را به اسم شبکه اجتماعی به خورد مردم می‌دهند.»

ادامه حملات به تلگرام

تقی‌پور حملات مقام‌های ایرانی به تلگرام را ادامه داد و اعتراضات سراسری اخیر ایران را «اغتشاشات اینترنتی» خواند. او مدعی شد که مسئولان هنگام ورود تلگرام به ایران هیچ پروتکل محدودکننده‌ای را با این شرکت به امضا نرسانده‌اند. او به علاوه مدعی شد که صاحب اصلی تلگرام سهام‌دار عمده در صنایع نفت و گاز اسرائیل است و گفت پاول دوروف، مدیرعامل آن نیز در ۱۰ روز اخیر در امارات متحده عربی ساکن شده است. او دوروف را به همکاری با سازمان‌های اطلاعاتی، فروش اطلاعات ایران و تلویحاً به دست‌داشتن در اعتراضات اخیر متهم کرد.

تقی‌پور در سخنانی تند با اشاره به درخواست وزیر ارتباطات ایران از مدیرعامل تلگرام برای مسدودکردن یک کانال گفت که امکان بستن کانال‌های تلگرامی از داخل ایران وجود ندارد ولی اگر تمهیدات سخت‌گیرانه‌تر اتخاذ می‌شد و شبکه ملی اطلاعات به راه می‌افتاد، آنگاه وزیر وادار نمی‌شد تا «از بیگانه نامسلمان سه نقطه خواهش کند که فلان کانال را ببندد.» به ادعای تقی‌پور کمتر از ۱۰ درصد شبکه ملی اطلاعات تا کنون توسعه یافته است؛ شبکه‌ای برای کنترل تام و تمام بر اینترنت در ایران.

سه روز پس از آغاز اعتراضات سراسری در بیش از ۷۲ شهر ایران، فعالیت تلگرام و اینستاگرام «به طور موقت» محدود شد. پیش از آن محمد جواد اذری جهرمی در توئیتی از پاول دوروف، مدیرعامل تلگرام خواستار انسداد یک کانال پرطرفدار به دلیل «ترویج خشونت» شد. هرچند تلگرام کانال «آمدنیوز» را بست اما نهایتاً با اخراج «مدیر خطاکار»، تلگرام اجازه فعالیت به کانال جدید یعنی «صدای مردم» را داد.

چند روز پیش از آن علی خامنه‌ای، رهبر ایران در سخنانی گفته بود:

امروز در فضای مجازی، هزاران توپخانه در حال شلیک به سمت ملت ایران است و اگر گفته می شود باید مراقب فضای مجازی بود از این جهت است که دشمن نتواند از این فضا برای هدف قرار دادن هویت و موجودیت ملت و نظام اسلامی استفاده کند.

بسیاری از شعارها در اعتراضات سراسری، رهبر ایران را هدف قرار دادند.

عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی در ادامه سخنانش توضیح داد که همین حالا با مسدودشدن تلگرام اقبال کاربران ایرانی به پیام‌رسان‌های بومی افزایش یافته و گفت که تلگرام با پنج نرم‌افزار پیام‌رسان ایرانی از جمله سروش، ویسپی، گپ، آی‌گپ و بیسفون جایگزین می‌شود.

برخی کارشناسان امنیت شبکه پیش از این نسبت به استفاده کاربران از این نرم‌افزارها به دلیل دسترسی حکومت ایران به محتوای ردوبدل‌شده در آنها هشدار داده بودند.

تقی‌پور در این گفت‌و‌گو دقایق متعددی به شرح خطرات تلگرام و اینستاگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی برای نظام جمهوری اسلامی پرداخت اما همزمان ادعا کرد که «در نظام استحکام درونی به حدی بالاست که خودش ضدگلوله است.» و توضیح داد که فضای اعتراض و انتقاد در جمهوری اسلامی همیشه وجودداشته است: به گفته او در «نماز جمعه و این همه مطبوعات آزاد». و البته در ادامه خواستار فیلترینگ هوشمندی شد که بتواند «صفحه به صفحه» محتوای تولیدشده را کنترل کند.

انتقادهای تقی‌پور در حالی مطرح می‌شود که حامیان حسن روحانی از دستور او برای رفع فیلتر تلگرام و اینستاگرام می‌گویند.