بازار نفت زیر سایه «بازگشت تحریم‌ها»

فرصت زیادی به مهلت دونالد ترامپ برای تصمیم‌گیری درباره توافق هسته‌ای با ایران باقی نمانده است. اتحادیه اروپا قرار است پیش از اعلام تصمیم نهایی امریکا، به یک راهکار برای حفاظت از روابط تجاری با ایران برسد. با این حال زمزمه بازگشت تحریم‌ها بازار نفت را تحت تاثیر قرار داده است.

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران روز گذشته در یک پیام ویدیویی اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران نه درباره برجام مجدداً مذاکره می‌کند و نه به توافق هسته‌ای چیزی اضافه خواهد کرد. در همان حال درخواست ترامپ از تروئیکای اروپایی هم همچنان پابرجاست: افزودن مکمل‌هایی به برجام برای تحدید نفوذ منطقه‌ای ایران و نظارت بر برنامه موشکی سپاه، یا در غیر این‌صورت خروج از برجام در ۱۲ مه و اعمال تحریم‌های نفتی علیه ایران. این تحولات و مواضع سخت تهران و واشنگتن بازار نفت را طی روزهای گذشته تحت تاثیر قرار داده. قیمت نفت پس از یک دوره روند افزایشی، از قیمت‌های قبلی عقب‌نشینی کرد و در مسیر نزولی قرار گرفته است.

تحلیلگران بازار «عدم اطمینان سرمایه‌گذاران» از وضعیت ایران را یکی از دلایل اصلی کاهش قیمت نفت طی روزهای گذشته دانستند.

یک تحلیلگر بازارهای آسیایی در همین رابطه به رویترز گفته است: افزایش انتظار برای تحریم‌های جدید علیه ایران ممکن است قیمت‌ها را بیشتر کاهش دهد.

کشورهای اتحادیه اروپا قرار است هفته آینده طرح حفاظت از سرمایه‌گذاری در ایران را بررسی کنند. پیش از این «فایننشال تایمز» از تدوین «طرح‌های احتیاطی» توسط اتحادیه اروپا برای حفاظت از سرمایه‌گذاری در ایران خبر داده بود.

شش منبع آگاه که نامشان فاش نشده در پیوند با این موضوع به رویترز گفتند که اتحادیه اروپا در صورت عدم عقب‌نشینی امریکا از موضع خروج از توافق هسته‌ای، طرح حفاظت از رابطه تجاری با ایران را به اجرا خواهد گذاشت.

از سوی دیگر بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ایران نیز گفته که تهران خود را برای بازگشت تحریم‌ها آماده کرده است. محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت جمهوری اسلامی چند روز قبل گفته بود: ممکن است شرایط به زودی تغییر کند و دولت برای مقابله با وضعیت جدید آماده است.

ایران طی ماه‌های گذشته توسعه تعدادی از میادین نفت و گاز را به شرکت‌های روسی واگذار کرده است. این روند به گفته بیژن زنگنه در صورت خروج شرکت‌های اروپایی ادامه خواهد یافت.

تردید اوپک

هنوز مشخص نیست خروج آمریکا از توافق هسته‌ای چگونه خواهد بود، آیا صادرات نفت ایران به مرحله پیش از رفع تحریم‌ها باز می‌گردد و یا تهران امکان باقی ماندن در جمع کشورهای صادر کننده نفت را دارد؟

با این حال ایران همچنان از توافق تولید نفت کشورهای اوپک و غیراوپک دفاع می‌کند. اعضای اوپک قرار است به زودی درباره ادامه توافق کاهش تولید تصمیم‌گیری کنند.

در صورتی که تحریم‌های امریکا صادرات نفت ایران را نشانه بگیرد، آن وقت اعضای توافق کاهش تولید نیز به سختی می‌توانند به یک تصمیم مشترک دست یابند. عربستان سعودی که بیشترین سهم در صادرات و کاهش سهمیه تولید را دارد از مدافعان تحریم ایران است، در حالیکه روسیه که در دو سال گذشته به شریک اوپک تبدیل شده، با اعمال تحریم‌های جدید مخالفت می‌کند و رابطه نزدیکی با تهران دارد.

از دیگر مولفه‌های موثر بر بازار نفت افزایش تولید نفت ایالات متحده امریکا است. به‌رغم هشدارهای زیست محیطی واشنگتن استخراج نفت از مناطق حفاظت شده را افزایش داده است.

برپایه گزارش موسسه‌های ناظر بر بازار جهانی نفت، تولید روزانه نفت امریکا به بالاترین میزان طی چند سال گذشته رسیده است. میزان تولید نفت این کشور ۱۰ میلیون و ۶۵ هزار بشکه در روز اعلام شده که بیشتر از میزان تولید عربستان سعودی است.

کاهش مشتریان نفت ایران

صادرات نفت ایران کاهش یافته است. وزیر نفت این روند را «طبیعی» خوانده و گفته است که صادرات در ماه‌های آینده افزایش می‌یابد. اما منابع آگاه در بازار نفت به پایگاه خبری «پلاتز» گفتند که کشورهای شرق آسیا واردات نفت از ایران را کاهش داده‌اند.

حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی چندی پیش در راس یک هیئت برای رایزنی با مقام‌های هند به این کشور سفر کرد. هند یکی از مشتریان آسیایی ایران به شمار می‌آید که از چند ماه قبل واردات از ایران را کاهش داد.

گفت‌وگوی تهران با هند و دیگر مشتریان آسیایی ادامه دارد. ایران اعلام کرده تخفیف‌های ویژه‌ای برای مشتریان نفتی خود اعمال خواهد کرد. موضوعی که چندی پیش اعتراض ریاض را برانگیخت.

حال مشتریان آسیایی آنگونه که پلاتز گزارش کرده، تخفیف بیشتری از تهران می‌خواهند و می‌گویند: «اگر در باره قیمت‌ها با ایران به توافق برسیم، شاید بتوان در صورت بازگشت تحریم‌ها هم واردات از این کشور را حفظ کرد».

بیشتر بخوانید: