پرستاران در آستانه روز پرستار: فشار کاری بالاتر، جایگاه نازل‌تر
طرح تحول نظام سلامت سبب شده که اجرای قانون تعرفه‌گذاری اجرا نشود. در نتیجه فشار کار پرستاران بیشتر شده و از آستانه تحمل هم عبور کرده است.
هفته پرستار فرارسیده و در آستانه سوم بهمن روز پرستار قرار داریم. در سال جاری رسانه‌ای شدن خبر مرگ چند پرستار در حین کار و در اثر خستگی حساسیت وضعیت کاری پرستاران را آشکارتر کرده است. انتظار می‌رفت دولت و مجلس زمینه اجرای «قانون تعرفه‌گذاری پرستاری» را فراهم کنند. یک عضو شورای عالی نظام پرستاری فشار شغلی پرستاران را «وحشتناک» توصیف می‌کند. او بی‌توجهی دولت و مجلس به وضع پرستاران را مورد انتقاد قرار داده و می‌گوید این بی‌توجهی‌ها سبب شده که «قانون تعرفه‌گذاری پرستاری» روی کاغذ بماند و جایگاه پرستاران هم تنزل یابد.
روز پرستار در ایران برخلاف سایر کشورها در ۱۲ ماه می‌روز جهانی پرستار برگزار نمی‌شود، بلکه روز تولد زینب دختر علی بن ابی‌طالب امام اول شیعیان به عنوان روز پرستار تعیین شده که امسال مصادف است با سوم بهمن.
مسئولان سازمان نظام پرستاری در آستانه روز پرستار بر فشار کاری پرستاران، ساعت‌های طولانی کار حتی در ایام تعطیل، و کار گردشی تاکید کردند که با حقوق ناعادلانه و میانگین ۱۰ ماهه معوقات همراه است.
در نشست خبری که سازمان نظام پرستاری در ساختمان مرکزی این نهاد جهت طرح مسائل پرستاران برگزار کرد مسئولان این سازمان از تاثیر منفی اجرای «طرح تحول سلامت» بر وضعیت کادر بیمارستان‌ها بویژه پرستاران انتقاد کردند که توام است با امتناع دولت و مجلس از اجرای «قانون تعرفه‌گذاری پرستاری» که دو سال پیش تصویب شده اما از زمان تصویب تا کنون به توجیه کمبود بودجه از اجرای آن خودداری شده است.
محمد شریفی مقدم قائم مقام سازمان نظام پرستاری پس از برشمردن مشکلات شغلی پرستاران افزود: «به رغم شعار‌هایی که وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در خصوص ارتقاء جایگاه پرستاران می‌دهد، اما در ۴ سال اخیر جایگاه پرستاران تنزل کرده است. بخشی از این تنزل جایگاه بی‌توجهی به پرداخت معوقات پرستاران است که بیش از ۱۰ ماه از آن می‌گذرد.»
فشار کاری تا سر حد مرگ
فروردین امسال یک پرستار بیمارستان فیروزگر در حین کار بدلیل ایست قلبی جان باخت. مهدیه رمضانی ۲۸ ساله در بخش مراقب‌های ویژه بیمارستان فیروزگر به‌صورت قراردادی مشغول به‌کار بود و در پایان شیفت کاری شب سزدهم فرودین دچار ایست قلبی شد.
کمی بعد خبر مرگ یک پرستار دیگر بدلیل خونریزی مغزی در شیفت کاری منتشر شد. اوایل تیرماه حسین خیر اندیش پرستار اورژانس جاده‌ای استان یزد حین کار دچار ایست قلبی شد. این جوان ۲۷ ساله پرستار شرکتی اورژانس بود و سابقه هیچگونه بیماری نداشت.
اظهارات علی محمد آدابی رئیس سازمان نظام پرستاری درباره فشار کار منجر به مرگ پرستاران نشان داد که موارد راه یافته به رسانه‌ها نوک کوه یخ است. آدابی گفت در سال ۹۵ تعداد ۱۴ پرستار که بین ۲۵ تا ۴۵ سال سن داشته‌اند در اثر شدت کار جان داده‌اند.
تشدید فشار کاری در سال‌های اخیر عمدتا نتیجه اجرای «طرح تحول سلامت» است که از اردیبهشت سال ۹۳ در بیمارستان‌های تحت پوشش وزارت بهداشت به اجرا درآمد. این طرح از راه‌کارهای دولت یازدهم برای ساماندهی وضعیت درمان بود که بنا بر تعریف می‌بایست با افزایش خدمات بیمارستان‌های دولتی به عدالت در درمان بینجامد اما اکنون که سه سال از اجرای آن می‌گذر، صحبت از ورشکستگی و شکست آن است.
