گفتگو با یک کارگر شرکت حفاری نفت شمال
شرکت حفاری شمال: اعمال فشار بر نیروی کار، گسترش سرمایه‌گذاری
حفاری شمال بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان از قرارگاه خاتم‌الانبیاء طلب دارد و در عمان و عراق و ازبکستان هم سرمایه‌گذاری می‌کند اما دستمزد کارکنانش را نمی‌پردازد.
یک سکوی حفاری شرکت حفاری نفت شمال
کارگران شرکت حفاری نفت شمال دو سال مطالبات معوقه دارند. آن‌ها علاوه بر تعویق مزد سال جاری، بخشی از اضافه حقوق سال ۹۵، اضافه حقوق سال ۹۶ و عیدی سال گذشته را هم دریافت نکرده‌اند. در پی اجرای «طرح اصلاح ساختاری» در شرکت، حقوق و دستمزد بخش اعظم پرسنل کاهش یافته. بیش از ۲۰۰ تن اخراج شده‌اند. دست‌کم ۱۰۰ تن بلاتکیف‌اند یا به بیان مدیر عامل حفاری شمال «در طرح توسعه آتی شرکت» قرار دارند.
حمید رضا گلپایگانی مدیرعامل شرکت حفاری نفت شمال که درباره تعویق مزد آذر و دی ماه کارگران سکوت کرده، معوقات مزدی سال ۹۵ آنان را تأئید کرده اما در همان حال گفته است حفاری شمال که «بار بدهی‌های سنگین به بانک‌ها و سهامداران را به دوش می‌کشد»، استراتژی «مدیریت هزینه‌ها» را در پیش گرفته و قادر به پرداخت مطالبات کارکنان نیست. یکی از کارگران حفاری نفت شمال به زمانه می‌گوید مشکل شرکت مشکل مالی نیست. دستمزد کارگران در برابر درآمد نجومی شرکت مبلغ ناچیزی است. «مشکل اصلی شرکت حفاری شمال بازی‌های سیاسی بین دولت (بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت) و بنیاد مستضعفان است.»
خودمانی سازی یک شرکت موفق
حفاری نفت شمال سال ۱۳۷۷ به عنوان یک شرکت دولتی در نکا تاسیس شد. سال ۱۳۸۰ فعالیت خود را آغاز کرد. اواخر سال‌های دهه ۱۳۸۰ بر اساس سیاست خصوصی‌سازی به شرکت سهامی تبدیل شد. این شرکت اکنون زیرمجموعه بنیاد مستضعفان است. حمیدرضا گلپایگانی عضو هیات مدیره که اکنون مدیرعاملی شرکت را در اختیار دارد اخیرا گفته است تحت پوشش بنیاد مستضعفان بودن مایه افتخار شرکت است.
این شرکت که از آن به عنوان عنوان بزرگ‌ترین شرکت تخصصی بخش خصوصی در خدمات فنی تخصصی حفاری مدرن یاد می‌شود، دارای ۹ دکل حفاری خشکی و ۳ سکوی حفاری دریایی است و دکل‌های حفاری آن در نقاط مختلف کشور در منطقه جنوب غرب، فارس، خانگیران، خلیج فارس و دریای خزر پراکنده‌اند.
حفاری نفت شمال هم‌اکنون حدود ۲۵۰۰ کارگر دارد. حدود ۲۵۰۰ تن نیروی دفتری و عملیاتی شامل دو دسته نیروی رسمی وزارت نفت و نیروی ارکان ثالث(شرکت تدبیرصنعت کوثر) در حفاری شمال شاغل‌اند. ۳۵۰ نفر از این نیروها به صورت رسمی زیر نظر وزارت نفت هستند.
یک کارگر حفاری شمال به زمانه می‌گوید: «شرکت حفاری شمال قبل از هجوم تفنگدران (بنیاد مستضعفان) خیلی موفق بود.» اما پس از واگذاری شرکت اوضاع تغییر کرد.
