ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

مقدمه‌ای بر شعر فارسی در سده بیستم میلادی

<p>شهرنوش پارسی&zwnj;پور - کامیار عابدی، در ژاپن، در شهر زیبای اوزاکا دست&zwnj;اندرکار آموزاندن زبان و ادبیات پارسی&zwnj;ست. او با دقت و کوشش در این میدان حرکت می&zwnj;کند. آخرین کتاب او به نام &quot;مقدمه&zwnj;ای بر شعر فارسی در سده بیستم میلادی&quot; در سال ٢٠١١ و در مرکز پژوهش زبان&zwnj;های دنیای دانشگاه اوزاکا به چاپ رسیده است.</p> <!--break--> <p><a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20111231_shahrnush.mp3"><img align="middle" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon_14.jpg" /></a></p> <p>این کتاب کم&zwnj;حجم به خوبی یک شناخت کلی درباره ادبیات پارسی به دست می&zwnj;دهد. در آغازینه کتاب با شعرگونه&zwnj;ای از آی تسینگ، شاعر چینی قرن بیستم آشنا می&zwnj;شویم. می&zwnj;گوید:<br /> &nbsp;</p> <p>&quot;من به باستانی&zwnj;شناسی اعتقادی ندارم<br /> وقتی یکی از ایشان در چند هزار سال دیگر<br /> بر ساحلی که از انسان نشان ندارد<br /> میان ویرانه&zwnj;هایی که روزگاری مایه&zwnj; سرافرازی بوده است<br /> استخوان خشکی می&zwnj;یابد که از کالبد من است<br /> چگونه خواهد دانست که این استخوان<br /> در شراره&zwnj;های قرن بیستم سوخته است؟&quot;<br /> &nbsp;</p> <blockquote> <p><img align="middle" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/shahhkabed02.jpg" />کامیار عابدی، استاد دانشگاه و نویسنده کتاب &quot;مقدمه&zwnj;ای بر شعر فارسی در سده بیستم میلادی&quot;</p> </blockquote> <p>این حقیقت محرزی&zwnj;ست که تاریخ را نمی&zwnj;توان نوشت. تاریخ را باید زندگی کرد. برای ما ایرانی&zwnj;ها تاریخ به طور معمول شرح احوال پادشاهان بوده است؛ آن هم نه سرگذشت حقیقی آن&zwnj;ها، بلکه گزارشی دیوانی از جهان&zwnj;گشایی&zwnj;ها و یا شکست&zwnj;ها. بسیار مشکل است که ما بدانیم کدامین سوگلی حرم یا پسر زیبا مسئول ویرانی یا آبادی کشور بوده است، چون نام هیچ&zwnj;یک از کسانی که می&zwnj;توانستند روی این پادشاهان تأثیرگذار باشند روشن نیست. در عین حال به قول نویسنده&zwnj;ای البته فردریک کبیر از رود راین گذشت؛ اما یادمان نرود که یکی اسبش را زین کرد و دیگری چکمه&zwnj;اش را دوخت و سومی آن را به پایش کرد و... الی آخر. در نتیجه اگر ما بخواهیم بفهمیم فردریک کبیر به&zwnj;راستی چگونه از راین گذشت باید حداقل به اندازه یک کتابخانه بزرگ کتاب بنویسیم. مسئله به راستی این است که تاریخ را نمی&zwnj;توان همانند هندوانه برید و قاچ کرد. تاریخ پدیده&zwnj;ی سیالی&zwnj;ست اقیانوس وار، که موج می&zwnj;زند و امواج روی هم می&zwnj;غلتند. در عین حال شباهت تاریخ به دریا صرفاً استعاره&zwnj;ای&zwnj;ست مبهم، تاریخ را شاید بتوان لوحی جادوئی دانست که در آن، در آن واحد خواندن زندگی تمامی انسان&zwnj;ها، به ویژه آن بخش که تاثیر&zwnj;گذاری بیشتری داشته&zwnj;اند، ممکن باشد. <br /> &nbsp;</p> <p>با تکیه بر آنچه که گفتیم یک نکته روشن می&zwnj;شود که نوشتن تاریخی درباره شعر سده بیستم ایران چقدر می&zwnj;تواند کار مشکلی باشد. این سده&zwnj;ای&zwnj;ست