بازداشت فعالان محیط زیست، پرونده‌سازی برای دولت؟

بازداشت هفت عضو یک سازمان غیردولتی، به غیرخودی‌ترین مقام سازمان محیط زیست رسید. دستگیری کاوه مدنی، معاون پژوهش و آموزش سازمان، ابراز نگرانی معصومه ابتکار و حالا هشدار مقامات قضایی درباره ادامه بازداشت‌ فعالان محیط زیست و اعتراف‌گیری. آیا پای دولت هم به این پرونده باز خواهد شد؟ دلیل این بازداشت‌ها چیست؟

روز گذشته جعفری دولت آبادی، دادستان تهران از دستگیری هفت «متهم به جاسوسی» خبر داده بود. دولت آبادی گفته بود «این افراد در قالب اجرای پروژه‌های علمی و محیط زیستی نسبت به جمع‌آوری اطلاعات طبقه‌بندی کشور در حوزه‌های استراتژیک اقدام می‌کردند».

ساعاتی پس از این اعلام خبر رامین سیدامامی (کینگ رام)، خواننده و آهنگساز، در صفحه اینستاگرام و توئیتر خود از «مرگ ناگهان» پدرش کاووس سیدامامی، جامعه‌شناس، فعال محیط زیست و عضو سازمان مردم نهاد موسسه «حیات وحش میراث پارسیان» در زندان خبر داد. مقام قضایی گفته بودند کاووس سیدامامی خودکشی کرده است.

سرانجام امروز جعفری دولت آبادی در حاشیه مراسم ۲۲ بهمن ضمن تکرار بر اتهام جاسوسی اعلام کرد از اعضای موسسه «حیات وحش میراث پارسیان» اعترافاتی ضبط شده است. او علت «خودکشی» کاووس سید امامی را این اعترافات دانسته است.

دستگیری اعضای ارشد موسسه «حیات وحش میراث پارسیان» از چهارم بهمن ماه آغاز شده بود.

وزارت اطلاعات نقشی در بازداشت این افراد نداشته است.

بنابر گزارش‌ها، مؤسسه «حیات وحش میراث پارسیان» همکاری‌های گسترده‌ای با سازمان محیط زیست داشته و فشار و اتهام منتقدان دولت بر این موسسه و رابطه آن با مقامات دولت فعلی به چند سال پیش از این باز می‌گردد.

نخستین بار روزنامه کیهانی در گزارشی به تاریخ ۱۹ فروردین ۹۴ از مجوز شکار سازمان محیط زیست و وزارت خارجه به اتباع خارجی و متمولین اروپایی و آمریکایی خبر داد و سیاست معصومه ابتکار، رئیس وقت سازمان محیط زیست را «کاپیتولاسیون شکار» توصیف کرد.

کیهان در آن گزارش نوشته بود در دوره روحانی آژانس‌های شکار و گردشگری در ایران شکل گرفته است. کیهان شاهد مدعای خود را منابعی در خارج کشور ذکر کرده بود:

«مجموعه‌ای از فعالان محیط زیست ایرانی مقیم کالیفرنیای شمالی پیش از این با افشای ارتباط یک آژانس ایرانی با سازمان محیط زیست که مجوز شکار قوچ در معرض خطر لارستان را به قیمت صد هزار دلار در آمریکا به فروش می‌رساند، به این موضوع اعتراض کرده بودند».

در واقع اشاره کیهان به یادداشت‌های سام خسروی فرد، فعال محیط زیست ایران بود. این فعال محیط زیست با معرفی موسسه حیات‌وحش میراث پارسیان و شعبه خواهر آن در آمریکا، این موسسه را به فروش قوچ لارستان، زیر گونه در معرض آسیب و خطر ایران متهم کرده بود.

خسروی فرد در افشاگری خود از رابطه گسترده این موسسه با سازمان محیط زیست و کمک‌ ۱۰۰ هزار دلاری آن به فاز دوم پروژه حفاظت از یوز‌آسیایی خبر داده بود.