چند ماه پیش و همزمان با اخراج دسته‌جمعی کارگران در بهشهر، گفته شد نفت شمال به دلیل بحران مالی قصد دارد دفتر شرکت در تهران را به فروش برساند. گلپایگانی مدیرعامل هفته گذشته با یادآوری بحران مالی شرکت حفاری شمال اعلام کرد که دارایی‌های شرکت از جمله ساختمان‌های آن در شیراز و تهران برای حل مشکل مالی به فروش می‌رسد.
در همین حال در هفته‌های اخیر اخبار ضد و نقیض و پرسش‌برانگیزی درباره وضعیت این شرکت منتشر شده است.
گلپایگانی در توضیح بدهی‌های شرکت به بانک اقتصاد نوین برای وام ۲۰۰ میلیارد تومان گفته است که این وام ۳ سال پیش دریافت شده و قرار است به زودی مستهلک شود زیرا به گفته او «روزانه ۲۰۰ میلیون تومان و سالانه حدود ۷۰ میلیارد تومان» بهره بر دوش شرکت می‌گذارد.
از سوی دیگر ۲۷ آذر اعلام شد که شرکت سرمایه‌گذاری ساتا(شستان) – شرکت سرمایه‌گذاری سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح که ١۶ درصد از سهام حفاری شمال را در اختیار دارد، به دلیل عدم دریافت سود سهام، حساب‌های این شرکت وابسته به بنیاد مستضعفان را مسدود کرده است.
همزمان گفته می‌شود شرکت حفاری شمال ۳۰۰ الی ۴۰۰ میلیارد تومان از شرکت پتروگوهر فراساحل کیش (وابسته به قرارگاه خاتم‌الانبیاء) طلبکار است.
از سوی دیگر خبرهایی هم از پروژه‌های جدید سرمایه‌گذاری‌های فراملی شرکت منتشر شده است:
مدیرعامل حفاری نفت شمال هفته گذشته از افتتاح شعب جدید حفاری شمال در عراق و عمان خبر داد. گلپایگانی گفت مذاکراتی با بخش خصوصی و دولتی عراق داشته و قرار است به زودی شعبه حفاری شمال برای در دست گرفتن پروژه‌های حفاری در عراق راه‌اندازی شود. پروژه‌های عمان و عراق در نیمه دوم سال ۹۷ اغاز می‌شوند و پروژه دکل الیما در ترکمنستان نیز هم تمدید شده و فعالیت حفاری شمال در ترکمنستان ادامه خواهد یافت.
سوال این است: چرا حفاری شمال که قادر است وام ۲۰۰ میلیاردی بانک را مستهلک کند، ۳۰۰ الی ۴۰۰ میلیارد تومان از قرارگاه خاتم‌الانبیاء طلبکار است و قادر به سرمایه‌گذاری در عمان و عراق و ازبکستان است، از پرداخت دستمزد کارکنان خود که تنها منبع درآمد آن‌هاست خودداری می‌کند؟
کارگر حفاری شمال به زمانه می‌گوید شرکت حفاری شمال مطالبات خود را از کارفرماهای خود که شرکت نفت فلات قاره و شرکت نفت مرکزی هستند دریافت کرده و مشکل مالی ندارد.
به گفته این کارگر، سوای بازی سیاسی میان دولت و بنیاد مستضعفان، مشکل دیگر «برداشت بی‌حساب و کتاب بنیاد مستضعفان از حساب شرکت جهت امورات خود می‌باشد. مدیرعامل کنونی چندین بار با غیبت کردن از محل کار خود اعتراض خود را به برداشت از حساب شرکت حفاری شمال توسط بنیاد مستضعفان اعلام نموده است.»
اخبار دیگری حاکی از سوء‌استفاده‌های مالی در جریان واگذاری شرکت و پس از آن است.
هفته گذشته خبرگزاری کار ایران(ایلنا) به نقل از یک عضو کمیسیون انرژی مجلس نوشت مدیرعامل حفاری شمال باید در مجلس حاضر شود و به سؤالات نمایندگان پاسخ دهد.
اخراج، کاهش دستمزد، تعویق مطالبات
شرکت حفاری شمال از چندی پیش همزمان با ایجاد تغییراتی در جهت‌گیری فعالیت‌های خود و گسترش پروژه‌ها در منطقه، «طرح اصلاح ساختاری» را در درون شرکت به اجرا گذاشت.
