پارلمان هلند نسل‌کشی ارامنه در عثمانی را به عنوان واقعیت تاریخی برشناخت

پارلمان هلند «نسل‌کشی» ارامنه در ۱۹۱۵، در دوران امپراتوری عثمانی در ترکیه امروزی را به عنوان واقعیتی تاریخی پذیرفت. این طرح در عین مخالفت ترکیه به تصویب رسید.

پارلمان هلند پنج‌شنبه ۲۲ فوریه / سوم اسفند به رسمیت‌شناختن نسل‌کشی یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار ارمنی را با تنها سه رأی مخالف از میان ۱۵۰ رأی تصویب کرد. هرچند دولت هلند گفت که این بازشناسی به سیاست رسمی این کشور بدل نمی‌شود.

تصویب این طرح رابطه لاهه و آنکارا را بیش از پیش بحرانی می‌کند. این رابطه از سال گذشته که هلند اجازه برگزاری کارزار تبلیغاتی انتخاباتی به نفع همه‌پرسی را به وزیران ترکیه نداد، بحرانی شده بود.

ترکیه هرگز نپذیرفته است که کشتار ارمنی‌ها در ۱۹۱۵، در اوج جنگ جهانی اول «نسل‌کشی» بوده است. جنگ جهانی اول به فروپاشی عثمانی و زاده‌شدن جمهوری مدرن ترکیه انجامید. حکومت عثمانی اما علاوه بر نسل‌کشی ارامنه، دست به کشتار همزمان آشوری‌ها و یونانی‌های مسیحی نیز زد. انجمن بین‌المللی محققان نسل‌کشی در دسامبر ۲۰۰۷ کشتار یونانی‌ها و آشوری‌های مسیحی را نیز در آن زمان نسل‌کشی تشخیص داد.

پارلمان هلند پنج‌شنبه مصوبه دومی نیز درباره نسل‌کشی ارامنه تصویب کرد که بر اساس آن یک مقام بلندپایه حکومتی باید در مراسم یادبود نسل‌کشی در ۲۴ آوریل شرکت کند. دولت هلند گفته که بعدتر درباره اینکه چه شیوه‌ای برای حضورش در این مراسم مناسب است، تصمیم خواهد گرفت.

واکنش ترکیه

وزارت خارجه ترکیه تصمیم پارلمان هلند برای به‌رسمیت‌شناختن کشتار ارامنه را شدیداً محکوم و از تصمیم دولت هلند برای بدل‌نشدن این مصوبه به سیاست رسمی استقبال کرد.

زیخرید کاخ، وزیر خارجه هلند پیش از رأی‌گیری در پارلمان گفته بود که «دولت از داوری پارلمان در این‌باره پیروی نخواهد کرد» و خواستار «احتیاط» در نسبت‌دادن نسل‌کشی به وقایع تاریخی شد و گفت:

کابینه فعلی هلند می‌خواهد تا در روابطش با ترکیه بسیار محتاط باشد. این روابط در گذشته بهتر بود.

وزارت خارجه ترکیه در بیانیه خود راجع به مصوبه پارلمان هلند به نسل‌کشی سربرنیتسا اشاره کرد که در آن بیش از ۸ هزار بوسنیایی مسلمان قتل‌عام شدند:

تصمیم‌های بی‌پایه‌ از سوی پارلمان کشوری که چشمانش را به نسل‌کشی هنوز دردناک در سربرنیتسا بست، هیچ جایی در تاریخ یا عدالت ندارند. رویکرد ترکیه نسبت به وقایع ۱۹۱۵ مبتنی بر فکت‌های تاریخی و هنجارهای قانونی است.

سربرنیتسا از سوی سازمان ملل متحد منطقه «امن تحت حفاظت» تعیین شده بود و ۴۰۰ صلح‌بان هلندی مسئول امنیت آن بودند.

در ژوئیه ۲۰۱۴ دادگاهی در هلند صلح‌بان‌های هلندی را به خاطر نشان‌ندادن واکنش در خور برای جلوگیری از کشتار ۳۰۰ مرد و کودک مسلمان بوسنیایی در سربرنیتسا محکوم کرد. آنها از پایگاه سازمان ملل که تحت مدیریت هلندی‌ها بود، بیرون رانده شده بودند.

ترکیه همچنین شنبه سرکنسول هلند را در آنکارا احضار کرده بود تا نسبت به رأی آتی در پارلمان هلند نارضایتی‌اش را ابراز کند. هلند پنجم فوریه گفته بود که تصمیمی برای تعیین سفیر جدید در ترکیه ندارد.

ترکیه پذیرفته که شمار بسیاری از ارمنی‌ها در دوران جنگ جهانی اول در عثمانی کشته شده‌اند اما هماهنگ‌بودن و سازمان یافته بودن این کشتارها را نمی‌پذیرد، آنها را بخشی از جنگ گروه‌های مختلف با یکدیگر می‌داند و شمار قربانیان گزارش‌شده از سوی پژوهشگران را نمی‌پذیرد.

پیش از این پارلمان آلمان نیز نسل‌کشی ارامنه را به رسمیت شناخته بود.

در همین زمینه