اجرای طرح تحول سلامت در بیمارستان‌های دولتی بدون افزایش ظرفیت درمانی آن‌ها به افزایش شمار بیماران مراجعه کننده به بیمارستان‌ها انجامیده است بدون آن که ظرفیت درمانی بیمارستان‌ها افزایش یافته باشد.
بهروز بنیادی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به تازگی در ارتباط با ورشکستگی بیمه‌ها و بدهی‌های سنگین وزارت بهداشت به بیمارستان‌ها، این مسائل را ناشی از مشکلات اقتصادی کشور در سطح کلان دانست.
به گفته بنیادی منابعی که برای تامین هزینه‌های این طرح در نظر گرفته شده بود، از جمله یک درصد ارزش افزوده و ۱۰ درصد از یارانه‌ها محقق نشده است.
به گفته احمد حمزه عضو کمیسیون بهداشت مجلس این طرح فشار کار پرستاران را دو برابر کرده است. سازمان امور استخدامی در راستای سیاست کوچک سازی دولت اجازه جذب نیرو را نمی‌دهد. بیمارستان‌ها با کمبود پرستار روبرو هستند و پرستاران شاغل به ناگزیر به اضافه‌کاری تن می‌دهند.
علی‌نسائی عضو شورایعالی نظام پرستاری می‌گوید این شورا سه سال پیش نسبت به «افت کیفیت خدمات پرستاری» در بیمارستان‌ها که ناشی از کمبود پرستار است هشدار داده بود. اما وزارت بهداشت در سه سال گذشته برای استخدام پرستار جدید اقدامی انجام نداده است. به بیمارستان‌های دولتی تنها اجازه استخدام نیروهای شرکتی جدید داده شده که با بحران نقدینگی موجود «حتی مطالبات نیروهای شرکتی موجود نیز با تاخیر پرداخت می‌شود.»
«وال استریت در نظام سلامت ایران»
پرستاران چه در بیمارستان‌های دولتی و چه در بیمارستان‌های خصوصی به تبعیض معترض اند.
وضع درآمدی پرستاران مشمول قانون کار بدتر از پرستاران بیمارستان‌های دولتی است. در این بیمارستان‌ها به پرستاران جر مزد پایه و اضافه‌کاری چیز دیگری پرداخت نمی‌شود. وضعیت پرستاران در بیمارستان‌های خصوصی بمراتب بدتر است.
حقوق یک پرستار بیمارستان خصوصی حدود نصف پرستاری با موقعیت و سابقه کار مشابه در بیمارستان دولتی است. پرستاران شرکتی به لحاظ سختی کار و کمی حقوق در رده باز هم پائین‌تری قرار می‌گیرند.
فعالان صنفی پرستاران می‌گویند درست است که پرستاران بیمارستان‌های دولتی به اندازه پرستاران مشمول قانون کار و پرستاران بیمارستان‌های خصوصی با کمبود درآمد مواجه نیستند اما شکاف عمیقی میان درآمد پرستاران با پزشکان وجود دارد.
اختلاف میان حقوق پرستاران با پزشکان رو به افزایش است و گفته می‌شود درآمد پزشکان در برخی بیمارستان‌ها ۱۰۰ برابر پرستاران است.
نایب رییس سازمان نظام پرستاری درباره تبعیض و نابرابری در نظام پرداخت وزارت بهداشت از یک اکثریت ۹۵ درصدی و اقلیت ۶ درصدی می‌گوید.
به گفته شریفی مقدم نظام پرداخت وزارت بهداشت به این شکل است که ۵۵ درصد از منابع بیمارستان‌ها به گروه ۶ درصدی می‌رسد. حدود ۲۱ درصد به ۹۵ درصد پرسنل و کادر بیمارستان رسیده و حدود ۲۴ درصد صرف هزینه‌های جاری بیمارستان‌ها می‌شود.