«طرح اصلاح ساختاری» و یا «استراتژی کاهش هزینه‌ها» که به کلیدواژه‌های شناخته شده اخراج‌های دسته‌جمعی و در منگنه قراردادن کارکنان باقیمانده تبدیل شده در شرکت حفاری شمال نیز نتیجه مشابهی به بار آورده و حذف «پرسنل غیر ضروری» و «تجدید نظر در وضعیت نیروهای مازاد» در دستور کار قرار گرفته است.
در اردیبهشت سال ۹۶ که ۹۰ تن از نیروهای بومی شرکت در بهشهر اخراج شدند مدیر منابع انسانی شرکت اخراج این کارکنان را که برخی بیش از ۱۰ سال سابقه کار داشتند نتیجه «بازنگری در چارت سازمانی» خواند.
اخراج‌ها کارکنان به این مورد محدود نماند و موج دیگری از اخراج از راه رسید. تاکنون بیش از ۲۰۰ کارگر اخراج شده‌اند، حداقل ۱۰۰ تن بلاتکلیف‌اند، دستمزد شاغلان کاهش یافته و کاهش دستمزد در برخی سمت‌ها ۴۰ درصد بوده است.
رتبه شغلی برخی از کارکنان تنزل کرده و کاستن از امکانات و خدمات رفاهی کارکنان، و فشار عصبی ناشی از ترس از اخراج و تعویق مزدها به افزایش حوادث کار منجر شده است.
نبود تشکل مستقل کارگری
کارگران و کارکنان حفاری شمال در تازه‌ترین اقدام خود در نامه‌ای به مدیرعامل شرکت مطالبات خود را شامل پرداخت مطالبات معوقه از جمله مزد آذر و دی، بازگرداندن حقوق‌های کاهش یافته به میزان سابق، بازگرداندن قراردادهای موقت سه ماهه به روال سابق، بازگرداندن نیروهای بلاتکلیف «لیست توسعه آتی» به سر کار و پرداخت مطالبات کارکنان اخراجی مطرح کرده‌اند.
خبرگزاری کار ایران(ایلنا) پنجشنبه ۵ بهمن از پرداخت مزد آذر ۹۶ کارگران خبر داده است. اما مدیر عامل حفاری شمال در تازه‌ترین اظهار نظر خود گفته است شرکت توان پرداخت مطالبات قبلی کارکنان را ندارد. او بر «مدیریت و کاهش هزینه‌ها» تاکید کرده و افزوده است «این استراتژی در همه بخش‌ها از جمله عملیات، خدمات، تأمین کالا و بازرگانی، مهندسی و منابع انسانی پیاده می‌شود.»
کارگران و کارکنان حفاری شمال فاقد تشکل مستقل کارگری‌اند که از حقوق آن‌ها دفاع کند. به گفته کارگر حفاری شمال در واحد منابع انسانی شرکت گروهی تحت عنوان روابط کار وجود دارد که «فقط اسمش روابط کار است و حتی برای کوچک‌ترین حق پرسنل که عبارت است از قرارداد کار هم تلاشی از روابط کار عملی ندیدیم. چون خودشان هم حقوقی نگرفته‌اند و اگر اقدامی علیه بنیاد مستضعفان انجام دهند اخراج می‌شوند. آن‌ها فقط برای منافع شرکت مخصوصا بنیادِ به اصطلاح مستضعفان قدم برمی‌دارند.»
با این وجود هر چند یکبار در شرکت اعتصابات پراکنده‌ای صورت می‌گیرد. کارگران قرار گذاشته‌اند تا دستیابی به مطالباتی که در نامه‌شان به مدیرعامل شرکت طرح کرده‌اند روز هفتم هر ماه به مدت دو ساعت دست از کار بکشند و در تهران، اهواز و بهشهر با در دست داشتن پارچه‌نوشته مقابل دفاتر شرکت تجمع کنند.
بیشتر بخوانید:
نظرها
نظری وجود ندارد.