گزارش فیلتربان: شبکه تلگرامی پروپاگاندا و سرکوب مخالفان حکومت، در پوشش ترویج خشونت و آزار جنسی کودکان

«فیلتربان» وابسته به گروه «میان» در گزارشی که از سوی بخش «خط کمک‌های اضطراری امنیت دیجیتال (Digital Security Helpdesk» و بر پایه چندین ماه پژوهش و تحقیق منتشر شده است می‌گوید شبکه‌ای از کانال‌های تلگرامی را رصد کرده است که در ظاهر به انتشار محتوای سوء استفاده جنسی از کودکان، پورنوگرافی و ترویج خشونت جنسی اختصاص دارند، اما هدف اصلی آنها جذب افراد علاقه‌مند به چنین محتوایی و سپس بهره‌برداری از آن‌ها همسو با سیاست‌های جمهوری اسلامی است. این بهره‌برداری دو محور مشخص دارد: نخست، ترویج و نشر تبلیغات سیاسی (پروپاگاندا) حکومتی و دوم، سازمان‌دهی کاربران به عنوان نیرویی برای حمله به مخالفان سیاسی حکومت ایران و فعالان سیاسی و مدنی.

فیلتربان براساس مشاهدات خود تصریح کرده است:

فیلتربان می‌افزاید:

پروژه فیلتربان از سوی سازمان «میان» و در جهت تحقیق و گزارش‌دهی درباره «حقوق دیجیتال و حق دسترسی به اینترنت» راه اندازی شده است.

فعالان این پروژه تلاش می‌کنند علاوه بر پشتیبانی و حمایت از حریم شخصی و امنیت تکنسین‌ها ، صاحبان مشاغل و دیگر کاربران اینترنت در ایران، تأثیر تصمیمات سیاسی و زیربنایی بر حقوق بشر در ایران را تجزیه و تحلیل، و هم‌زمان مقامات قضایی، امنیتی و انتظامی را در موارد نقض حقوق آنلاین کاربران به پاسخگویی وادار کنند.

فیلتربان در آخرین گزارش خود تأکید کرده است که «با وجود مستندات متعدد از برخورد نیروهای امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی با افرادی که اقدام به نشر محتوای مخالف سیاست‌های حکومت می‌کنند یا سبک زندگی متفاوت دارند» با شبکه تلگرامی مذکور نه تنها برخوردی صورت نگرفته بلکه مقام‌های قضایی و امنیتی از انتشار گزارش‌های خبری خبرنگاران مستقل و حتی وکلای حقوق بشر و فعالان آزادی اینترنت، که هدفشان متوقف کردن این کانال‌ها بوده، جلوگیری کرده‌اند.

پیشتر روزنامه فرهیختگان گزارش کوتاهی درباره این کانال‌های تلگرامی منتشر کرد. فیلتربان می‌گوید نویسنده این گزارش و یکی از کودکان او از سوی اداره‌کنندگان این کانال‌ها مورد حمله و تهدید قرار گرفتند. همچنین برخلاف رویه معمول دستگاه قضایی جمهوری اسلامی، قوه قضاییه بعد از گذشت چندین ماه، نه به پرونده تهیه شده توسط گروهی از وکلای فعال حقوق بشر در ایران رسیدگی کرده است و نه به شکایت خبرنگار روزنامه فرهیختگان.

نمونه دیگری که در این گزارش به آن اشاره شده مربوط به یکی از معروفترین این کانال‌هاست که فشار نیروهای امنیتی تلاش فعالان را برای متوقف کردن آن ناکام گذاشته است. پلیس فتا در بیانیه‌ای اعلام کرده «هیچ مسئولیتی در قبال برنامه‌های فیلتر شده ندارد».

نکات کلیدی گزارش فیلتربان

شبکه‌ای گسترده و منسجم

طبق گزارش فیلتربان این کانال‌ها و بات‌های تلگرامی به صورت شبکه‌ای عمل کرده، با یکدیگر همکاری دارند و اعضای خود را به عضویت در دیگر کانال‌های این شبکه دعوت می‌کنند. اداره کنندگان این کانال‌ها همچنین پس از بسته شدن یکی از آن‌ها به سرعت یک کانال دیگر با محتوای مشابه ایجاد می‌کنند و با استفاد از این همکاری شبکه‌ای به سرعت عضو می‌گیرد. با وجود آنکه شرکت تلگرام مواردی را که فعالین آزادی و امنیت اینترنت گزارش کردند٬ مسدود کرده است اما تلگرام باید به صورت فعالانه‌تر به شناسایی شبکه این کانال‌ها و بات‌ها بپردازد و زیرساخت‌های آنها را شناسایی و مانع از فعالیت مجدد این حساب‌ها، کانال‌ها و بات‌ها شود.

انتشار اپلیکیشن‌های اندرویدی آزار دهنده و حمله به مخالفان و فعالان مدنی

 فیلتربان تشریح می‌کند که این کانال‌ها اپلیکیشین اندرویدی با عنوان Bomber را برای ارسال پیامک‌ها و تماس‌های تلفنی انبوه با هدف آزار و اذیت مخالفان جمهوری اسلامی منتشر کرده اند.

این کانال‌ها همچنین اطلاعات خصوصی فعالان سیاسی و مدنی را افشا کرده و اعضای خود را به حمله به این افراد تشویق می‌کنند. این حملات شامل تهدید، مزاحمت تلفنی، و حتی تحقیر قربانیان در ملاء عام است.