یکی از افرادی که در گزارش خسروی فرد به او اشاره می‌شود هومن جوکار، مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و یکی از مدیران ارشد موسسه حیات‌وحش میراث پارسیان است. او اکنون در بازداشت به سر می‌برد.

علاوه بر این، خسروی فرد در گزارش‌های خود به رابطه معصومه ابتکار، رییس سابق سازمان محیط زیست ایران با مراد طاهباز تاجر ایرانی‌- آمریکایی، دیگر عضو ارشد موسسه حیات‌وحش میراث پارسیان اشاره کرده بود. مراد طاهباز نیز از جمله افرادی است که بهمن ماه امسال بازداشته شده است.

اتهام استفاده از رانت دولتی و فعالیت‌های تجاری سبب شد تا سازمان «حیات وحش میراث پارسیان» با انتشار بیانیه‌ای به دفاع از خود بپردازد. این سازمان در دفاع از خود نوشت ضمن دفاع از شکار محدود و مدیریت شده و فروش پروانه آن به افراد خارجی، از این نوع شکارها برای تأمین هزینه‌ حفاظت زیستگاه‌ها استفاده می‌کند.

پس آن نیز وب سایت سازمان محیط زیست در دفاع از  «حیات وحش میراث پارسیان» متنی با تیتر «آنچه تسنیم ایرادمی گیرد مایه افتخاراست» منتشر کرد و مطلب تسنیم با عنوان «اراده پنهان کارشناسان رسمی یا توصیه‌های خصوصی مشاوران غیررسمی/ مشاورغیررسمی ابتکار در ازای سالانه نیم میلیون دلار چه می‌خواست؟» است را «پرونده‎‌سازی و  القائات غلط با اهداف سیاسی» خواند.

اما انتقادها از سوی محافظه‌کاران ادامه یافت تا آنکه ۲۰ آبان ماه امسال، خبرگزاری تسنیم نزدیک به سپاه پاسداران در گزارشی با عنوان «وقتی یک "قمارخانه‌ساز" صدرنشین جلسات سازمان محیط زیست می‌شود»، نسبت به حضور مراد طاهباز در جلسه کمیته راهبردی یوز در سازمان حفاظت محیط زیست کشور انتقاد کرده بود. این خبرگزاری از مراد طاهباز به عنوان فردی یاد کرده بود که در اسرائیل ساخت و ساز دارد و مدیر «قمارخانه» است.

چند ماه پیش نیز خبرگزاری تسنیم در مطلبی دیگر این موسسه را به برگزاری تورهای شکار و دست‌داشتن در شکار یک ماده یوز در منطقه حفاظت شده توران متهم کرده بود.

در واکنش به این اتهامات آذرماه امسال سازمان مردم نهاد «حیات وحش میراث پارسیان» با انتشار بیانیه نسبت به اتهامات دو نشریه‌ای که به زعم آنها منتقد دولت هستند واکنش نشان دادند و اعلام کردند این موسسه از «هیچ رانتی» برخوردار نیست و اتهامات این نشریات برای تخریب چهره دولت و مسئولان سازمان محیط زیست است.

در مجموع با توجه به رابطه نزدیک «حیات وحش میراث پارسیان» با سازمان محیط زیست بعید نیست که ترکش‌های بازداشت اعضای این مؤسسه همچون هومن جوکار که مدیریت پروژه یوزپلنگ آسیایی را بر عهده داشته به سوی دولت حسن روحانی نیز پرتاب شود.

زنگ خطری که با دستگیری کاوه مدنی، معاون سازمان محیط زیست عملاً آغاز شد.

فشارها بر سازمان محیط زیست در حالی افزایش یافته که از زمان روی کار آمدن حسن روحانی، این سازمان همواره یکی از نهادهای مورد انتقاد و دردسرساز دولت محسوب می‌شده است.

در همین زمینه