نگاهی آماری به دو دهه خشکسالی در خراسان جنوبی

شماری از نمایندگان عضو کمیسیون کشاورزی مجلس برای بررسی وضعیت خشکسالی در خراسان جنوبی، در سفری دو روزه به کم بارش‌ترین استان ایران سفر کرده‌اند. محمدمهدی مروج الشریعه، استاندار خراسان جنوبی از این فرصت استفاده کرده و در دیدار با این نمایندگان مجلس گفته «در حال حاضر بیش از ۴۸۵ روستای خراسان جنوبی یک قطره آب آشامیدنی ندارند و آب آشامیدنی مردم با تانکر تأمین می‌شود»؛ پرده‌ای دیگر از بحران خشکسالی در این استان بیابانی و البته ایران.

استان خراسان جنوبی از سال ۷۹ که با خشکسالی مواجه است. طی دو دهه گذشته گرد و خاک و فرونشست زمین افزایش و همزمان میزان آب‌های زیر زمینی و بارندگی کاهش یافته است.

خراسان جنوبی سال گذشته نیز کم‌بارش‌ترین استان ایران بود.

بنابر آمارهای رسمی ۱۰۰ درصد این استان تحت تأثیر خشکسالی قرار دارد. بر اساس شاخص‌های بلند مدت ۳۵ درصد مساحت استان درگیر خشکسالی حاد و بسیار شدید است.

چند ماه پیش هواشناسی خراسان جنوبی اعلام کرد در سال ۱۳۹۶ میانگین بارش این استان ۹۶ درصد نسبت به میانگین بلند مدت (یعنی ۲۵ سال گذشته) و ۸۱ درصد نسبت به سال قبل کاهش داشته.

آبدهی قنات‌های این استان نیز در مقایسه با سال ۷۸ به یک سوم رسیده است.

این شرایط زندگی را برای ساکنان استان، به ویژه روستائیان سخت کرده و شمار مهاجران اقلیمی را افزایش داده است. جالب آنکه خراسان جنوبی خود یکی از مقصدهای مهاجران اقلیمی سیستان و بلوچستان به شمار می‌آید. مهاجرانی که به سبب خشکسالی و بحران‌های آب و هوایی محل سکونت خود را ترک می‌کنند و غالباً به حاشیه شهرها می‌روند.

تیر ماه ۱۳۹۶ کمیته امداد استان خراسان جنوبی اعلام کرد که  ۴۷ درصد روستاهای استان از سکنه خالی شده است.

طی ۱۹ سال گذشته، از سه هزار و ۷۰۰ روستای موجود در استان، تنها در هزار و ۷۰۰ روستا زندگی در جریان است. روستاهایی که اکنون نزدیک ۲۸ درصد آنها با تانکر آبرسانی می‌شود.

در چند سال گذشته هیچ یک از وعده‌های حکومت مبنی بر انتقال آب به این استان عملی نشده است.

برآوردهای سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نشان می‌دهد در سال زراعی گذشته، خشکسالی ۴۸۱ میلیارد تومان به بخش کشاورزی خسارت وارد کرده است. این رقم در مقایسه با سال زراعی قبل دو برابر شده.

معیشت اغلب جمعیت این استان از طریق دامداری و کشاورزی تأمین می‌شود و به همین اعتبار، کم آبی تأثیر بلاواسطه بر زندگی مردم دارد.

مسئولان استانی انتقاد می‌کنند که با وجود شدت خشکسالی، خراسان جنوبی در ردیف های آخر جدول بودجه کشور قرار دارد.

استان ۸۹۸ هزار نفره خراسان جنوبی تنها یک درصد جمعیت ایران را در خود جای داده است اما از نظر مساحت، سومین استان پهناور و دومین استان بیابانی کشور به شمار می‌آید.