وام مسکن: سود دو جانبه بانک‌ها و دولت
هزینه وام مسکن در تهران بیش از ۱۵ میلیون تومان است و دریافت‌کنندگان باید بیش از دو برابر تسهیلات را به بانک بازگردانند. تنها دهک‌های پردرآمد امکان استفاده از وام خرید مسکن را دارند.
تصویری از تهران که هزینه وام خرید مسکن در آن بیش از ۱۵ میلیون تومان است.
دولت جمهوری اسلامی طی دو سال گذشته سقف و تعداد تسهیلات خرید مسکن را افزایش داده است. بر اساس اعلام بانک مرکزی هم اکنون هر یک از متقاضیان جوان می‌توانند تا سقف ۵۰ میلیون تومان وام مسکن دریافت کنند. هزینه اولیه این تسهیلات اما بیشتر از توان مالی حقوق‌بگیران است.
سقف تسهیلات خرید مسکن برای جوانان مجرد در تهران ۹۰ میلیون و در شهرهای دیگر تا ۸۰ میلیون تومان اعلام شده است. نرخ سود وام مسکن برای گروه سنی جوانان و یا زوج‌های جوان ۱۷ تا ۱۸ درصد و دوره بازگشت آن نیز ۵ تا ۱۲ سال است.
بر اساس اعلام بانک مرکزی متقاضی فردی می تواند تا سقف ۶۰ میلیون تومان وام خرید مسکن با سود ۱۷.۵ درصد و بازپرداخت ۱۲ ساله از محل خرید اوراق گواهی حق تقدم تسهیلات مسکن، ۱۰ میلیون تومان تسهیلات از محل خرید اوراق مسکن با سود ۱۸ درصد و دوره پرداخت ۵ ساله و ۲۰ میلیون تومان وام جعاله تعمیرات مسکن با نرخ سود ۱۷.۵ درصد و بازپرداخت ۵ ساله دریافت کند.
همچنین در شهرهای دیگر غیر از تهران هر یک از متقاضیان می‌توانند علاوه بر تسهیلات ۱۰ میلیون و ۲۰ میلیون تومانی، به نسبت جمعیت شهری ۴۰ میلیون تا ۵۰ میلیون تومان وام خرید مسکن با شرایط مشابه تهران دریافت کنند. مبلغ وام برای زوج‌های جوان نیز تا سقف ۱۴۰ میلیون تومان است.
خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، گزارش کرده است که هر یک از متقاضیان دریافت تسهیلات خرید مسکن برای برخورداری از وام باید در مرحله نخست اوراق تسهیلات مسکن خریداری کنند. ارزش هر یک از این اوراق ۷۰ هزار تا ۷۲ هزار تومان اعلام شده است.
هر یک از متقاضیان برای دریافت وام ۶۰ میلیون تومانی باید ۱۲۰ برگ اوراق بهادار تسهیلات مسکن خریداری کنند. بر این اساس فرد متقاضی وام پیش از دریافت وام باید حداقل ۸ میلیون و ۴۶۰ هزار تومان برای خرید اوراق تسهیلات هزینه کند. این مبلغ برای متقاضیان وام‌های ۵۰ و ۴۰ میلیون تومانی به ترتیب ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و ۵ میلیون و ۷۶۰ هزار تومان خواهد بود. علاوه بر این هزینه دریافت وام جعاله ۱۰ میلیون تومانی یک میلیون و ۴۶۰ هزار تومان است.
بر این اساس هزینه دریافت ۷۰ میلیون تومان برای یک فرد مجرد در تهران نزدیک به ۱۰ میلیون تومان است، شهرهای با جمعیت بیش از ۲۰۰ هزار نفر حدود ۹ میلیون تومان در مقابل ۶۰ میلیون تومان تسهیلات است. در دیگر شهرها با جمعیت کمتر از ۲۰۰ هزار نفر جمعیت هم برای ۵۰ میلیون تومان وام باید بیش از ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان هزینه کرد.
هزینه دریافت تسهیلات دو نفره در تهران ۱۵ میلیون و ۸۴۰ هزار تومان، در شهرهای با جمعیت بیش از ۲۰۰ هزار نفر ۱۲ میلیون و ۹۶۰ هزار تومان و در شهرهای با جمعیت کمتر از ۲۰۰ هزار تن ۱۰ میلیون و ۸۰ هزار تومان است.
ناتوان از بازپرداخت
متقاضیان تسهیلات خرید مسکن چنانچه بتوانند هزینه اولیه خرید اوراق تسهیلات مسکن و سپرده را تامین کنند، برای بازپرداخت تسهیلات نیز با مشکل روبرو خواهند شد.
بازپرداخت تسهیلات ۹۰ میلیون تومانی در پنج سال نخست ماهیانه ۱ میلیون و ۷۴۹ هزار و ۳۰۰ تومان و در هفت سال بعدی ۹۹۳ هزار تومان است.