که میرزاده عشقی، بهار و فرخی و ایرج میرزا در آن زندگی می&zwnj;کرده&zwnj;اند،. در&zwnj;&zwnj; همان حال نیما یوشیج از راه رسیده بود تا سرنوشت شعر را عوض کند؛ که در ادامه&zwnj; راه او شاملو، اخوان، سهراب سپهری و فروغ از راه رسیده&zwnj;اند، که در دنباله&zwnj; آن&zwnj;ها امثال احمد رضا احمدی از راه رسیده&zwnj;اند، تا بالاخره برسیم به شاعران حجم و شاعران شعر سپید و انواع دیگر، و دوباره نقب بزنیم به دوران بازگشت به اشعار کلاسیک که از پس از انقلاب اسلامی باب شده و سیمین بهبهانی را در اوج بیابیم، و هیلا صدیقی را در اوج دیگری فراروی خود بببینیم. <br /> &nbsp;</p> <p>چنین است که متوجه می&zwnj;شویم نوشتن یک تاریخ&zwnj;واره از شعر چه کار مشکلی&zwnj;ست. یعنی باید احاطه کامل به شرایط اقتصادی، سیاسی و جغرافیایی و تکنولوژیکی و بوم&zwnj;شناسی داشته باشیم تا گفت&zwnj;وگو از شعر و دوران&zwnj;های آن میسر باشد. اما به راستی این کار مشکلی&zwnj;ست و نمی&zwnj;توان حرکت زندگی را به تمامی در واژگان یک کتاب جست&zwnj;وجو کرد. <br /> &nbsp;</p> <p>با عنایت به این معانی می&zwnj;توان گفت که کتاب کوچک کامیار عابدی کتاب خوبی&zwnj;ست. او در آغاز یک گزارش تاریخی بسیار مختصر درباره دوران پس از حکومت صفوی به دست می&zwnj;دهد. سپس با&zwnj;&zwnj; همان شتاب از انقلاب مشروطه و افول پادشاهان قاجار سخن در میان می&zwnj;آورد، جنگ جهانی دوم را که میدان تکاپوهای سیاسی در ایران است به طور مختصر بررسی می&zwnj;کند. سقوط دولت ملی و پیامدهای آن، و بعد پیدایی انقلاب و حکومت دینی را بررسی می&zwnj;کند و بالاخره به دوران پس ار جنگ هشت ساله می&zwnj;رسد. <br /> &nbsp;</p> <blockquote> <p><img align="middle" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/parsipoursh.gif" />شهرنوش پارسی&zwnj;پور - تاریخ را شاید بتوان لوحی جادویی دانست که در آن، در آن واحد خواندن زندگی تمامی انسان&zwnj;ها، به ویژه آن بخش که تاثیر&zwnj;گذاری بیشتری داشته&zwnj;اند، ممکن باشد.</p> </blockquote> <p>در خلال این بررسی بسیار فشرده و مختصر به تحلیل تاریخی جریان&zwnj;شناختی شعر فارسی در سده بیستم میلادی روی می&zwnj;آورد. شعر بازگشت؛ تکرار سنت&zwnj;ها در نیمه&zwnj; سده هیجدهم میلادی را فشرده نگاه می&zwnj;کند تا بدانیم که چرا سبک هندی به نفع بازگشت به سنت شعر خراسان عقب می&zwnj;نشیند. در اینجا نوبت به شعر مشروطه و انقلاب در مفهوم&zwnj;ها می&zwnj;رسد. می&zwnj;بینیم که در برابر این رویداد شعر سنت&zwnj;گرا، در پیمان با گذشته ادامه می&zwnj;یاید. نوبت به نیمایوشیج، پیام&zwnj;آور عصر نو می&zwnj;رسد. بعد نوبت شاگردان نیما یوشیج و گسترش تخیل و غنای زبان است. در آخر کار که مقطع ١٣۵٧ مد نظر قرار گرفته با عنوان شعر فارسی در چهارراه تردید برمی&zwnj;خوریم. کل این مجموعه در کتابی ١٣٢ صفحه&zwnj;ای مورد بررسی قرار گرفته. مشخص است که نویسنده جزوه&zwnj;ای برای آموزاندن در یک ترم تحصیلی در دوران آغازین دانشگاه فراهم آورده، که به نظر من باید باور کنیم که جزوه خوبی&zwnj;ست. چون گرچه که بسیار مختصر است، اما عملاً از تمام شاعران مطرح حداقل یک&zwnj;بار نام برده شده است. از بسیار از آن&zwnj;ها در حدود یک شعر یا یک بیت نقل قول شده است.