به‌عنوان مثال حسین رونقی و حسین شنبه‌زاده از افرادی هستند که در این حمله‌ها هدف قرار گرفته اند و اطلاعات شخصی آن‌ها شماره تلفن منزل، شماره ملی، آدرس و کدپستی، شماره تلفن موبایل و آیدی تلگرام آن‌ها عمومی شده است. فیلتربان در این رابطه نوشته است:

یکی دیگر از کارکردهای این کانال‌های تلگرامی سازماندهی حملات هماهنگ به فعالان شناخته شده سیاسی و مدنی است. این کانال‌ها عموما اطلاعات خصوصی فردی را که هدف قرار داده‌اند، مانند شماره تلفن و یا سایر اطلاعات خصوصی آن‌ها را منتشر می‌کنند و از اعضای کانال می‌خواهند تا با تماس تلفنی  یا ارسال پیامک آن‌ها را بترسانند.

در ادامه تأکید شده است که این حملات به فعالان سیاسی محدود نبوده و اداره کنندگان این کانال‌های تلگرامی از همان رویکرد سازماندهی حملات گروهی به فعالان سیاسی، اطلاعات شخصی برخی دیگر از شهروندان را نیز به صورت عمومی و برای هدف قرار دادن آنها منتشر کرده‌ اند. به‌عنوان مثال عکس‌های خصوصی که احتمالا از طریق هک‌شدن یک دستگاه و یا بر اساس اعتماد به دست اداره کنندگان این کانال‌ها رسیده و به صورت گسترده منتشر می‌شوند و اداره‌کنندگان از اعضای کانال‌های خواسته‌اند تا به قربانی‌ها که عمدتاً زنان یا دختربچه‌ها هستند، حمله کنند.

فیلتربان تأکید کرده است که برخی از اطلاعاتی که توسط اداره کنندگان این کانال‌ها افشا می‌کنند، ممکن است با اندکی جستجو در شبکه‌های اجتماعی پیدا شوند، اما انتشار اسناد هویتی افراد نیاز به دسترسی به منابع خاص دارد و برای کاربران عادی شبکه‌های اجتماعی مقدور نیست.

نقش در ترویج پروپاگاندا و نشر اطلاعات نادرست

 این کانال‌ها به‌طور فعالانه به نشر اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده در حمایت از سیاست‌های جمهوری اسلامی می‌پردازند. به ویژه در زمان‌های بحران‌های منطقه‌ای، این کانال‌ها به صورت هماهنگ اقدام به انتشار پست‌های ضد اسرائیل و حامی جمهوری اسلامی می‌کنند.

فیلتربان در اشاره به استراتژی نشر اطلاعات گمراه کننده و غلط هماهنگ با سیاست‌های کلی نظام می‌نویسد:

این کانال‌ها که خود را به عنوان کانال خبری معرفی نمی‌کنند، در مقاطع حساس، مخصوصا در دوره‌های که حکومت ایران درگیر مشکلات منطقه‌ای به‌دلیل حضور نیروهای نظامیش در خارج از ایران و یا درگیری با اسرائیل و آمریکاست، دست به انتشار هماهنگ اطلاعات گمراه کننده و غلط می‌زنند و به‌عنوان مثال در یازدهم مرداد سال جاری خبر دروغین حمله اتمی جمهوری اسلامی به اسرائیل را منتشر کرده اند.

اداره کنندگان این کانال‌های تلگرامی همزمان از بستر فراهم شده برای انتشار مطالبی علیه جان‌باختگان اعتراضات ۱۴۰۱، تمسخر معترضان زندانی و حمایت از مجازات غیر انسانی اعدام استفاده کرده اند. در برخی موارد نیز مطالبی در جهت نفرت‌پراکنی علیه کوییرهای ایرانی منتشر شده است.

مصونیت قضایی و امنیتی

 علی‌رغم مستندات متعدد از نقش این کانال‌ها در انتشار محتوای جنسی، خشونت‌آمیز و گمراه‌کننده، مقامات قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی نه تنها از پیگیری این کانال‌ها خودداری کرده‌اند، بلکه با تهدید و فشار مانع تلاش‌های خبرنگاران و فعالان مدنی برای افشای این شبکه‌ها شده‌اند.

استفاده از تکنیک‌های مخفی‌سازی

 این کانال‌ها برای جلوگیری از مسدود شدن توسط تلگرام از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند، مانند قرار دادن لینک‌های محتوای جنسی در کامنت‌های پست‌ها و هدایت کاربران به بات‌های تلگرامی.

نقض گسترده حقوق بشر

 این کانال‌ها با انتشار محتوای جنسی و خشونت‌آمیز، به‌ویژه علیه کودکان، به‌طور جدی حقوق بشر را نقض کرده و به عنوان ابزاری برای سرکوب مخالفان سیاسی و مدنی جمهوری اسلامی استفاده می‌شوند.

فیلتربان تأکید کرده است که فارغ از محتوای سیاسی، بیشترین کارکرد این کانال‌های تلگرامی انتشار محتواهایی جنسی از جمله فیلم‌ سوءاستفاده جنسی از کودکان، تجاوز، خشونت‌های افسار گسیخته علیه افراد، حیوانات و هر محتوای جنسی غیر مجاز است. 

فیلتربان پیشتر نیز گزارش‌های مشابهی را منتشر کرده بود. سال گذشته در گزارشی تحت عنوان «موج صعودی جعل هویت در حمله‌های سایبری»، این گروه حمله‌های هکری به گروه‌های جامعه مدنی در داخل و خارج از ایران را از زمان شروع جنبش ژینا (مهسا) امینی و از طریق جعل هویت و فیشینگ مستند کرد.