تأمین بخشی از بودجه مقابله با ریزگردها از صندوق توسعه ملی

سرانجام بحران زیست‌محیطی در استان نفت‌خیز خوزستان علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی را واداشت که دستور دهد بخشی از بودجه مورد نیاز برای مقابله با بحران از طریق مرطوب ساختن خاک، مالچ‌پاشی بیابان‌ها و کاشت درختچه‌ از محل صندوق توسعه ملی که جایگزینی برای صندوق ارزی‌ست تأمین شود.

بودجه ۱۵۰ میلیون دلاری مقابله با ریزگردها که از لایحه بودجه سال ۹۷ حذف شده بود، به دستور رهبر جمهوری اسلامی مجدداً در این لایحه گنجانده شد. قرار است بودجه ۱۵۰ میلیون دلاری مقابله با ریزگردها از محل صندوق توسعه ملی تأمین شود.

صندوق توسعه ملی ایران یک نهاد حکومتی است که نقش صندوق ذخیره ارزی را دارد. با این تفاوت که دولت‌ها اجازه استفاده از این صندوق را ندارند. ۲۰ درصد از درآمدهای نفتی ایران وارد صندوق توسعه ملی می‌شود و هر زمان که رهبر جمهوری اسلامی صلاح بداند، دستور برداشت از صندوق را می‌دهد. معمولا نهادهای نظامی و نهادهایی مانند صدا و سیما که مستقیماً زیر نظر جمهوری اسلامی فعالیت می‌‌‌‌کنند از این صندوق هم بهره‌مند می‌شوند.

سه روز پیش، کریم شافعی، معاون سازمان محیط زیست خبرداده بود که کمیسیون تلفیق مجلس ۱۵۰ میلیون دلار بودجه مقابله با گرد و غبار از جمله در خوزستان را از لایحه بودجه سال ۹۷ حذف کرده است.

جلیل مختار لازمه تحقق اعتباری که دولت در لایحه بودجه ۹۷ برای ریزگردها لحاظ کرده را اجازه علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی دانسته بود.

در روزهای گذشته طوفان‌های گرد و غبار خوزستان را در نوردیده و شهرهای بسیاری را به تعطیلی کشانده و چند صد نفر را راهی مراکز درمانی کرده.

آبان‌ سال ۱۳۹۴ دولت حسن روحانی در جریان تدوین «سند ملی مقابله با گرد و غبار» اعلام کرده که مقابله با پدیده ریزگردها دست‌کم دو دهه و با روند فعلی تأمین بودجه ۳۰ سال به طول خواهد انجامید.

مجلس ایران در لایحه بودجه سال ۹۶ نیز ۱۰۰ میلیون دلار برای مقابله با ریزگردها در نظر گرفته بود.

علاوه بر این هیأت دولت در اسفند ۱۳۹۵ مصوب کرد که در لایحه بودجه سال ۹۶، سه درصد از کل قراردادهای نفتی برای حل مشکلات زیست محیطی خوزستان هزینه شود.

اختصاص سه درصد از درآمدهای نفتی ایران به خوزستان از جمله وعده‌های حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی بود که در جریان سفر انتخاباتی خود در خرداد سال۱۳۹۶ به این استان مطرح کرده بود. او بعدتر اما این رقم را کاهش داده و مشروط به نظر متخصصان کرده بود. با این حال آنچه اکنون دولت برای استان خوزستان در نظر گرفته تنها سه درصد از قراردادهای نفتی و نه درآمدهای نفتی است.

در سال ۹۵، با بالاگرفتن بحران ریزگرد و قطع برق و آب در خوزستان، از دولت ایران انتقاد شده بود که از زمان روی کار آمدن حسن روحانی تنها ۱۰ درصد بودجه مصوب برای مقابله با منشأ تولید ریزگرد تأمین شده و دولت در لایحه بودجه سال ۱۳۹۶ نیز هیچ بودجه‌ای برای حل مسئله گرد و غبار در این استان اختصاص نداده است.

وقوع طوفان‌های ریزگرد در ایران در فاصله سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۲ بیش از ۱۵ برابر افزایش یافت و اکنون به سطحی رسیده که گردش کار صنایع نفتی ایران را نیز دچار مشکل کرده است.

خوزستان بیش از ۱۵ سال است که با پدیده گرد و غبار مواجه است.

مهاجرت‌های گسترده، رواج و تشدید انواع بیماری‌ها از جمله مشکلات‌ تنفسی و سرطان، اختلال در رفت و آمد و تعطیلی‌های وقت‌و بی وقت زندگی خوزستانی‌ها متوقف کرده است. پدیده‌ای که در ۱۵ سال گذشته نه تنها کنترل نشده که شیوعی طاعون‌وار دارد و بر اساس آمارهای رسمی، اکنون زندگی۸۰ درصد از جمعیت کشور به‌ویژه در استان‌های خوزستان، کرمانشاه، ایلام، کردستان و سیستان و بلوچستان را تحت تأثیر قرار داده است.

مسئولان در ابتدا معتقد بودند که بخشی از این طوفان شن از کشورهای همسایه از جمله عراق و سوریه و اردن بر می‌خیزد. اما در سال‌های اخیر کارشناسان و مسئولان تصدیق کردند که بخشی از گرد و غبارهای خوزستان ریشه در کانون‌های داخلی گرد و غبار دارد و ناشی از انتقال‌آب از سرشاخه‌های کارون، سدسازی، اکتشاف نفت و در نتیجه خشکی تالاب‌ها و رودخانه‌های استان است.

در سال‌های گذشته ساکنان این استان بارها در اعتراض به وضعیت ناسالم زیست محیطی و پروژه‌های انتقال آب و طوفان‌های گرد و غبار تجمعات اعتراضی برگزار کرده بودند. خوزستان در اعتراضات سراسری دیماه ۹۶ نیز یکی از کانون‌های اصلی درگیری بود.

پانویس:

 این گزارش با توجه به اطلاعات تازه به روز شد و  تیتر آن هم تغییر کرد. تیتر قبلی: «رهبر ایران دخالت کرد، بودجه مقابله با ریزگردها بازگردانده شد»

در همین زمینه