</p> <p>&nbsp;</p> <p>البته این حقیقتی&zwnj;ست که از طریق این جزوه نمی&zwnj;توان به روح شعر پارسی دست یافت، و یا پیام&zwnj;های جامعه&zwnj;شناحتی و روان&zwnj;شناختی آن را درک کرد و مقطع سیاسی را به درستی شناخت. اما توجه باید کرد که این جزوه در اختیار استادی&zwnj;ست که می&zwnj;تواند با تکیه بر مطالب به دست داده شده شاخه&zwnj;های مطلب را بگستراند و یک شمای کلی از ادبیات شعری معاصر ایران به دست دهد. بنابراین می&zwnj;توان باور کرد که این کتاب واره مفید و سودمند است. <br /> &nbsp;</p> <p>در خواندن کتاب کامیار عابدی به یاد سفر به اوزاکا می&zwnj;افتادم. سفر خوبی یه این شهر داشتم به دعوت استاد بزرگوار خانم دکتر فوجی موتو. در جریان این سفر بود که متوجه شدم ژاپنی&zwnj;ها چطور هر کاری را جدی تلقی می&zwnj;کنند. در سخنرانی&zwnj;هایی که داشتم شمار قابل تأملی از استادان ژاپنی متخصص در مسائل ایران حضور داشتند و با دقت و حوصله به حرف&zwnj;های من گوش می&zwnj;سپردند. در جریان همین سفر بود که با کامیار عابدی و همسرش آشنا شدم. همچنین با آن بانوی استاد فرانسوی آشنا شدم که به ۵۰ زبان دنیا حرف می&zwnj;زد و حالا داشت از خانم عابدی پارسی می&zwnj;آموخت. شوهر این خانم طفلک (!) اما فقط به ۱۴ زبان مسلط بود. به راستی دیدار مردمان در جهان بسیار چیز&zwnj;ها به انسان می&zwnj;آموزاند. کامیار عابدی در چنین فضایی زیست می&zwnj;کند. <br /> &nbsp;</p> <p>اما در سفر ژاپن است که آدم به خوبی درمی&zwnj;یابد که اگر انسان&zwnj;ها، انسان باشند تماس بسیار خوب میسر می&zwnj;شود. من در هتل کوچکی که زندگی می&zwnj;کردم بار&zwnj;ها با مسئول هتل حرف زدم بی&zwnj;آنکه حتی یک کلمه بر زبان بیاورم. به او با اشاره حالی می&zwnj;کردم که در جست&zwnj;وجوی رستوران هستم و یا نمی&zwnj;توانم کامپیوترم را به سیستم هتل وصل کنم، و او با مهربانی همه&zwnj; کار&zwnj;ها را راه می&zwnj;انداخت. <br /> از مطلب دور شدم، اما به هرحال شرحی بود از شهر اوزاکا که این کتاب&zwnj;واره در آنجا شکل گرفته است. در جریان خواندن این کتاب با واژه بسیار جالبی آشنا شدم که در اینجا تکرارش می&zwnj;کنم. هوشنگ ایرانی، از شاعران نوسرای ایران برای ویژگی بخشیدن به گفته&zwnj;های خود از واژه &quot;نثم&quot; استفاده می&zwnj;کرد که از ترکیب واژه&zwnj;های نظم و نثر شکل گرفته. به نظرم واژه خوبی می&zwnj;آید، چون بسیاری از سروده&zwnj;های معاصر نه شعر بلکه همین نثم هستند. از این پس بسیار از این واژه استفاده خواهم کرد.<br /> &nbsp;</p> <p>شناسنامه کتاب:</p> <p>Kamran Abedi<br /> An Introduction to Persian Poetry in twentieth Century<br /> Research Institute for World Languages, Osaka University</p> <p>&nbsp;</p> <p>اشاره: عکس نخست جنبه تزئینی دارد.</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>در همین زمینه:</strong></p> <p><a href="#http://radiozamaneh.com/taxonomy/term/2271">::برنامه&zwnj;های رادیویی شهرنوش پارسی&zwnj;پور در رادیو زمانه::</a><br /> <a href="http://shahrnushparsipur.com/"> ::وب&zwnj;سایت شهرنوش پارسی&zwnj;پور::&emsp;</a></p>