از همین روست که پرستارانی که آذر ۹۳ از استان‌های مختلف به تهران آمده و در اعتراض به افزایش فشار کاری پرستاران و تعمیق شکاف درآمد میان پزشکان و پرستاران مقابل دفتر ریاست جمهوری تجمع کردند، پارچه‌نوشت‌هایی با این مضمون در دست داشتند: «ما ۹۳ درصد هستیم»، «وال استریت واقعی در نظام سلامت ایران»، «۵ درصد تیم درمان، ۹۵ درصد درآمد را می‌برند»، «ما به بی‌عدالتی اعتراض داریم»، «بی‌توجهی مسئولان، افزایش مهاجرت پرستاران.»
وضعیت کار و معیشت پرستاران در سال‌های اخیر در کنار اعتراضات پرستاران شاغل، به مهاجرت بسیاری از پرستاران به خارج از ایران انجامیده است. ۴ سال پیش اعلام شد که روزانه ۴۰ پرستار تقاضای مهاجرت به خارج می‌کنند.
اعتراض به طرح پذیرش دانشجوی پرستاری در بیمارستان‌ها
امسال موضوع دیگری به اعتراض پرستاران و دانشجویان پرستاری دامن زد. وزارت بهداشت که حاضر به استخدام پرستار نیست، در اردیبهشت ۹۶ به بهانه کمبود پرستار تصمیم گرفت «پذیرش دانشجوی پرستاری در بیمارستان‌ها» را در پانزده بیمارستان دولتی و خصوصی تهران به اجرا بگذارد.
این امر اعتراض فعالان صنفی پرستاری و دانشجویان پرستاری دانشگاه‌ها و مدارس عالی قرار گرفت. فعالان صنفی پرستاران تصمیم وزارت بهداشت را اقدام برای نابودی پرستاری آکادمیک خواندند و افزودند اجرای این طرح به افت بیشتر کیفیت خدمات درمانی خواهد انجامید و جان بیماران را در معرض خطر قرار می‌دهد.
روز ۱۵ مرداد شورای عالی سازمان نظام پرستاری در نشستی با معاونان وزارت بهداشت در باره طرح پذیرش دانشجوی پرستاری در بیمارستان‌ها برگزار کردند. همزمان با این نشست، پرستاران و دانشجویان پرستاری چندین شهر کشور از جمله تهران، اهواز، بندرعباس، بجنورد، اصفهان و چند شهر استان گیلان در اعتراض به طرح وزارت بهداشت تجمع کردند. این تجمعات همچنین به محلی برای بیان سایر مطالبات پرستاران از جمله بی‌عدالتی در پرداخت حقوق و مطالبات معوقه تبدیل شد.
قانون تعرفه خدمات پرستاری، و قدرتمندان ساختار دولتی
قانون تعرفه خدمات پرستاری که سال ۱۳۸۶ پس از تصویب در مجلس به تصویب شورای نگهبان نیز رسیده هنوز بر روی کاغذ باقی مانده است زیرا وزارت بهداشت فاقد منابع مالی لازم جهت اجرای آن است. قائم مقام سازمان نظام پرستاری که از نمایندگان مجلس نیز پاسخ مثبتی نگرفته است می‌گوید: «در ساختار دولتی کسانی تاثیرگذار بر تصمیمات هستند که قدرت و منابع را با هم در اختیار دارند.»
به گفته محمد شریفی مقدم دولت مکلف به اجرای این قانون است که در برنامه ششم نیز تصویب شده و بودجه آن علیرغم کاهش به ۱۰۰۰ میلیارد تومان تصویب شد اما کمیسیون اجتماعی سازمان مدیریت به علت نبود بودجه با آن مخالفت کرد.
او می‌گوید ۲ سال است وزارت بهداشت بسته‌های این قانون تعرفه‌گذاری را به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی انتقال داده است «اما گویی این وزارت خانه تمایلی به انجام و اجرای این قانون ندارد.»
جلسات متعددی نیز که با کمیسیون بهداشت و تلفیق برگزار شده است، هنوز نتیجه‌ای نداده است. علیرغم پیگیری فراوان شریفی مقدم کمیسیون تلفیق هنوز به این مساله نپرداخته است.
اجرای قانون تعرفه خدمات پرستاری می‌تواند بر وضعیت شغلی حدود ۳۰۰ هزار پرستار شاغل تاثیر بگذارد. به گفته شریفی مقدم، پرستاران که از دولت ناامید شده‌اند به مجلس امید داشتند اما با چنین عکس‌العملی از سوی نمایندگان مجلس روبرو شدند که «به جای آنکه نماینده مردم باشند، نماینده جریان خاصی هستند.»
نظرها
نظری وجود ندارد.