به بیان دیگر فردی که ۹۰ میلیون تومان وام دریافت کرده، علاوه بر هزینه اولیه در پایان پنج سال نخست باید ۱۰۴ میلیون و ۹۵۸ هزار تومان و در هفت سال بعدی ۸۳ میلیون و ۴۱۲ هزار تومان به بانک بازگرداند. مبلغی بیش از ۲ برابر تسهیلاتی که دریافت کرده است.
همچنین زوج‌هایی که ۱۴۰ میلیون تومان دریافت کرده‌اند تا پایان سال پنجم باید ماهیانه ۲ میلیون و ۶۷۵ هزار و ۶۰۰ تومان به بانک بازگردانند. اقساط هفت سال بعدی نیز یک میلیون و ۶۶۵ هزار تومان است. بنابراین دریافت کنندگان این تسهیلات پس از ۱۲ سال باید ۳۰۰ میلیون و ۴۲۹ هزار و ۶۰۰ تومان به بانک مسکن بازگردانند، بیش از ۲ برابر آنچه که دریافت کرده‌اند.
وام فقط برای سه دهک نخست
سوال این است که چه کسی توان بازپرداخت تسهیلات مسکن را دارد و این تسهیلات در نهایت به چه گروهی برای خانه‌دار شدن کمک خواهد کرد؟
براساس اعلام مرکز آمار نزدیک به یک‌سوم جمعیت ایران اجاره‌نشین است. جمعیت اجاره‌نشین در ایران بیش از ۳۷ درصد افزایش یافته است. همچنین بنا به گزارش وزارت راه و شهرسازی حداقل ۳۰ درصد جمعیت در مناطق حاشیه‌ای و یا بافت‌های فرسوده شهری زندگی می‌کنند.
طرح مسکن مهر برای کاهش هزینه مسکن خانوارهای کم‌درآمد شکست خورده و وعده‌های متعدد دولت روحانی مبنی بر طرح مسکن اجتماعی تا به حال اجرایی نشده است.
در همین حال بر اساس اعلام مرکز آمار نرخ بیکاری رسمی گروه سنی جوانان حداقل دو برابر نرخ بیکاری کل در ایران است و نزدیک به نیمی از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بیکارند. همچنین نرخ بیکاری زنان دو برابر مردان است.
علاوه بر این نگاهی به میانگین درآمد خانوارها در سال گذشته هم نشان می‌دهد که حداقل تا دهک ششم امکان بازپرداخت قسط تسهیلات بانکی را ندارند.
با توجه به همین داده‌های رسمی می‌توان گروه هدف تسهیلات مسکن را شناسایی و یا حداقل آن بخشی که امکان برخورداری از این تسهیلات را ندارد مشخص کرد.
حمید یاری کارشناس اقتصاد مسکن در ایران آذر امسال به خبرگزاری مهر گفته بود: تنها سه دهک پردرآمد جامعه امکان استفاده از تسهیلات خرید مسکن را دارند.
نتایج یک پژوهش هم نشان می‌دهد که دهک‌های درآمدی هفتم تا دهم از تسهیلات خرید مسکن استفاده کرده‌اند.
تسهیلات مسکن و گرانی که به بار می‌آورد
هدف دولت حسن روحانی از افزایش سقف و حجم تسهیلات خرید مسکن بیش از آنکه گره‌گشایی از معضل مسکن حقوق‌بگیران و افراد کم‌درآمد باشد، بازگرداندن رونق به بخش ساختمان است.
براساس برآورد بانک مرکزی رشد اقتصادی بخش مسکن در سال گذشته منفی بوده و دولت برای تحریک نرخ رشد باید این بخش را فعال کند. در همین راستا نیز دولت روحانی تسهیلات ویژه‌ای برای انبوه‌سازان در نظر گرفته و علاوه بر آن تسهیلات بانکی را برای متقاضیان فردی افزایش داده است.
افزایش تسهیلات خرید مسکن و تشویق انبوه‌سازان به ساخت واحدهای مسکونی کوچک با استفاده از منابع بانکی در میان مدت رونق را به بخش مسکن باز می‌گرداند و همزمان با آن میزان تقاضا و خرید و فروش افزایش خواهد یافت. در پی این وضعیت، قیمت مسکن نیز روند افزایشی را که در سال‌های گذشته کند شده بود، دوباره در پیش خواهد گرفت.
نتیجه نهایی این فرایند افزایش هزینه مسکن برای دهک‌های کم‌درآمد، اجبار آنان به سکونت در واحدهای مسکونی کوچک‌تر و همچنین کم‌کیفیت‌تر است، روندی که طی دهه گذشته موجب افزایش جمعیت حاشیه‌نشین و بد مسکن شده است.
نظرها
نظری وجود ندارد.