شهرنوش پارسی‌پور - کامیار عابدی، در ژاپن، در شهر زیبای اوزاکا دست‌اندرکار آموزاندن زبان و ادبیات پارسی‌ست. او با دقت و کوشش در این میدان حرکت می‌کند. آخرین کتاب او به نام "مقدمه‌ای بر شعر فارسی در سده بیستم میلادی" در سال ٢٠١١ و در مرکز پژوهش زبان‌های دنیای دانشگاه اوزاکا به چاپ رسیده است.

این کتاب کم‌حجم به خوبی یک شناخت کلی درباره ادبیات پارسی به دست می‌دهد. در آغازینه کتاب با شعرگونه‌ای از آی تسینگ، شاعر چینی قرن بیستم آشنا می‌شویم. می‌گوید:
 

"من به باستانی‌شناسی اعتقادی ندارم
وقتی یکی از ایشان در چند هزار سال دیگر
بر ساحلی که از انسان نشان ندارد
میان ویرانه‌هایی که روزگاری مایه‌ سرافرازی بوده است
استخوان خشکی می‌یابد که از کالبد من است
چگونه خواهد دانست که این استخوان
در شراره‌های قرن بیستم سوخته است؟"
 

کامیار عابدی، استاد دانشگاه و نویسنده کتاب "مقدمه‌ای بر شعر فارسی در سده بیستم میلادی"

این حقیقت محرزی‌ست که تاریخ را نمی‌توان نوشت. تاریخ را باید زندگی کرد. برای ما ایرانی‌ها تاریخ به طور معمول شرح احوال پادشاهان بوده است؛ آن هم نه سرگذشت حقیقی آن‌ها، بلکه گزارشی دیوانی از جهان‌گشایی‌ها و یا شکست‌ها. بسیار مشکل است که ما بدانیم کدامین سوگلی حرم یا پسر زیبا مسئول ویرانی یا آبادی کشور بوده است، چون نام هیچ‌یک از کسانی که می‌توانستند روی این پادشاهان تأثیرگذار باشند روشن نیست. در عین حال به قول نویسنده‌ای البته فردریک کبیر از رود راین گذشت؛ اما یادمان نرود که یکی اسبش را زین کرد و دیگری چکمه‌اش را دوخت و سومی آن را به پایش کرد و... الی آخر. در نتیجه اگر ما بخواهیم بفهمیم فردریک کبیر به‌راستی چگونه از راین گذشت باید حداقل به اندازه یک کتابخانه بزرگ کتاب بنویسیم. مسئله به راستی این است که تاریخ را نمی‌توان همانند هندوانه برید و قاچ کرد. تاریخ پدیده‌ی سیالی‌ست اقیانوس وار، که موج می‌زند و امواج روی هم می‌غلتند. در عین حال شباهت تاریخ به دریا صرفاً استعاره‌ای‌ست مبهم، تاریخ را شاید بتوان لوحی جادوئی دانست که در آن، در آن واحد خواندن زندگی تمامی انسان‌ها، به ویژه آن بخش که تاثیر‌گذاری بیشتری داشته‌اند، ممکن باشد.
 

با تکیه بر آنچه که گفتیم یک نکته روشن می‌شود که نوشتن تاریخی درباره شعر سده بیستم ایران چقدر می‌تواند کار مشکلی باشد. این سده‌ای‌ست که میرزاده عشقی، بهار و فرخی و ایرج میرزا در آن زندگی می‌کرده‌اند،. در‌‌ همان حال نیما یوشیج از راه رسیده بود تا سرنوشت شعر را عوض کند؛ که در ادامه‌ راه او شاملو، اخوان، سهراب سپهری و فروغ از راه رسیده‌اند، که در دنباله‌ آن‌ها امثال احمد رضا احمدی از راه رسیده‌اند، تا بالاخره برسیم به شاعران حجم و شاعران شعر سپید و انواع دیگر، و دوباره نقب بزنیم به دوران بازگشت به اشعار کلاسیک که از پس از انقلاب اسلامی باب شده و سیمین بهبهانی را در اوج بیابیم، و هیلا صدیقی را در اوج دیگری فراروی خود بببینیم.
 

چنین است که متوجه می‌شویم نوشتن یک تاریخ‌واره از شعر چه کار مشکلی‌ست. یعنی باید احاطه کامل به شرایط اقتصادی، سیاسی و جغرافیایی و تکنولوژیکی و بوم‌شناسی داشته باشیم تا گفت‌وگو از شعر و دوران‌های آن میسر باشد. اما به راستی این کار مشکلی‌ست و نمی‌توان حرکت زندگی را به تمامی در واژگان یک کتاب جست‌وجو کرد.
 

با عنایت به این معانی می‌توان گفت که کتاب کوچک کامیار عابدی کتاب خوبی‌ست. او در آغاز یک گزارش تاریخی بسیار مختصر درباره دوران پس از حکومت صفوی به دست می‌دهد. سپس با‌‌ همان شتاب از انقلاب مشروطه و افول پادشاهان قاجار سخن در میان می‌آورد، جنگ جهانی دوم را که میدان تکاپوهای سیاسی در ایران است به طور مختصر بررسی می‌کند. سقوط دولت ملی و پیامدهای آن، و بعد پیدایی انقلاب و حکومت دینی را بررسی می‌کند و بالاخره به دوران پس ار جنگ هشت ساله می‌رسد.
 

شهرنوش پارسی‌پور - تاریخ را شاید بتوان لوحی جادویی دانست که در آن، در آن واحد خواندن زندگی تمامی انسان‌ها، به ویژه آن بخش که تاثیر‌گذاری بیشتری داشته‌اند، ممکن باشد.

در خلال این بررسی بسیار فشرده و مختصر به تحلیل تاریخی جریان‌شناختی شعر فارسی در سده بیستم میلادی روی می‌آورد. شعر بازگشت؛ تکرار سنت‌ها در نیمه‌ سده هیجدهم میلادی را فشرده نگاه می‌کند تا بدانیم که چرا سبک هندی به نفع بازگشت به سنت شعر خراسان عقب می‌نشیند. در اینجا نوبت به شعر مشروطه و انقلاب در مفهوم‌ها می‌رسد. می‌بینیم که در برابر این رویداد شعر سنت‌گرا، در پیمان با گذشته ادامه می‌یاید. نوبت به نیمایوشیج، پیام‌آور عصر نو می‌رسد. بعد نوبت شاگردان نیما یوشیج و گسترش تخیل و غنای زبان است. در آخر کار که مقطع ١٣۵٧ مد نظر قرار گرفته با عنوان شعر فارسی در چهارراه تردید برمی‌خوریم. کل این مجموعه در کتابی ١٣٢ صفحه‌ای مورد بررسی قرار گرفته. مشخص است که نویسنده جزوه‌ای برای آموزاندن در یک ترم تحصیلی در دوران آغازین دانشگاه فراهم آورده، که به نظر من باید باور کنیم که جزوه خوبی‌ست. چون گرچه که بسیار مختصر است، اما عملاً از تمام شاعران مطرح حداقل یک‌بار نام برده شده است. از بسیار از آن‌ها در حدود یک شعر یا یک بیت نقل قول شده است.

البته این حقیقتی‌ست که از طریق این جزوه نمی‌توان به روح شعر پارسی دست یافت، و یا پیام‌های جامعه‌شناحتی و روان‌شناختی آن را درک کرد و مقطع سیاسی را به درستی شناخت. اما توجه باید کرد که این جزوه در اختیار استادی‌ست که می‌تواند با تکیه بر مطالب به دست داده شده شاخه‌های مطلب را بگستراند و یک شمای کلی از ادبیات شعری معاصر ایران به دست دهد. بنابراین می‌توان باور کرد که این کتاب واره مفید و سودمند است.
 

در خواندن کتاب کامیار عابدی به یاد سفر به اوزاکا می‌افتادم. سفر خوبی یه این شهر داشتم به دعوت استاد بزرگوار خانم دکتر فوجی موتو. در جریان این سفر بود که متوجه شدم ژاپنی‌ها چطور هر کاری را جدی تلقی می‌کنند. در سخنرانی‌هایی که داشتم شمار قابل تأملی از استادان ژاپنی متخصص در مسائل ایران حضور داشتند و با دقت و حوصله به حرف‌های من گوش می‌سپردند. در جریان همین سفر بود که با کامیار عابدی و همسرش آشنا شدم. همچنین با آن بانوی استاد فرانسوی آشنا شدم که به ۵۰ زبان دنیا حرف می‌زد و حالا داشت از خانم عابدی پارسی می‌آموخت. شوهر این خانم طفلک (!) اما فقط به ۱۴ زبان مسلط بود. به راستی دیدار مردمان در جهان بسیار چیز‌ها به انسان می‌آموزاند. کامیار عابدی در چنین فضایی زیست می‌کند.
 

اما در سفر ژاپن است که آدم به خوبی درمی‌یابد که اگر انسان‌ها، انسان باشند تماس بسیار خوب میسر می‌شود. من در هتل کوچکی که زندگی می‌کردم بار‌ها با مسئول هتل حرف زدم بی‌آنکه حتی یک کلمه بر زبان بیاورم. به او با اشاره حالی می‌کردم که در جست‌وجوی رستوران هستم و یا نمی‌توانم کامپیوترم را به سیستم هتل وصل کنم، و او با مهربانی همه‌ کار‌ها را راه می‌انداخت.
از مطلب دور شدم، اما به هرحال شرحی بود از شهر اوزاکا که این کتاب‌واره در آنجا شکل گرفته است. در جریان خواندن این کتاب با واژه بسیار جالبی آشنا شدم که در اینجا تکرارش می‌کنم. هوشنگ ایرانی، از شاعران نوسرای ایران برای ویژگی بخشیدن به گفته‌های خود از واژه "نثم" استفاده می‌کرد که از ترکیب واژه‌های نظم و نثر شکل گرفته. به نظرم واژه خوبی می‌آید، چون بسیاری از سروده‌های معاصر نه شعر بلکه همین نثم هستند. از این پس بسیار از این واژه استفاده خواهم کرد.
 

شناسنامه کتاب:

Kamran Abedi
An Introduction to Persian Poetry in twentieth Century
Research Institute for World Languages, Osaka University

اشاره: عکس نخست جنبه تزئینی دارد.

در همین زمینه:

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

نظری وجود ندارد.